Τεκές Σεγίτ Αλή Σουλτάν
οθωμανικός Αλεβήτικος τεκές στην Ελλάδα From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Τεκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν [2][3][4], γνωστός και ως ο Τεκές του Κιζίλ Ντελή[4][5][6][7][8] ή Τεκές της Ρούσσας[2][9][10] ή Μοναστήρι της Ρούσσας [11][12], βρίσκεται 3 χιλιόμετρα έξω από το χωριό Ρούσσα, στο νομό Νομό Έβρου. Βρίσκεται ανάμεσα από τα αλλοτινά δερβενοχώρια Γονικό, Μεγάλο Δέρειο και Ρούσσα.[13] Είναι ένας οθωμανικός Αλεβήτικος τεκές, δηλαδή σημείο συνάθροισης δερβίσηδων (συγκεκριμένα του τάγματος των Μπεκτασήδων), το οποίο έχει ανακαινιστεί και ημιλειτουργεί μέχρι και σήμερα. Θεωρείται από τους παλαιότερους διατηρημένους τεκέδες στον χώρο των Βαλκανίων[2] και ένα από τα δύο σημαντικότερα κέντρα του Μπεκτασισμού.
Πρόκειται για ένα θρησκευτικό χώρο συνάθροισης Μπεκτασήδων (τεκέ), ο οποίος ιδρύθηκε από τον δερβίση Σεγίτ Αλή Σουλτάν περί το 1400-1403 μ.Χ. Ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Α΄ (Γιλντιρήμ Μπεγιαζήτ Χαν, 1389-1402) παραχώρησε τον συγκεκριμένο χώρο και η χρονολογία ανοικοδόμησης φαίνεται από μια επιγραφή στα οθωμανικά τουρκικά, η οποία βρίσκεται στο κτήριο Meydan Evi (μυστηριακών συνάξεων) στο συγκρότημα κτηρίων του τεκέ.[2] Η οθωμανική επιγραφή γράφει: «Ανοικοδομήθηκε στα οκτακόσια τέσσερα, ανακαινίστηκε στα χίλια εκατόν εβδομήντα τρία από τον Δερβίση Αλή ύστερα από επιθυμία του να γίνει πραγματικός άγιος, αν και τα ελλείποντά του πολλά» (η ημερομηνία είναι σε έτη Εγίρας: 804/1402 μ.Χ. και 1173/1759 μ.Χ.) [1]. Πριν την πρόσφατη ανακαίνιση [2] ο χώρος είχε χρησιμοποιηθεί ως στάβλος ζώων χριστιανών κατοίκων και το μνημείο είχε υποστεί ζημιές σύμφωνα με καταγγελία της Ένωσης Πανεπιστημιακών Απόφοιτων Μειονότητας Δυτικής Θράκης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) [14]. Στο παρελθόν η πρόσβαση ήταν πιο δύσβατη μέχρι που φτιάχτηκε ο δρόμος ο οποίος φτάνει μέχρι τον τεκέ [15].
Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο τεκές χρησιμοποιούταν από τους Τούρκους μετανάστες ως προσωρινός τόπος συγκέντρωσης και στέγασης πριν αποσταλούν σε άλλα μέρη. Γενικά οι τεκέδες από τα τέλη του 14ου αιώνα στην περιοχή του Έβρου έλεγχαν και φρουρούσαν τις οδικές αρτηρίες αλλά και απολάμβαναν φορολογικές ελαφρύνσεις. Ο Τεκές του Σεγίτ Αλή Σουλτάν φύλαγε το ορεινό πέρασμα από τη Ροδόπη προς το Σουφλί και το Διδυμότειχο. Από το 2002 ο χώρος διοικείται - συντηρείται από τη «Διοικητική Επιτροπή Προστασίας Βακουφίου του Σεγγήτ Αλή Σουλτάν».[16]
| Κτήρια διασκορπισμένα γύρω από το κέντρο (μουριά) του Τεκέ | |||||||||
| |||||||||
