Η νεκρική μάσκα της μούμιας του φαραώ Τουταγχαμών From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Μάσκα του Τουταγχαμών είναι το νεκρικό προσωπείο του αρχαίου Αιγύπτιου Φαραώ Τουταγχαμών της 18ης δυναστείας που βασίλεψε μεταξύ 1332-1323 π.Χ. Ανακαλύφθηκε από τον Xάουαρντ Κάρτερ, το 1925, στον τάφο KV62 στην Κοιλάδα των Βασιλέων, και φιλοξενείται σήμερα στο Αιγυπτιακό Μουσείο Καΐρου.[1] Η μάσκα αυτή είναι ένα από τα πιο φημισμένα έργα τέχνης στον κόσμο.[2]
Θυμίζοντας τον Όσιρι, τον Αιγύπτιο θεό της μεταθανάτιας ζωής, έχει ύψος 54 εκ., ζυγίζει πάνω από 10 κιλά και είναι διακοσμημένο με ημιπολύτιμους λίθους. Στον ώμο του προσωπείου υπάρχει επιγραφή στα ιερογλυφικά ενός αρχαίου αιγυπτιακού ξορκιού από το Βιβλίο των Νεκρών. Η μάσκα χρειάστηκε να συντηρηθεί το 2015, όταν η 2,5 κιλών γενειάδα τυλιγμένη σε πλεξούδα αποκολλήθηκε και οι εργάτες του μουσείου την κόλλησαν και πάλι στην θέση της.
Σύμφωνα με τον Αιγυπτιολόγο Νicholas Reeves, η μάσκα αυτή "δεν αποτελεί μόνο το αξιολογότερο ανάμεσα σε όλα τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο εσωτερικό του τάφου του Τουταγχαμών, αλλά είναι ίσως και το γνωστότερο αντικείμενο της αρχαίας Αιγύπτου".[2] Από το 2001, η έρευνα έχει προτείνει ότι είναι πιθανόν αρχικά να προοριζόταν για την βασίλισσα Νεφερνεφερουατέν.[3] Ο βασιλικός τίτλος της (Ankhkheperure) βρέθηκε μερικώς σβησμένος σε μία βασιλική δέλτο στο εσωτερικό της μάσκας.[4]
Ο ταφικός θάλαμος του Τουταγχαμών βρέθηκε στη Νεκρόπολη των Θηβών στην Κοιλάδα των Βασιλέων το 1922, και ανοίχθηκε το 1923. Θα περνούσαν ακόμη δύο χρόνια μέχρι η ανασκαφική ομάδα, καθοδηγούμενη από τον Άγγλο αρχαιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ, να μπορέσει να ανοίξει την βαριά σαρκοφάγο η οποία περιείχε την μούμια του Τουταγχαμών. Στις 28 Οκτωβρίου του 1925[5], άνοιξαν την εσωτερικότερη από τις τρεις λάρνακες και έτσι αποκαλύφθηκε η χρυσή μάσκα, την οποία αντίκρυζαν για πρώτη φορά εδώ και 3,250 χρόνια περίπου. Ο Κάρτερ έγραψε στο ημερολόγιό του:
Τα καρφιά αφαιρέθηκαν, το κάλυμμα σηκώθηκε. Αποκαλύφθηκε η πιο μεγαλειώδης σκηνή: η μούμια του νεαρού βασιλιά, τυλιγμένη με μεγάλη φροντίδα, με χρυσή μάσκα στο πρόσωπο, θλιμμένης, αλλά και γαλήνιας έκφρασης, μοιάζοντας στον Όσιρι … Η μάσκα κουβαλά τις ιδιότητες του θεού, αλλά έχει την όψη του Τουτ ανκ αμεν – ήρεμη και όμορφη, με τα ίδια χαρακτηριστικά τα οποία συναντάμε στα αγάλματα και τις σαρκοφάγους του. Η μάσκα είχε μετακινηθεί ελαφρώς προς τα πίσω, με το βλέμμα να ατενίζει ευθεία στα ουράνια.[6]
Τον Δεκέμβρη του 1925, η μάσκα αφαιρέθηκε από τον τάφο, τοποθετήθηκε σε ένα κιβώτιο και μεταφέρθηκε 635 χλμ μακριά, στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου, όπου παραμένει σε δημόσια έκθεση.
