Ένας υπερπόντιος νομός (επίσης απαντώμενος με τη συντομογραφία DOM ή σε ορισμένες περιπτώσεις DROM) είναι τύπος γαλλικής ημιαυτόνομης περιοχής, δημιουργηθείς μέσω του Συντάγματος της 27ης Οκτωβρίου 1946 και διατηρηθείς μέσω του Συντάγματος της 4ης Οκτωβρίου 1946 (άρθρο 73). Εφαρμόζεται στην περίπτωση της Γουαδελούπης, της Γαλλικής Γουιάνας, της Μαρτινίκας, της Μαγιότ και της Ρεϋνιόν, των οποίων οι κάτοικοι ή οι καταγόμενοι πληθυσμοί δύνανται να χαρακτηρισθούν ως « domiens »[1].
Τα DOM, με εξαίρεση τη Μαγιότ, ακόμη κι αν το γενικό συμβούλιο έχει και περιφερειακές αρμοδιότητες μετά το 2011, αποτελούν επίσης υπερπόντιες περιοχές, δηλαδή ημιαυτόνομες περιοχές ενταγμένες στη Γαλλική Δημοκρατία, οι οποίες διαθέτουν αρμοδιότητες αντίστοιχες αυτών των περιοχών της Μητροπολιτικής Γαλλίας. Συνεπώς, γίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, λόγος για DROM (υπερπόντιοι νομοί και περιοχές). Από την 1η Ιανουαρίου του 2014, το σύνολο των DROM αποτελούν υπερπεριφερειακές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης [2].
Καθεμία από τις παραπάνω ημιαυτόνομες περιοχές διαθέτει, επίσης, το καταστατικό της γαλλικής περιοχής, όπου στην περίπτωσή τους αποδίδεται ως υπερπόντια περιοχή μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2003. Τα πέντε DOM είναι:
- 971 : η Γουαδελούπη, από την οποία αποσχίστηκαν το 2007 τα νησιά του Σαιν-Μπαρτελεμί και του Σαιν-Μαρτέν που αποτελούσαν, μέχρι πρότινος, διαμέρισμά της (το Διαμέρισμα του Σαιν-Μαρτέν-Σαιν-Μπαρτελεμί), προκειμένου να αποτελέσουν υπερπόντιες κτήσεις,
- 972 : η Μαρτινίκα,
- 973 : η Γουιάνα γνωστή και ως « γαλλική », προκειμένου να αποφεύγεται η σύγχυση με τη Γουιάνα, πρώην βρετανική αποικία του ιδίου ονόματος,
- 974 : Ρεϋνιόν,
- 976[Note 1] : Μαγιότ.
Η έκφραση « πέμπτο DOM » όριζε, επίσης, (προτού η Μαγιότ καταστεί επισήμως ως το πέμπτο DOM), με ανεπίσημο χαρακτήρα, το πληθυσμιακό σύνολο των υπερπόντιων οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στη μητροπολιτική περιοχή (οι γεννηθέντες σε κάποια από τις υπερπόντιες περιοχές και οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει, καθώς και τα παιδιά τους που είχαν γεννηθεί εκεί), καθώς ο πληθυσμός τους (585.000 άτομα το 1999) ήταν αντίστοιχος αυτού του καθενός από τα τέσσερα DOM[3] (στο ίδιο μήκος κύματος, ο Αλαίν Ανσελέν κάνει λόγο για « τρίτο νησί » αναφερόμενος στους Αντιλλέζους που είναι εγκατεστημένοι στη μητροπολιτική περιοχή, οι οποίοι είναι πληθυσμιακά ίσοι των πληθυσμών που βρίσκονται εγκατεστημένοι σε καθένα από τα δύο νησιά, τη Γουαδελούπη και τη Μαρτινίκα[4]).
Η Μαγιότ, πρώην υπερπόντια κτήση έχουσα ειδικό καταστατικό (ημιαυτόνομος νομός), κατέστη το πέμπτο DOM και μία ανεξάρτητη ημιαυτόνομη περιοχή στις 31 Μαρτίου 2011, έπειτα από την υπερψήφιση του δημοψηφίσματος της 29ης Μαρτίου 2009, με ποσοστό 95,2 % επί του συνόλου των κατοίκων της να ψηφίζουν θετικά.
