Ο Μαρκ-Βιβιάν Φοέ (γαλλικά: Marc-Vivien Foé) (1 Μαΐου 1975 – 26 Ιουνίου 2003) ήταν Καμερουνέζος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνιζόταν ως αμυντικός μέσος. Ο Φοέ είχε επιτυχία στη γαλλική Λιγκ 1 και στην αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, πριν από τον ξαφνικό θάνατό του, λόγω υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, κατά τη διάρκεια ενός διεθνούς αγώνα, γεγονός που συγκλόνισε την ποδοσφαιρική κοινότητα παγκοσμίως.[5] Παρασημοφορήθηκε μεταθανάτια με το Σταυρό του Διοικητή του Εθνικού Τάγματος της Ανδρείας και η Μάντσεστερ Σίτι απέσυρε τη φανέλα με τον αριθμό 23.
| Μαρκ-Βιβιάν Φοέ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Marc-Vivien Foé (Γαλλικά) |
| Γέννηση | 1 Μαΐου 1975[1][2] Γιαουντέ ή Nkolo II[3] |
| Θάνατος | 26 Ιουνίου 2003[4][2] 7ο δημοτικό διαμέρισμα της Λιόν[2] |
| Αιτία θανάτου | έμφραγμα του μυοκαρδίου |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Χώρα πολιτογράφησης | Καμερούν Γαλλία (από 1998) |
| Ύψος | 188 cm  |
| Βάρος | 85 kg |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γαλλικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποδοσφαιριστής |
| Περίοδος ακμής | 1991 - 2003 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Φοέ γεννήθηκε την 1η Μαΐου 1975 στην Γιαουντέ. Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στις ακαδημίες της Ουνιόν ντε Γκαρουά.[6] Μετακομίζοντας στην Κανόν Γιαουντέ, έναν από τους μεγαλύτερους συλλόγους στο Καμερούν, κέρδισε το Κύπελλο Καμερούν το 1993.[7] Ο Φοέ ξεκίνησε να εκπροσωπεί το Καμερούν στις εθνικές κάτω των 20 ετών όταν κλήθηκε στην ομάδα Κ18 για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων του 1993 στην Αυστραλία.[8] Έπαιξε και στους τρεις αγώνες της φάσης των ομίλων, σημειώνοντας ένα γκολ στην ήττα με 3–2 από την Κολομβία στον δεύτερο αγώνα τους στις 8 Μαρτίου 1993, καθώς το Καμερούν τελικά αποκλείστηκε από τη διοργάνωση αφού τερμάτισε στην τρίτη θέση.[8] Αργότερα, ο Φοέ έκανε το ντεμπούτο του με την εθνική ανδρών εναντίον του Μεξικού στις 22 Σεπτεμβρίου 1993, έναν αγώνα τον οποίο το Καμερούν έχασε με 1–0.[9][10]
Την επόμενη χρονιά, συμπεριλήφθηκε στην ομάδα του Καμερούν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994, ξεκινώντας βασικός και στους τρεις αγώνες της ομάδας.[11] Αμαυρωμένη από το χαμηλό ηθικό που προκλήθηκε από διάφορες οικονομικές και πειθαρχικές διαμάχες με την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Καμερούν,[12] η ομάδα του Καμερούν του 1994 ήταν μια σκιά της ομάδας που είχε φτάσει στους προημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1990.[13] Το Καμερούν συγκέντρωσε μόλις έναν βαθμό σε τρεις αγώνες και τελείωσε με μια ντροπιαστική ήττα με 6–1 από τη Ρωσία.[14] Ωστόσο, οι σταθερά δυνατές επιδόσεις του Φοέ ως αμυντικός μέσς (συμπεριλαμβανομένης της ασίστ για γκολ)[15] προκάλεσαν το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών συλλόγων.
Αφού απέρριψε την ΑΖ Οσέρ, υπέγραψε σε έναν άλλο γαλλικό σύλλογο, την ΡΚ Λανς της Λιγκ 1.[16] Το ντεμπούτο πραγματοποιήθηκε στις 13 Αυγούστου 1994, σε μια νίκη με 2–1 εναντίον της Μονπελιέ ΕΣΚ.[16] Σε πέντε σεζόν με τη Λανς, κέρδισε τον τίτλο του γαλλικού πρωταθλήματος το 1998.
Το 1998, βρέθηκε στο στόχαστρο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά η Λανς απέρριψε προσφορά 3 εκατομμυρίων λιρών γι' αυτόν.[17] Περαιτέρω διαπραγματεύσεις μεταξύ των συλλόγων περιορίστηκαν απότομα αφού έσπασε το πόδι του στο προπονητικό κέντρο του Καμερούν πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο,[18] και στη συνέχεια έχασε ολόκληρο το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998.