Η μάσκα έχει ύψος 54 εκ., πλάτος 39,3 εκ. και βάθος 49 εκ. Είναι διαμορφωμένη από δύο στρώσεις υψηλής ποιότητας χρυσού που ποικίλουν σε πάχος μεταξύ 1,5 – 3 χιλιοστών και ζυγίζουν 10,23 κιλά.[7] Με κρυσταλλογραφία ακτίνων Χ έχει αποκαλυφθεί ότι η μάσκα περιέχει δύο κράματα χρυσού: ένα ανοιχτής απόχρωσης 18,4 καρατίων για το πρόσωπο και το λαιμό και ένα βάρους 22,5 καρατίων για την υπόλοιπη μάσκα.[8]
Το πρόσωπο αναπαριστά την φυσική εικόνα του βασιλιά, και η ίδια εικόνα βρέθηκε από τους ανασκαφείς και αλλού, εσωτερικά του τάφου, συγκεκριμένα στα αγάλματα-φύλακες.[8] Φορά το χαρακτηριστικό φαραωνικό κάλυμμα κεφαλής (Νέμες) που επιστέφεται με το βασιλικό έμβλημα της κόμπρας (ουατζέτ) και του όρνεου (Νεκχεμπέτ), τα οποία συμβολίζουν την κυριαρχία του Τουταγχαμών τόσο στην Κάτω Αίγυπτο όσο και στην Άνω Αίγυπτο. Τα αυτιά είναι τρυπημένα ώστε να συγκρατούν ενώτια, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που φαίνεται να διατηρήθηκε για τις βασίλισσες και τα παιδιά σε όλα σχεδόν τα σωζόμενα αρχαία αιγυπτιακά έργα τέχνης.[4] Περιέχει ενθέματα από χρωματιστό υάλωμα και ημιπολύτιμα πετράδια, μεταξύ των οποίων λάπις λάζουλι (στο περίγραμμα των ματιών και στα φρύδια), χαλαζία (στα μάτια), οψιανό (στις κόρες των ματιών), καρνεόλη, άστριους, τιρκουάζ, αμαζονίτη, φαγεντιανή και άλλους λίθους (ένθετους στο πλατύ περιδέραιο).[9][10]
Όταν ανακαλύφθηκε το 1925, η 2,5 κιλών[11] επιμήκης χρυσή γενειάδα, με ένθετο μπλε λάπις λάζουλι,[12] δίνοντάς του την όψη πλεξούδας, έπρεπε να διαχωριστεί από την μάσκα, αλλά το 1944 επανακολλήθηκε στο πηγούνι με την χρήση ενός ξύλινου πίρου.[13]
Toν Αύγουστο 2014, η γενειάδα αποκολλήθηκε όταν η μάσκα αφαιρέθηκε από την προθήκη έκθεσής της προκειμένου να συντηρηθεί. Οι αρμόδιοι υπάλληλοι του μουσείου χρησιμοποίησαν μία ειδική συγκολλητική ουσία σε μία προσπάθεια να αποκαταστήσουν το γένι, αλλά το αποσταθεροποίησαν. Η ζημιά έγινε αντιληπτή τον Ιανούαριο 2015 και διορθώθηκε από μία ομάδα Γερμανο-Αιγυπτίων που το προσκόλλησαν και πάλι χρησιμοποιώντας κερήθρα, ένα φυσικό υλικό που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι.[14]
Τον Ιανουάριο 2016, ανακοινώθηκε ότι οκτώ υπάλληλοι του Αιγυπτιακού Μουσείου θα δικάζονταν με την κατηγορία να έχουν αγνοήσει τις επιστημονικές και επαγγελματικές μεθόδους αποκατάστασης και να έχουν προκαλέσει μόνιμη καταστροφή στη μάσκα. Μεταξύ αυτών που διώχθηκαν ποινικά ήταν ένας πρώην διευθυντής του μουσείου και ένας πρώην διευθυντής συντήρησης.[15] Η ημερομηνία της δίκης παραμένει άγνωστη.[16]
Ένα αποτροπαϊκό ξόρκι υπάρχει σε επιγραφή στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά στην πίσω πλευρά και τους ώμους της μάσκας, διευθετημένο σε δέκα κάθετες και δυο οριζόντιες σειρές.[8] Το ξόρκι αυτό πρωτοεμφανίστηκε σε μάσκες του Μέσου Βασιλείου, 500 χρονια πριν από την εποχή που έζησε ο Τουταγχαμών, και χρησιμοποιήθηκε στο Κεφάλαιο 151 του Βιβλίου των Νεκρών.[17]
Παρόλο που συνήθως αφαιρείται όταν εκτίθεται, η μάσκα έχει ένα περιδέραιο με τρεις σειρές από δισκοειδείς χάνδρες, φτιαγμένες από χρυσό και μπλε φαγεντιανή με άνθη λωτού στις απολήξεις και τον ουραίο στα κουμπώματα.[18]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.