Στο κέντρο του τεκέ υπάρχει ένα δένδρο μουριάς 600 ετών, του οποίου τα μούρα σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση είναι θαυματουργά. Σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, αν κάποιος φάει μούρα από το δέντρο αυτό, προστατεύεται από όλες τις αρρώστιες. Το ίδιο δένδρο υπάρχει και στον κεντρικό χώρο συνάθροισης του μπεκτασικού τάγματος, ο οποίος βρίσκεται στη Μικρά Ασία και συγκεκριμένα στο χωριό Χατζί Μπεκτάς (Τουρκικά: Hacı Βektaş).[17] Γύρω από τη μουριά είναι διασκορπισμένα τα κτήρια του τεκέ: α) η κουζίνα, όπου κατά τη διάρκεια των εορτών μαγειρεύεται φαγητό για το πλήθος των επισκεπτών, β) το κονάκι (ξενώνας) - σήμερα εκεί διαμένει ο τουρμπεντάρης (Τουρκικά: türbedar) ο επιστάτης του χώρου μαζί με την οικογένειά του (ο Μουσλούμ Τσολάκ), γ) ένας Τουρμπές - ταφικό μνημείο-μαυσωλείο του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, δ) ο χώρος προσευχής (Μeydan Evi) και ε) πρόσφατες εγκαταστάσεις με κοινόχρηστες τουαλέτες για τους επισκέπτες. Στο νεκροταφείο υπάρχουν πληθώρα τάφων Σεΐχηδων (πνευματικών-σοφών ενός τεκέ) και δερβίσηδων.[18]
Νοτιότερα του τεκέ, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, υπάρχουν δύο μεγάλα νεκροταφεία με τάφους οι οποίοι χρονολογούνται από το 16ο και 18ο αιώνα. Εκεί υπάρχει και ένας χώρος προσευχής (Μeydan Evi) και βρίσκονται θαμμένοι οι κάτοικοι του τεκέ.[19]
Ο Σεγίτ Αλή Σουλτάν, ιδρυτής του τεκέ, επειδή ήταν σβέλτος και ευκίνητος πολεμιστής πήρε την ονομασία "Κιζίλντελη" (μεταφράζεται ως ερυθρός-τρελός). Μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο Σεγίτ Αλή Σουλτάν πήρε το όνομα αυτό γιατί ο Τεκές που ίδρυσε βρίσκεται κοντά στον ποταμό «Κιζίλντελη» (Ερυθροπόταμος) - παραπόταμο του Έβρου. Σύμφωνα με άλλη παράδοση ονομάστηκε έτσι ο ποταμός επειδή όσο ζούσε ο Σεγίτ Αλή Σουλτάν χρησιμοποιούσε την ονομασία αυτή για τον ποταμό.[16]
Σήμερα, ιδιαίτερα την περίοδο Μαΐου - Αυγούστου, τον χώρο επισκέπτονται πιστοί από τα γειτονικά χωριά. Σύμφωνα με έρευνα του Γεωργίου Μαυρομάτη, τον χώρο τον επισκέπτονται και ορθόδοξοι χριστιανοί, είτε από περιέργεια, είτε συνειδητοποιώντας ότι το ετερόδοξο ισλάμ (Μπεκτασισμός) έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[15] Στον τεκέ εορτάζεται κάθε χρόνο η μνήμη του Αγίου Γεωργίου, γιορτή κοινή για χριστιανούς και αλεβίτες, στις 6 Μαΐου (σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο), παρουσία εκτός των άλλων και του μητροπολίτη Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου. Η πανήγυρη συνοδεύεται με κουρμπάνι και συνεστιάσεις.[20]
- Ευστράτιος Ζεγκίνης (1985). «Ο Μπεκτασισμός στη Δ. Θράκη - Συμβολή στην ιστορία της διαδόσεως του μουσουλμανισμού στον ελλαδικό χώρο (Διδακτορική διατριβή)». Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2012.
- Heath W. Lowry (2009). In the Footsteps of the Ottomans: A Search for Sacred Spaces & Architectural Monuments in Northern Greece]. Istanbul: Mary Martin Booksellers / Bahçesehir University Publications. ISBN 9789756437865.[νεκρός σύνδεσμος]
- Σταύρος Βαλλίδης (2012). Αλληλεπιδράσεις μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων στη Μικρά Ασία την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το δερβίσικο τάγμα των Μπεκτασήδων και Κιζιλμπάσιδων (PDF). Θεσσαλονίκη: Μεταπτυχιακή εργασία στη Θεολογική Σχολή Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. σελίδες 158–164.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
