πρώην Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1945–1951) From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Κλέμεντ Άτλι, 1ος Κόμης Άτλι (αγγλικά: Clement Richard Attlee, 3 Ιανουαρίου 1883 – 8 Οκτωβρίου 1967), Ιππότης της Περικνημίδας, μέλος του Τάγματος της Αξίας, Σύντροφος της Τιμής, μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου, μέλος της Βασιλικής Εταιρείας, ήταν Βρετανός πολιτικός, που υπηρέτησε ως Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασίλείου, από το 1945 έως το 1951. Διετέλεσε Ηγέτης του Εργατικού Κόμματος επί εικοσαετία, από το 1935 έως το 1955.
Επίσης, υπηρέτησε ως Αρχηγός της Αντιπολίτευσης (1935-1940, 1951-1955), και ως Αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου υπό την Οικουμενική Κυβέρνηση Τσώρτσιλ (1942-1945).
Ήταν μέλος της Βουλής των Λόρδων, από το 1956 έως τον θάνατό του το 1967. Υπηρέτησε ως βουλευτής της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, με το Εργατικό Κόμμα, για την εκλογική περιφέρεια Γουόλθαμστοουν Γουέστ (1950-1955) και για την εκλογική περιφέρεια Λάιμχαουζ (1922-1950).
Ο Άτλι γεννήθηκε στο Πάτνεϊ (Putney) του Λονδίνου, και ήταν γόνος μεσοαστικής οικογένειας με οκτώ παιδιά (ο Κλέμεντ ήταν το 7ο). Ο πατέρας του, Χένρι Άτλι (1841 - 1908) ήταν δικηγόρος (solicitor) και η μητέρα του ήταν η Έλεν Μπρέιβερι Ουάτσον (Ellen Bravery Watson (1847–1920). Φοίτησε αρχικά στο Νόρθοου του Χέιλμπουρι ( Northaw School, Haileybury) και στη συνέχεια στο University College, Oxford[6], απ' όπου αποφοίτησε με πτυχίο Σύγχρονης Ιστορίας (1904). Στη συνέχεια ακολούθησε νομικές σπουδές και έγινε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου το 1906.
Από το 1906 έως το 1909 ο Άτλι εργάστηκε ως διευθυντής του Haileybury House, ενός ιδρύματος στο Ιστ Εντ του Λονδίνου το οποίο έλεγχε το παλαιό του σχολείο.[7] Πριν από αυτή την εργασία, οι πολιτικές του πεποιθήσεις τον έφεραν οπαδό των Συντηρητικών. Στην εργασία αυτή, όμως, ήλθε σε άμεση επαφή με την πενία και την ένδεια που αντιμετώπιζαν τα παιδιά - μέλη του ιδρύματος και συγκλονίστηκε. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ιδιωτική φιλανθρωπία ουδέποτε θα επαρκούσε για την ανακούφιση της φτώχειας και μόνο η συντονισμένη δράση σε συνδυασμό με την αναδιανομή του εισοδήματος εκ μέρους της Πολιτείας θα μπορούσε να επιφέρει κάποιο σοβαρό αποτέλεσμα. Έτσι, στράφηκε προς λιγότερο δεξιά Κόμματα και, το 1908, έγινε μέλος του Ανεξάρτητου Εργατικού Κόμματος και δραστηριοποιήθηκε στην τοπική πολιτική του Λονδίνου.
Το 1909 εργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα ως γραμματέας της κοινωνιολόγου, οικονομολόγου και αναμορφώτριας Μπέατρις Γουέμπ (Beatrice Webb), ενώ από το 1909 έως το 1910 εργάστηκε ως γραμματέας στο Τόινμπι Χολ (Toynbee Hall), ένα κέντρο κοινωνικής εξυγίανσης και αναμόρφωσης. Το 1911 τοποθετήθηκε σε κυβερνητική θέση, αναλαμβάνοντας, με περιοδείες ανά τη χώρα, να εξηγήσει την Ασφαλιστική νομοθετική μεταρρύθμιση στην οποία είχε προβεί η Κυβέρνηση του Ντέιβιντ Λόιντ Τζωρτζ. Το 1912 ανέλαβε λέκτορας στο London School of Economics αλλά το 1914 εγκατέλειψε τη θέση του για να καταταγεί στο βρετανικό στρατό λόγω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια του Πολέμου του απονεμήθηκε ο βαθμός του λοχαγού και έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Καλλίπολης (Τουρκία) και τραυματίστηκε. Επιστρέφοντας στο μέτωπο επιλέχθηκε να παραμείνει μέχρι την εκκένωση της Καλλίπολης, απ' όπου αποχώρησε προτελευταίος (τελευταίος αποχώρησε ο στρατηγός Μοντ (Maude)). Η εκστρατεία αυτή ήταν προϊόν ενεργειών του Τσώρτσιλ και ο Άτλι πίστευε ότι ήταν υπερβολικά τολμηρή, αλλά θα μπορούσε να επιτύχει, αν είχε οργανωθεί καλύτερα. Αυτή η αντίληψη τον έκανε θαυμαστή του Τσώρτσιλ, πράγμα που βοήθησε την ανάπτυξη των σχέσεων των δύο ανδρών στα χρόνια που ακολούθησαν.