Λίγο μετά την ανάρρωσή του, μετακόμισε στην αγγλική Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ, έναντι αμοιβής ρεκόρ συλλόγου 4,2 εκατομμυρίων λιρών τον Ιανουάριο του 1999.[19] Έπαιξε 38 αγώνες πρωταθλήματος για τη Γουέστ Χαμ, σκοράροντας ένα γκολ εναντίον της Σέφιλντ Γουένσντεϊ.[20][21] Σκόραρε επίσης ένα γκολ στη νίκη της Γουέστ Χαμ με 3–1 εναντίον της ΝΚ Όσιγιεκ στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.[22]
Τον Μάιο του 2000, επέστρεψε στη Γαλλία, μετακομίζοντας στην Ολιμπίκ Λυών, με μεταγραφή 6 εκατομμυρίων λιρών.[23] Έχασε μεγάλο μέρος της σεζόν αφού εμφάνισε συμπτώματα ελονοσίας.[24] Μετά την ανάρρωσή του, κέρδισε το Λιγκ Καπ Γαλλίας το 2001 και τον τίτλο της Λιγκ 1 ένα χρόνο αργότερα.[25]
Ήταν στην ομάδα του Καμερούν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002. Όπως και το 1994, έπαιξε σε όλους τους αγώνες του Καμερούν. Αν και η ομάδα απέδωσε καλύτερα από το 1994, αποκλείστηκε ξανά στη φάση των ομίλων, έχοντας νικήσει τη Σαουδική Αραβία, φέρνοντας ισοπαλία με την Ιρλανδία και χάνοντας από τη Γερμανία.[13][20]
Στη συνέχεια, ο Φοέ επέστρεψε στην Πρέμιερ Λιγκ, με δανεισμό στη Μάντσεστερ Σίτι για τη σεζόν 2002–03.[26] Το ντεμπούτο του ήταν μια ήττα με 3–0 από τη Λιντς Γιουνάιτεντ. Ο Φοέ ήταν βασικός για την ομάδα του Κέβιν Κίγκαν, ξεκινώντας σε 38 από τους 41 αγώνες. Το πρώτο του γκολ για τον σύλλογο ήρθε εναντίον της Σάντερλαντ στο Στάδιο του Φωτός στις 9 Δεκεμβρίου 2002,[27] και σκόραρε άλλα πέντε γκολ τον επόμενο μήνα. Το δεύτερο γκολ του στη νίκη με 3–0 εναντίον της Σάντερλαντ στις 21 Απριλίου 2003, ήταν το τελευταίο γκολ του συλλόγου στο παλιό τους στάδιο, το Μέιν Ρόουντ.[28]
Ο Φοέ ήταν μέλος της ομάδας του Καμερούν για το Κύπελλο Συνομοσπονδιών του 2003. Έπαιξε στις νίκες εναντίον της Βραζιλίας και της Τουρκίας και ξεκουράστηκε στον αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με το Καμερούν να έχει ήδη προκριθεί.
.JPG)
Στις 26 Ιουνίου 2003, το Καμερούν αντιμετώπισε την Κολομβία στον ημιτελικό, που διεξήχθη στο Σταντ ντε Ζερλάν στη Λυών της Γαλλίας. Στο 72ο λεπτό του αγώνα ο Φοέ κατέρρευσε στον κέντρο του γηπέδου[29] χωρίς άλλους παίκτες κοντά του.[30] Μετά από προσπάθειες ανάνηψης στον αγωνιστικό χώρο, απομακρύνθηκε με φορείο από το γήπεδο, όπου του δόθηκε ανάνηψη από στόμα σε στόμα και οξυγόνο. Οι γιατροί πέρασαν 45 λεπτά προσπαθώντας να επανεκκινήσουν την καρδιά του και παρόλο που ήταν ακόμα ζωντανός κατά την άφιξή του στο ιατρικό κέντρο του σταδίου, πέθανε λίγο αργότερα.[29] Μια πρώτη αυτοψία δεν προσδιόρισε την ακριβή αιτία θανάτου, αλλά μια δεύτερη αυτοψία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος του Φοέ σχετιζόταν με την καρδιά, καθώς ανακάλυψαν στοιχεία υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας,[31] μια κληρονομική πάθηση που είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.
