Σουλτανάτο των Γυναικών
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Σουλτανάτο των Γυναικών (Τούρκικα:Kadınlar Saltanatı) ήταν η περίοδος σχεδόν 130 ετών κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, που οι γυναίκες του αυτοκρατορικού χαρεμιού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άσκησαν έκτακτη πολιτική επιρροή στις κρατικές υποθέσεις, πάνω από τον Σουλτάνο.[1][2][3]
Πολλοί από τους Σουλτάνους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν ανήλικοι ή ανίκανοι και ήταν οι μητέρες τους, οι Βαλιντέ Σουλτάνες, αυτές οι οποίες κυβερνούσαν ουσιαστικά την Αυτοκρατορία. Η σημαντικότερη γυναίκα στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν η ελληνικής καταγωγής, Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν, σύζυγος του Αχμέτ Α΄ και μητέρα του Μουράτ Δ΄ και του Ιμπραήμ Α΄.
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία(όπως και στην Περσική Αυτοκρατορία), σε αντίθεση με άλλες μοναρχίες στην Ευρώπη,την Ρωσική Αυτοκρατορία και την Αιθιοπία, οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να κυβερνούν τη χώρα. Αυτό έγινε κατά πάσα πιθανότητα, προκειμένου να αποφευχθεί η αθέμιτη επιρροή στο Σουλτάνο.[4]
.jpg)
Αυτός ο κανόνας καταργήθηκε όταν ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν Α΄ έκανε νόμιμη σύζυγό του την Χασεκί Χουρέμ Σουλτάν.[5][6] Μετά τη Χουρέμ ήρθαν δύο Χασεκί που στη συνέχεια έγιναν Βαλιντέ Σουλτάν: Πρώτα η Νουρμπανού Σουλτάν, νόμιμη σύζυγος του Σελίμ Β΄, γιου της Χουρέμ και στη συνέχεια η Σαφιγιέ Σουλτάν, παλλακίδα του Μουράτ Γ΄, γιου της Νουρμπανού. Πιστεύεται ότι η Μιχριμάχ Σουλτάν, κόρη της Χουρέμ, επηρέασε επίσης τον αδελφό της, Σελίμ Β΄.
Η ακμή του Σουλτανάτου των Γυναικών κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν, Βαλιντέ Σουλτάν των δύο γιων της, του Μουράτ Δ΄ και του Ιμπραήμ Α΄και μετά τον θάνατο του Ιμπραήμ επηρέαζε τον εγγονό της, Μεχμέτ Δ΄. Αυτή η περίοδος έληξε με τη δολοφονία της Κιοσέμ από την μητέρα του Μεχμέτ Δ΄, την Βαλιντέ Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν.
Ο γιος της Κιοσέμ Σουλτάν, Ιμπραήμ Α΄, παντρεύτηκε μία παλλακίδα του, την Χιουμασάχ Σουλτάν. Ο Ιμπραήμ υπέβαλε τις αδελφές του, Αϊσέ Σουλτάν, Φατμά Σουλτάν, Χανζαντέ Σουλτάν, οι οποίες ήταν κόρες της Κιοσέμ, καθώς και την ανιψιά του, Καγιά Σουλτάν, στην ταπείνωση της υποταγής στις παλλακίδες του. Τους πήρε τα εδάφη και τα κοσμήματά τους και τις έκανε να υπηρετούν την Χιουμασάχ, ενώ στέκονταν σε στάση προσοχής σαν υπηρέτες καθώς έτρωγε και κρατώντας το σαπούνι, τη λεκάνη και την κανάτα με το νερό με τα οποία έπλενε τα χέρια της.