Αργότερα στάλθηκε στο Ιράκ, όπου τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι και στάλθηκε πίσω στην Αγγλία προκειμένου να αναρρώσει. Το 1917 προάχθηκε σε ταγματάρχη και πέρασε σχεδόν όλη τη χρονιά εκπαιδεύοντας στρατιώτες. Λίγο πριν τη λήξη του Πολέμου στάλθηκε στη Γαλλία όπου υπηρέτησε στο δυτικό μέτωπο ως τη λήξη του.
Με τον τερματισμό του Πολέμου επέστρεψε στο London School of Economics στο οποίο συνέχισε να διδάσκει μέχρι το 1923. Το 1921, σε ένα ταξίδι στην Ιταλία συνάντησε την Βάιολετ Μίλλαρ (Violet Millar) και λίγες εβδομάδες μετά την επιστροφή του την αρραβωνιάστηκε. Παντρεύτηκαν το 1922 και παρέμειναν μαζί ως το 1964, οπότε η Βάιολετ απεβίωσε. Απέκτησαν τρεις κόρες και ένα γιο.
Καθώς ανερχόταν στην ιεραρχία του Εργατικού Κόμματος φρόντισε να έρθει σε επαφή με τα άλλα μέλη του, αποκτώντας γνώση της κουλτούρας και του ήθους των Εργατικών, πράγμα που άλλα μέλη του Κόμματος με ίδιο κοινωνικό υπόβαθρο, όπως ο Χιου Ντάλτον (Hugh Dalton) και ο Στάφορντ Κριπς (Stafford Cripps) στερούνταν. Το 1922 εξελέγη μέλος του Κοινοβουλίου στο Λάιμχαους (Limehouse) νικώντας το φιλελεύθερο, Σερ Ουίλιαμ Πιρς και υπηρέτησε ως υφυπουργός στις Κυβερνήσεις του ΜακΝτόναλντ του 1924 και του 1929 - 1931. Το 1935 έγινε αρχηγός του Κόμματος, κυρίως επειδή οι βασικοί του εσωκομματικοί αντίπαλοι είχαν αποτύχει να εκλεγούν στις εκλογές του 1935. Η ήσυχη, χαμηλότατων τόνων προσωπικότητά του έκανε πολλούς να τον υποτιμούν, αλλά παρά τις ενδοκομματικές μηχανεύσεις των Χέρμπερτ Μόρισσον και Έρνεστ Μπέβιν ο Άτλι παρέμεινε αλώβητος στην ηγεσία του Κόμματος επί εικοσαετία, αποτελώντας την κεφαλή της αντιπολίτευσης έως το 1940.[8]
Όταν ο Τσώρτσιλ σχημάτισε την Κυβέρνηση εθνικής ενότητας, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη ναζιστική απειλή, ο Άτλι ανέλαβε το αξίωμα του Υπουργού - Λόρδου Σφραγιδοφύλακα, παρά την ισχυρή αντιπολίτευση του κόμματός του, το οποίο είχε ειρηνευτικές διαθέσεις. Το 1942 ανέλαβε αναπληρωτής πρωθυπουργός και Υπουργός εσωτερικών, καθώς ο Τσώρτσιλ ήταν απασχολημένος με τον Πόλεμο. Συχνά απαντούσε σε επερωτήσεις στο Κοινοβούλιο, όταν ο Τσώρτσιλ ήταν απών ή απασχολημένος με τα εξωτερικά ζητήματα της σύρραξης. Η πολιτική πλευρά της σύρραξης (στο εσωτερικό της χώρας) αποτελούσε αντικείμενο του Άτλι. Αυτή η κατανομή βαρών αποδείχτηκε πολύ αποδοτική και για τους δύο άνδρες και, φυσικά, για τη Μεγάλη Βρετανία.