Η χήρα του Φοέ, Μαρί-Λουίζ, δήλωσε ότι ήταν άρρωστος με γαστρικά προβλήματα και δυσεντερία πριν από τον τελευταίο του αγώνα, αλλά ήταν ανένδοτος στο να παίξει στη Λυών που είχε υιοθετήσει ως πατρίδα του. Ο προπονητής του Καμερούν, Βίνφριντ Σέφερ, θέλησε να τον αντικαταστήσει λίγα λεπτά πριν την κατάρρευσή του, παρατηρώντας ότι ο παίκτης φαινόταν κουρασμένος, αλλά ο Φοέ έγνεψε ότι ήθελε να συνεχίσει.[32]
Ο Φοέ ήταν Ρωμαιοκαθολικός και πρόσφερε τακτικά χρήματα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.[33]
Αφιερώματα
Ο θάνατος του Φοέ προκάλεσε τεράστιο σοκ. Πολυάριθμα αφιερώματα στη χαρούμενη προσωπικότητά του και το αστύρεφτο χιούμορ του εκφράστηκαν στα μέσα ενημέρωσης. Επίσης, ο Τιερί Ανρί και άλλοι παίκτες έδειξαν τον ουρανό ως φόρο τιμής στον Φοέ, αφού ο Ανρί άνοιξε το σκορ για τη Γαλλία εναντίον της Τουρκίας στον ημιτελικό του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών εκείνο το βράδυ.[34]
Προτάθηκε ότι το Κύπελλο Συνομοσπονδιών και το Σταντ ντε Ζερλάν θα μπορούσαν να μετονομαστούν από εκείνον και ο προπονητής της Μάντσεστερ Σίτι, Κέβιν Κίγκαν, ανακοίνωσε ότι ο σύλλογος δεν θα χρησιμοποιεί πλέον τη φανέλα με το νούμερο 23 που φορούσε ο Φοέ κατά τη διάρκεια της επιτυχημένης σεζόν του εκεί. Στο πρώην γήπεδο της Μάντσεστερ Σίτι, στο Μέιν Ρόουντ, υπάρχει ένα μικρό μνημείο για αυτόν στον αναμνηστικό κήπο του γηπέδου και στους τοίχους του τούνελ των παικτών υπάρχουν πλακέτες που πληρώνουν οι οπαδοί, με τα ονόματά τους, που ονομάζονται Διαδρομή της Περηφάνειας. Η πρώτη πλακέτα στον τοίχο είναι για τον Φοέ και γράφει «Marc Vivien Foé – 1975–2003». Η πρώτη του ομάδα, η ΡΚ Λανς, έδωσε το όνομά του σε μια λεωφόρο κοντά στο Στάδιο Μπολέρ-Ντελελίς. Ο Φοέ τελέστηκε μια κρατική κηδεία στο Καμερούν.[5] Η Λανς αποφάσισε να αποσύρει τη φανέλα με το νούμερο 17, το οποίο φορούσε ο Φοέ για πέντε χρόνια.
Η Λυών αποφάσισε επίσης να αποσύρει τη φανέλα με τον αριθμό 17 που φορούσε ο Φοέ ένα χρόνο πριν, όταν έπαιζε στο Σταντ ντε Ζερλάν με την ομάδα της Λυών. Ο κόσμος στη Λυών ήταν σοκαρισμένος καθώς είχε δεχτεί θερμή υποδοχή κατά την επιστροφή του στο γήπεδο. Ωστόσο, όταν ο συμπατριώτης του Καμερουνέζος Ζαν Μακούν μεταγράφηκε στη Λυών, ο Μακούν πήρε τη φανέλα με τον αριθμό 17, εξηγώντας ότι φορούσε τον αριθμό: «Στη μνήμη του Μαρκ, για μένα και για ολόκληρο το Καμερούν, αυτό θα είναι για κάτι».
Πριν από την έναρξη του τελικού του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών του 2009 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βραζιλίας, ο γιος του, τότε 14 ετών, έδωσε μια σύντομη ομιλία στη μνήμη του πατέρα του.
Με συλλόγους
| Ομάδα | Σεζόν | Πρωτάθλημα | Κύπελλο | Λιγκ Καπ | Ευρώπη | Σύνολο | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Κατηγορία | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | ||
| Λανς | 1994–95 | Λιγκ 1 | 15 | 3 | 15 | 3 | ||||||
| 1995–96 | 19 | 2 | 19 | 2 | ||||||||
| 1996–97 | 28 | 2 | 28 | 2 | ||||||||
| 1997–98 | 18 | 2 | 0 | 0 | 18 | 2 | ||||||
| 1998–99 | 5 | 2 | 1 | 0 | 6 | 2 | ||||||
| Σύνολο | 85 | 11 | 1 | 0 | 86 | 11 | ||||||
| Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ | 1998–99 | Πρέμιερ Λιγκ | 13 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 13 | 0 |
| 1999–2000 | 25 | 1 | 1 | 0 | 3 | 0 | 3 | 1 | 32 | 2 | ||
| Σύνολο | 38 | 1 | 1 | 0 | 3 | 0 | 3 | 1 | 45 | 2 | ||
| Ολιμπίκ Λυών | 2000–01 | Λιγκ 1 | 25 | 1 | 3 | 0 | 3 | 0 | 8 | 1 | 39 | 2 |
| 2001–02 | 18 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 8 | 0 | 26 | 2 | ||
| Σύνολο | 43 | 3 | 3 | 0 | 3 | 0 | 16 | 1 | 65 | 4 | ||
| Μάντσεστερ Σίτι | 2002–03 | Πρέμιερ Λιγκ | 35 | 9 | 1 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 38 | 9 |
| Σύνολο σταδιοδρομίας | 201 | 24 | 5 | 0 | 8 | 0 | 20 | 2 | 234 | 26 | ||
Με εθνική
Με συλλόγους
- Κανόν Γιαουντέ
- Κύπελλο Καμερούν: 1993[7]
- Λανς
- Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ
- Λυών
- Λιγκ 1: 2001–02[25][38]
- Λιγκ Καπ Γαλλίας: 2000–01[39]
Διεθνής
- Καμερούν
- Κύπελλο Εθνών Αφρικής: 2000,[40] 2002[41]
Ατομικές
- Χάλκινη Μπάλα Κυπέλλου Συνομοσπονδιών FIFA: 2003[42]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
