Ερυθροκίτρινη ποικιλία χαλκηδόνιου λίθου, που χρησιμοποιείται ως ημιπολύτιμο πετράδι From Wikipedia, the free encyclopedia
Η καρνεόλη[1] (ή κορνεόλη[2]) είναι ορυκτό ερυθροκάστανου χρώματος που χρησιμοποιείται συνήθως ως ημιπολύτιμος λίθος. Παρόμοιος με την καρνεόλη λίθος είναι ο σάρδιος, που είναι συνήθως σκληρότερος και σκουρότερος (η διαφορά μεταξύ τους δεν είναι μεγάλη και συχνά η καρνεόλη και ο σάρδιος ταυτίζονται). Τόσο η καρνεόλη όσο και ο σάρδιος είναι ποικιλίες χαλκιδόνιου λίθου, ενός ορυκτού που περιέχει διοξείδιο του πυριτίου, χρωματισμένου με ακαθαρσίες οξείδιου του σιδήρου. Το χρώμα της καρνεόλης παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία από πορτοκαλί ανοιχτό έως έντονο, σχεδόν μαύρο. Συνηθέστερα απαντάται στη Βραζιλία, την Ινδία, τη Ρωσία (Σιβηρία) και τη Γερμανία.
H κόκκινη ποικιλία χαλκηδόνιου είναι γνωστό ότι χρησιμοποιήθηκε για χάντρες ήδη από την Πρώιμη Νεολιθική Εποχή, στη Βουλγαρία. Οι πρώτες πολύπλευρες χάντρες από καρνεόλη καταγράφονται στη Χαλκολιθική νεκρόπολη της Βάρνα (μέσον της 5ης χιλιετίας π.Χ.).[7]
Το τόξο-τρυπάνι χρησιμοποιήθηκε για το άνοιγμα οπών στον καρνεόλη λίθο στην περιοχή Mehrgarh του Πακιστάν την εποχή μεταξύ 5ης - 4ης χιλιετίας π.Χ.[8]
Καρνεόλη διασώθηκε στα μινωικά στρώματα της Εποχής του Χαλκού στην Κνωσό της Κρήτης, σε μία μορφή που αποδεικνύει ότι χρησιμοποιήθηκε στις διακοσμητικές τέχνες.[9] Η χρήση αυτή χρονολογείται στο 1800 π.Χ. περίπου.
Η καρνεόλη χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων στη δημιουργία έγγλυφων πολύτιμων λίθων για σφραγιστικά δακτυλίδια που χρησιμοποιούνταν για να αποτυπώσουν μία σφραγίδα σε κερί επάνω στην αλληλογραφία ή σε άλλα σημαντικά έγγραφα. Η καρνεόλη έχει την ιδιότητα να μην κολλά στο ζεστό κερί.[10]
Ο σάρδιος λίθος χρησιμοποιήθηκε για τους ασσυριακούς σφραγιδοκύλινδρους, τους αιγυπτιακούς και φοινικικούς σκαραβαίους, και τους πρώιμους ελληνικούς και ετρουσκικούς (ημι)πολύτιμους λίθους.[11]
Στο Βρετανικό Μουσείο, στη συλλογή σφραγίδων που προέρχονται από τη δυτική Ασία, υπάρχει ένας Νεο-Ασσυριακός σφραγιδοκύλινδρος από καρνεόλη, του 8ου αιώνα π.Χ., όπου απεικονίζεται μία σκηνή από το Έπος του Γκιλγκαμές.[12][13]
Παρόλο που σήμερα είναι η πιο κοινή ονομασία του λίθου αυτού, ο όρος "καρνεόλη" αποτελεί μία παραφθορά του 16ου αιώνα της λέξης "κορνεόλη" του 14ου αιώνα (και των σχετικών ορθογραφικά λέξεων κορνελίνη και κορναλίνη).[15]
Η λέξη "καρνεόλη" συγγενεύει με παρόμοιες λέξεις σε διάφορες ρομανικές γλώσσες και προέρχεται από το μεσαιωνικό λατινικό "corneolus", το οποίο με τη σειρά του προήλθε από τη λατινική λέξη "cornum", που είναι το δέντρο κρανιά (ή κρανειά), ένα είδος αγριοκερασιάς,[11] που τα σχεδόν διαφανή κόκκινα φρούτα της μοιάζουν στον λίθο αυτό. Το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης, διαστρεβλώνοντας τον όρο "κορνεόλη", ονομάζει "καρνεόλη" το ορυκτό αυτό, κατ' αναλογία με τη λατινική λέξη caro (-rnis), που σημαίνει σάρκα. Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, ο "σάρδιος" πήρε την ονομασία του από τις Σάρδεις, πόλη της Λυδίας, από όπου προήλθε, ενώ σύμφωνα με άλλους, ο όρος μπορεί τελικά να σχετίζεται με την περσική λέξη سرد sered, που σημαίνει κιτρινωπό κόκκινο.[11]
Σάρξ σημαίνει "σάρκα" στα αρχαία ελληνικά. Υπάρχουν κι άλλοι λίθοι με παρόμοια ονομασία, όπως η πέτρα όνυχας στο σαρδόνυχα, που προέρχεται από την ελληνική λέξη "νύχι", επειδή ο λίθος όνυχας έχοντας το χρώμα της σάρκας και άσπρες ρίγες, μπορεί να θυμίζει ένα νύχι ανθρώπινου δάκτυλου.[16]
Οι λέξεις καρνεόλη και σάρδιος χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, ως συνώνυμες, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν για να δηλώσουν διαφορετικές υποκατηγορίες πετρωμάτων. Μερικές από τις διαφορές τους είναι ότι η καρνεόλη έχει πιο ανοιχτό χρώμα, με αποχρώσεις που ποικίλουν από πορτοκαλί έως ερυθρωπό καφέ. Αντίθετα, το χρώμα του σάρδιου είναι σκουρότερο, από βαθύ ερυθρωπό καφέ έως σχεδόν μαύρο. Όσον αφορά στη σκληρότητα των δύο πετρωμάτων, η καρνεόλη είναι μαλακότερη σε σύγκριση με τον σάρδιο ο οποίος είναι σκληρότερος και ανθεκτικότερος.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.