Με τον τερματισμό των εχθροπραξιών (Μάιος 1945) οι δύο άνδρες επιθυμούσαν να συνεχίσει να υπάρχει η Κυβέρνηση συνασπισμού, μέχρι να λήξει παντού ο Πόλεμος (η Ιαπωνία δεν είχε συνθηκολογήσει ακόμη και συνέχιζε να μάχεται). Ο Χέρμπερτ Μόρισσον, όμως, υποστήριξε ότι το Εργατικό Κόμμα δεν έπρεπε να το αποδεχτεί και η Εκτελεστική Επιτροπή του Κόμματος συμφώνησε. Έτσι, ο Τσώρτσιλ υπέβαλε την παραίτηση της Πολεμικής του Κυβέρνησης και προκήρυξε άμεσες εκλογές. Στις εκλογές αυτές η καταμέτρηση των ψήφων είχε μετατεθεί για τις 25 (αντί για τις 5) μηνός, ώστε να μπορέσουν να συγκεντρωθούν οι ψήφοι από τους στρατευμένους, που βρίσκονταν σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Έτσι, στη Διάσκεψη του Πότσδαμ, που διεξαγόταν την ίδια περίοδο με την καταμέτρηση των ψήφων, παρέστησαν και οι δύο άνδρες, καθώς ακόμη δεν ήταν γνωστό ποιος θα εκλεγόταν Πρωθυπουργός. Ο Ρεϊμόν Καρτιέ αναφέρει ότι "ο Στάλιν απογοητεύτηκε όταν είδε τον πιθανό αντικαταστάτη του Τσώρτσιλ, που ήταν ένα "άχρωμο ανθρωπάκι".[9]
Η νίκη των εργατικών ήρθε ως επακόλουθο της ειρηνευτικής πολιτικής που είχε ακολουθήσει το κόμμα, που "συνέλαβε την εθνική θέληση" για ειρήνη πολύ καλύτερα από τον Τσώρτσιλ, ο οποίος, ωστόσο, τιμήθηκε ως ήρωας του Πολέμου. Η νίκη αυτή συνοδεύτηκε από αξιοσημείωτες αλλαγές στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο: Δημιουργήθηκε το Εθνικό σύστημα Υγείας, εθνικοποιήθηκαν πολλές βαριές βιομηχανίες και η Τράπεζα της Αγγλίας. Καταρτίστηκε, επίσης, ένα τεράστιο πρόγραμμα ανοικοδόμησης και νέο εθνικό σύστημα ασφάλισης. Σε διεθνές επίπεδο η Κυβέρνηση είδε την αποδόμηση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, αντιμετώπισε το Σοβιετικό αποκλεισμό του Βερολίνου (1948-49) με τη δημιουργία αερογέφυρας και τη δημιουργία του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, το 1950 ο Άτλι αντιμετώπισε πρόβλημα υποστήριξης από την πλειοψηφία του βρετανικού κοινοβουλίου, ενώ η Κυβέρνησή του έχασε πολλά από τα σημαντικά στελέχη της λόγω θανάτων. Η υγεία και του ίδιου χειροτέρευσε. Ως αποτέλεσμα, οι Εργατικοί του Άτλι, παρά το ότι πήραν σχεδόν διπλάσιες ψήφους από τους Συντηρητικούς, δεν κατάφεραν να κερδίσουν τις εκλογές του Οκτωβρίου 1951. Ακολούθησε δεύτερη εκλογική ήττα το 1955, ύστερα από την οποία ο Άτλι παραιτήθηκε. Έλαβε τον τίτλο του Κόμητος (Earl) από τη Βασίλισσα, του απονεμήθηκε το παράσημο εξαιρέτων πράξεων (Order of Merit) και έλαβε την Περικνημίδα (μέλος του Τάγματος της Περικνημίδος). Τον Απρίλιο του 1963 ο παλαίμαχος Βρετανός πολιτικός έκανε διακοπές στην Ελλάδα, όπου ο Εργατικός πρώην πρωθυπουργός φωτογραφήθηκε κάτω από τα Προπύλαια της Ακρόπολης[10].
Ο Κλέμεντ Άτλι, απεβίωσε στις 8 Οκτωβρίου του 1967. Το 2004 επελέγη ως ο πλέον αποτελεσματικός πρωθυπουργός της Βρετανίας για τον 20ό αιώνα σε δημοσκόπηση ανάμεσα σε πολιτικούς ακαδημαϊκούς κύκλους.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