Ο τερματισμός της βασιλείας των γυναικών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν σημαίνει τον τερματισμό και της επίδρασης των γυναικών στη διακυβέρνηση. Όπως και πιο πριν, οι Βαλιντέ Σουλτάν συνέχισαν να συμμετέχουν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Εκτός από την πολιτική, ασχολούνταν με την κατασκευή τζαμιών, σχολείων, νοσοκομείων, και είχαν μεγάλα εισοδήματα, τα οποία διαχειρίζονταν αυτόνομα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι δύο τελευταίες Βαλιντέ Σουλτάν: η Μπεζμιαλέμ Σουλτάν και η Περτεβνιγιάλ Σουλτάν. Ωστόσο, σε σύγκριση με την περίοδο του Σουλτανάτου των Γυναικών (κυρίως στην περίοδο της Βαλιντέ Κιοσέμ Σουλτάν) η επίδρασή τους στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική ήταν πολύ μικρή.
Η γυναίκα που έθεσε τα θεμέλια του Σουλτανάτο των Γυναικών, θεωρείται ότι είναι η Χουρέμ Σουλτάν όταν για πρώτη φορά, μετά από αρκετούς αιώνες διακυβέρνησης, ένας Σουλτάνος παντρεύτηκε την παλλακίδα του. Η Χουρέμ Σουλτάν ήταν σύζυγος του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπή και μητέρα του Σελίμ Β΄.
Το 1534 η μητέρα του Σουλεϊμάν Α΄, Βαλιντέ Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν, πέθανε. Τον Μάρτη του 1536 ο Μέγας Βεζίρης Ιμπραήμ Πασάς εκτελέστηκε με διαταγή του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄, δημεύθηκε η περιουσία του και άνοιξε ο δρόμος για την εξουσία της Χουρέμ Σουλτάν.
Ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν, έχοντας περάσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σε εκστρατείες, λάμβανε πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στο παλάτι αποκλειστικά από την Χουρέμ Σουλτάν. Ο Σουλεϊμάν στηρίχθηκε στο παρελθόν στην αλληλογραφία με τη μητέρα του, Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν, αλλά τώρα η Χουρέμ έγινε πολιτικός σύμβουλος. Επιπλέον η Χουρέμ δεχόταν ξένους πρέσβεις και απαντούσε στις επιστολές των ξένων ηγεμόνων. Με πρωτοβουλία της στην Κωνσταντινούπολη έχτισε πολλά τζαμιά, μεντρεσέδες και σάουνα.
Μία από τις συνέπειες της επιρροής της Χουρέμ Σουλτάν θεωρείται η εκτέλεση του μεγαλύτερου γιου του Σουλεϊμάν, Ηγεμόνα Μουσταφά, το 1553, ο οποίος δεν ήταν δικός της γιος, αλλά γιος της Μαχιντεβράν Σουλτάν. Έτσι η Χουρέμ πέτυχε τη δύναμη όχι μόνο για τον εαυτό της αλλά και για το γιο της Σελίμ Β΄.
Η Νουρμπανού Σουλτάν ήταν η πρώτη Βαλιντέ Σουλτάν κατά την περίοδο του Σουλτανάτου των Γυναικών, εφόσον η Χουρέμ Σουλτάν πέθανε πριν την άνοδο του γιου της στον θρόνο. Η Νουρμπανού ήταν νόμιμη σύζυγος του Σελίμ Β΄, γιου της Χουρέμ, και μητέρα του Μουράτ Γ΄.
Άρχισε την ανύψωσή της κατά τη διάρκεια της ζωής του συζύγου της, Σελίμ Β΄. Ο Σελίμ στο μεγαλύτερο μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είχε το παρατσούκλι "Ο μέθυσος", λόγω της κατανάλωσης του σε κρασί, αλλά μέθυσος κυριολεκτικά δεν ήταν. Ωστόσο, με τις δημόσιες υποθέσεις ασχολούνταν ο Μέγας Βεζίρης Σοκολού Μεχμέτ Πασά, ο οποίος ήταν υπό την επιρροή της Νουρμπανού. Ο Σοκολού Μεχμέτ Πασάς ήταν παντρεμένος με την κόρη της Νουρμπανού, Εσμαχάν Σουλτάν, πράγμα που αύξησε την επιρροή της Νουρμπανού. Ο ρόλος της Νουρμπανού αυξήθηκε όταν ανέβηκε στο θρόνο ο γιος της Μουράτ Γ΄. Η εξουσία του Μουράτ υποσκάφθηκε από επιρροές του χαρεμιού του και συγκεκριμένα αρχικά της μητέρας του, Νουρμπανού Σουλτάν, και μετέπειτα της συζύγου του, Σαφιγιέ Σουλτάν. Σύμφωνα με εικασίες η Νουρμπανού Σουλτάν δηλητηριάστηκε από τη νύφη της, Σαφιγιέ Σουλτάν.