Οι πέντε υπερπόντιοι νομοί είναι πρώην αποκίες, οι οποίες παρέμειναν στην κατοχή των Γάλλων, σχεδόν αδιάλειπτα, από την ίδρυσή τους στα μέσα του 17ου αιώνα (19ου για τη Μαγιότ). Η γαλλική εθνικότητα παραχωρήθηκε στο σύνολο των κατοίκων της Γουαδελούπης, της Γουιάνας, της Μαρτινίκας και της Ρεϋνιόν το 1848. Το καταστατικό του υπερπόντιου νομού τους παραχωρήθηκε μέσω του νόμου της 19ης Μαρτίου 1946[5], καταστατικό υπέρ του οποίου ο Αιμέ Σεζαίρ, τότε βουλευτής, είχε τοποθετηθεί.
Το άρθρο 4 του νόμου n° 46-2385 της 27ης Οκτωβρίου 1946, περί της σύνθεσης και εκλογής της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης[6], αποτελεί την πρώτη επίσημη καταγραφή τους: οι τρεις γαλλικοί νομοί της Αλγερίας, η Γουαδελούπη, η Γαλλική Γουιάνα, η Μαρτινίκα και η Ρεϋνιόν. Το Συμβούλιο της Επικρατείας[7] και το Ακυρωτικό Δικαστήριο[8] έκριναν μετά την ψήφιση αυτού του νόμου ότι οι αλγερινοί νομοί ήταν, πράγματι, υπερπόντιοι νομοί. Ο αριθμός των νομών της Αλγερίας ποίκιλλε μεταξύ τριών και δεκαπέντε το χρονικό διάστημα μεταξύ του 1946 και της αλγερινής ανεξαρτησίας το 1962.
Το Σαιν-Πιέρ-ε-Μικελόν αποτέλεσε το πέμπτο DOM από το 1976[9] ως το 1985[10], προτού καταστεί μία ημιαυτόνομη περιοχή με ειδικό καθεστώς και, μετά το 2007, μία υπερπόντια κτήση.
Η Μαγιότ αποτελεί το πέμπτο DOM και ανεξάρτητη ημιαυτόνομη περιοχή από το 2011, αφότου έφερε για διάστημα δέκα ετών τον τίτλο του ημιαυτόνομου νομού.
Γαλλικό πλαίσιο
Δύο υπερπόντιες κτήσεις, μία περιοχή έχουσα έναν νομό και ένα ανεξάρτητος νομός, οι οποίες διοικούνται, αντιστοίχως, από ένα περιφερειακό συμβούλιο και ένα γενικό συμβούλιο, συνυπάρχουν στην ίδια περιοχή (με εξαίρεση τη Μαγιότ, όπου το γενικό συμβούλιο είναι υπεύθυνο για τη διοίκηση των δύο ξεχωριστών υπερπόντιων κτήσεων). Η νομική αρχή είναι αυτή της νομοθετικής αφομοίωσης (οι γαλλικοί νόμοι και κανονισμοί εφαρμόζονται αυτεπάγγελτα), αν και ορισμένα σημεία ενδέχεται να τροποποιηθούν με βάση τα χαρακτηριστικά και το ειδικό καθεστώς αυτών των κτήσεων[11] με βάση το άρθρο 73 του Συντάγματος του 1958.
Ευρωπαϊκό πλαίσιο
Οι υπερπόντιοι νομοί αποτελούν συνιστώσες του γαλλικού εθνικού εδάφους, και, ως εκ τούτου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης ωστόσο, όπως και το υπόλοιπο των εδαφών της Υπερπόντιας Γαλλίας, δεν αποτελούν μέρος της Ζώνης Σένγκεν. Οι υπερπόντιοι νομοί διαθέτουν, λόγω της γεωγραφικής τους απόστασης από την ευρωπαϊκή ήπειρο, το καταστατικό των υπερπεριφερειακών ευρωπαϊκών περιοχών.
Πράγματι, τα καταστατικά των DOM και RUP είναι μεταξύ τους διαχωρισμένα. Ως εκ τούτου, το Σαιν-Μπαρτελεμί απόλεσε το καταστατικό αυτό την 1η Ιανουαρίου 2012, λαμβάνοντας αυτό του PTOM (υπερπόντια χώρα και έδαφος), τιθέμενο μέσω αυτού εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Σαιν-Μαρτέν παρέμεινε τέτοιο, ως έδαφος εξαρτώμενο από τη Γουαδελούπη, κι αυτό παρά το γεγονός ότι με βάση τη γαλλική νομοθεσία οι δύο αυτές υπερπόντιες κτήσεις διέπονταν από διαφορετικό νομικό καθεστώς.
- Ο αριθμός 975 ήταν αυτός του DOM του Σαιν-Πιέρ-ε-Μικελόν, το οποίο διέθετε το καταστατικό του υπερπόντιου νομού από το 1976 ως το 1985.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