Η Σαφιγιέ Σουλτάν ήταν σύζυγος του Μουράτ Γ΄, γιου της Νουρμπανού Σουλτάν, και μητέρα του Μεχμέτ Γ΄. Η επιρροή της Σαφιγιέ Σουλτάν είχε αυξηθεί εντυπωσιακά μετά τον θάνατο της πεθεράς της, Βαλιντέ Νουρμπανού Σουλτάν. Σύμφωνα με κάποιες εικασίες η Νουρμπανού δηλητηριάστηκε από την Σαφιγιέ.
Η αρχή της Σαφιγιέ ήταν μεγάλη, στην έκθεση για το 1590 ο Βενετσιάνος Giovanni Moro έγραψε: "Έχει τη δύναμη, όπως η μητέρα του πρίγκιπα, μερικές φορές παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις του κράτους, είναι πολύ καλά σεβαστή σε αυτό".
Η Σαφιγιέ έπαιξε ρόλο ανάλογο με τον ρόλο των βασιλισσών στις ευρωπαϊκές χώρες. Το 1595, ο Μουράτ Γ΄ πέθανε και τον διαδέχθηκε ο γιος της Σαφιγιέ, Μεχμέτ Γ΄. Η Σαφιγιέ ως Βαλιντέ Σουλτάν είχε μεγάλη δύναμη και μεγάλη επιρροή στον γιο της.
Μετά από τη Σαφιγιέ Σουλτάν πέρασαν, δυο Βαλιντέ Σουλτάνες: η Βαλιντέ Χαντάν Σουλτάν και η Βαλιντέ Χαλιμέ Σουλτάν. Δεν έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία σε σχέση με άλλες Σουλτάνες, ως αντιβασιλείς και Βαλιντέ Σουλτάν παρέμειναν στην εξουσία ένα μικρό χρονικό διάστημα (περίπου δύο χρόνια η καθεμία).
Η Κιοσέμ Σουλτάν ήταν η σημαντικότερη γυναίκα του Σουλτανάτου των Γυναικών. Ήταν σύζυγος του Αχμέτ Α΄, δισέγγονου της Νουρμπανού Σουλτάν, εγγονού της Σαφιγιέ Σουλτάν και γιου της Χαντάν Σουλτάν, και μητέρα δύο Σουλτάνων του Μουράτ Δ΄ και του Ιμπραήμ Α΄.
Διορίστηκε όχι μόνο Βαλιντέ Σουλτάν αλλά επίσης, καθώς ο γιος της ήταν ανήλικος (11 ετών), ως επίσημος αντιβασιλέας του κράτους μέχρι να ενηλικιωθεί ο γιος της μεταξύ 1623 και 1632 και έγινε η πρώτη από τις δύο γυναίκες στην ιστορία που κυβέρνησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία επίσημα και μόνο. Ενώ οι γυναίκες είχαν γίνει εκ των πραγμάτων αντιβασιλείς στην αυτοκρατορία, πριν από αυτήν καμία γυναίκα δεν είχε γίνει ποτέ επίσημα αντιβασιλέας και η θέση της ήταν με αυτόν τον τρόπο νέα. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της Βασιλείας του γιου της, Μουράτ Δ΄, συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Ντιβάνι (υπουργικό συμβούλιο) πίσω από μια κουρτίνα, ακόμη και μετά από το 1632, όταν δεν ήταν πλέον επίσημα αντιβασιλέας.
Όταν ο άλλος της γιος, ο Ιμπραήμ Α΄ διαδέχθηκε τον αδελφό του το 1640, αποδείχτηκε διανοητικά ασταθής για να κυβερνήσει. Αυτό έδωσε την δυνατότητα στην Κιοσέμ να παραμείνει στην εξουσία. Ο Ιμπραήμ εκθρονίστηκε στις 8 Αυγούστου 1648, μετά από συνέργεια των Γενίτσαρων με το θρησκευτικό κατεστημένο, και εκτελέστηκε δέκα ημέρες αργότερα. Σουλτάνος έγινε ο επτάχρονος και μεγαλύτερος γιος του, Μεχμέτ Δ΄.
Με την κυριαρχία του Μεχμέτ Δ΄, η θέση της Βαλιντέ Σουλτάν θα έπρεπε να πάει στην μητέρα του Μεχμέτ Δ΄, την Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν. Ωστόσο η Τουρχάν αγνοήθηκε λόγω του ότι ήταν νέα και άπειρη. Αντ' αυτού η γιαγιά του σουλτάνου, Κιοσέμ Σουλτάν, επανήλθε σε αυτή την υψηλή θέση. Η Κιοσέμ Σουλτάν ήταν Βαλιντέ Σουλτάν με δύο γιους, έχοντας έτσι τη μεγαλύτερη εμπειρία από τις δύο γυναίκες.
Η Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν ήταν σύζυγος του Ιμπραήμ Α΄, γιου της Κιοσέμ Σουλτάν, και μητέρα του διαδόχου του Μεχμέτ Δ΄.
Στις 8 Αυγούστου 1648, ο σύζυγος της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν, Ιμπραήμ Α΄, εκθρονίστηκε και αρκετές ημέρες αργότερα στραγγαλίστηκε. Τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος γιος του Μεχμέτ Δ΄. Με την κυριαρχία του Μεχμέτ Δ΄, η θέση της Βαλιντέ Σουλτάν (βασιλομήτωρ) θα έπρεπε να πάει στην Τουρχάν. Ωστόσο η Τουρχάν αγνοήθηκε λόγω του ότι ήταν νέα και άπειρη. Αντ' αυτού, η γιαγιά του σουλτάνου και η προηγούμενη Βαλιντέ Σουλτάν, η Κιοσέμ Σουλτάν, επανήλθε σε αυτή την υψηλή θέση. Η Κιοσέμ Σουλτάν ήταν Βαλιντέ Σουλτάν με δύο γιους, έχοντας έτσι τη μεγαλύτερη εμπειρία από τις δύο γυναίκες.
Ωστόσο αποδείχτηκε ότι η Τουρχάν ήταν υπερβολικά φιλόδοξη για να χάσει μια τέτοια υψηλή θέση χωρίς μάχη. Στον αγώνα της να γίνει Βαλιντέ Σουλτάν, η Τουρχάν υποστηρίχθηκε από τον επικεφαλής μαύρο ευνούχο και τον Μέγα Βεζίρη, ενώ η Κιοσέμ υποστηρίχθηκε από τον Σώμα των Γενιτσάρων.
Σε αυτή την πάλη για την εξουσία, η Κιοσέμ είχε προγραμματίσει να εκθρονίσει τον Μεχμέτ Δ΄ και να τον αντικαταστήσει με έναν άλλο νεότερο εγγονό, τον Σουλεϊμάν Β΄, ο οποίος δεν ήταν γιος της Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάν αλλά της Σαλιχά Ντιλασούπ Σουλτάν. Σύμφωνα με έναν ιστορικό το σχέδιο της αντικατάστασης της Τουρχάν από τη Ντιλασούπ ως μητέρα του Σουλτάνου αποσκοπούσε στο ότι η Ντιλασούπ ήταν πιο εύκολα ελεγχόμενη. Το σχέδιο ήταν ανεπιτυχές, καθώς η Τουρχάν ενημερώθηκε από μια σκλάβα της Κιοσέμ, τη Μελέκ Χατούν, και διέταξε την δολοφονία της. Η Κιοσέμ Σουλτάν δολοφονήθηκε το 1651 σε ηλικία 61 ετών.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
