Καλχάτ

Η αρχαία πόλη Καλχάτ ή Γκαλχάτ (Qalhat) (αραβικά: قلهات) βρίσκεται στην ανατολική ακτή του Σουλτανάτου του Ομάν, περίπου 20 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Σουρ και 60 χιλιόμετρα από το ανατολικότερο άκρο της αραβικής χερσονήσου. Η πόλη οριοθετείται από εσωτερικά και εξωτερικά τείχη και έχει έκταση πάνω από 35 εκτάρια.^[1] Ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO το 2018.^[2][3] Στην εποχή της η πόλη ήταν γνωστή και με το όνομα Καλχά (Calha). Με αυτό το όνομα αναφέρεται από τον Αβραάμ Ορτέλιους (Abraham Ortelius) σε έναν ιστορικό άτλαντα, που είχε σχεδιάσει από το 1570.^[4] Ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο γίνονται συστηματικότερα από το 2008. Παράλληλα γίνονται εργασίες συντήρησης και σταθεροποίησης των αρχαιολογικών ευρημάτων.^[3]

Καλχάτ
قلهات
Είδος	οικισμός
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Διοικητική υπαγωγή	Σουρ
Χώρα	Ομάν
Προστασία	Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (από 2018)
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ιστορική αναδρομή

Η αρχαία πόλη Καλχάτ ήταν ένα σημαντικό λιμάνι στον κόλπο του Ομάν και αποτελούσε σπουδαίο εμπορικό κόμβο ανάμεσα στην αραβική χερσόνησο και τον περσικό κόλπο, τον Ινδικό ωκεανό και την νοτιοανατολική Ασία. Άκμασε μεταξύ του 11ου αιώνα και 16ου αιώνα μ.Χ. κάτω από τη βασιλεία των πριγκίπων του Ορμούζ.^[2] Η γεωγραφία της περιοχής λειτουργούσε προστατευτικά για την πόλη. Στα δυτικά υπήρχαν τα βουνά της Τζαμπάλ αλ Χατζάρ (Jabal Al-Hajir Al-Sharqi), που έκαναν δύσκολη την πρόσβαση στην πόλη. Στα ανατολικά υπήρχε η θάλασσα, όπου η κίνηση των διερχόμενων πλοίων μπορούσε εύκολα να ελεγχθεί από μακριά. Στα βόρεια η ύπαρξη ενός ξεροπόταμου (Hilm) λειτουργούσε σαν προστατευτικός φράχτης για την πόλη.^[5] Η πόλη διέθετε δύο τείχη. Μία στενή πύλη με δύο πέτρινους προμαχώνες στη νότια πλευρά των τειχών αποτελούσε την είσοδο στην πόλη. Το εσωτερικό τείχος της πόλης, που προστάτευε μία πυκνοκατοικημένη περιοχή, διέθετε αρκετές πύλες εισόδου στην πόλη. Το λιμάνι αποτελούσε καταφύγιο για βάρκες και πλοία. Έξω από τα τείχη της πόλης υπάρχουν ισλαμικά νεκροταφεία. Υπάρχουν επίσης και μη ισλαμικοί τάφοι.^[6] Η πόλη ιδρύθηκε από τον βασιλιά Malik ibn Faham, ο οποίος μετανάστευσε μαζί με έξι χιλιάδες άτομα από την Υεμένη στο Ομάν. Η πόλη αναπτύχθηκε ιδιαίτερα από τον 13ο αιώνα και μετά καθώς έγινε το κύριο λιμάνι του Ομάν και η δεύτερη πρωτεύουσα του βασιλείου του Ορμούζ. Από το λιμάνι της πόλης Καλχάτ εξάγονταν κυρίως αραβικά άλογα, λιβάνι και χουρμάδες και εισάγονταν τρόφιμα, μπαχαρικά, μεταξωτά υφάσματα και πορσελάνες από την Ινδία και την Κίνα.^[1][5] Ήδη από πολύ παλιά υπήρχε αναφορά από τον Ρωμαίο συγγραφέα Πλίνιο για την Καλχάτ ως εμπορικό σταθμό και λιμάνι που οδηγούσε προς την Ινδία. Επίσης, ο περιηγητής Ιμπν Μπατούτα είχε επισκεφθεί την πόλη και αναφέρθηκε με επαινετικά σχόλια για τον πλούτο και την ευγένεια των κατοίκων της. Ο Μάρκο Πόλο, που επίσης αναφέρεται με κολακευτικά σχόλια για την πόλη, δεν είναι βέβαιο αν την είχε επισκεφτεί ή απλώς μετέφερε σχετικές πληροφορίες για την πόλη αυτή.^[6] Ο Μάρκο Πόλο σχολίαζε ότι η πόλη είχε ωραία παζάρια και ένα από τα πιο όμορφα τζαμιά.^[7][8] Οι Πορτογάλοι με επικεφαλής τον Αφόνσο ντι Αλμπουκέρκε πολιόρκησαν και λεηλάτησαν την πόλη το 1508. Το 16ο αιώνα η πόλη εγκαταλείφθηκε λόγω της καταστροφής της από τους Πορτογάλους και πιθανόν λόγω ενός ισχυρού σεισμού.^{[4][5][9][10]}

Αρχαιολογικά ευρήματα

Μαυσωλείο Bîbî Maryam

Το πιο σημαντικό αρχαιολογικό μνημείο της πόλης, που διατηρείται σε καλή κατάσταση είναι το μαυσωλείο Bîbî Maryam, το οποίο δεν καταστράφηκε από τους Πορτογάλους. Χτίστηκε τον 14ο αιώνα από την Μαριάμ, γυναίκα του κυβερνήτη Baha al-Dîn Ayâz Seyfin. Το μαυσωλείο έχει τετράγωνο σχήμα. Διέθετε έναν θόλο, που έχει πλέον καταρρεύσει εν μέρει. Για την υποστήριξη του θόλου υπήρχαν εννέα υπόστεγα με καμάρες. Το μιχράμπ ήταν τοποθετημένο στο κέντρο του δυτικού τοίχου. Στο μαυσωλείο υπήρχε ένα υπόγειο ταφικό δωμάτιο. Το μαυσωλείο Bîbî Maryam δεν καταστράφηκε από τους Πορτογάλους για χάρη της Μαριάμ, που συσχετίζεται με την παρθένο Μαρία των Χριστιανών.^[1][5]

Τζαμί της Παρασκευής

Το Τζαμί χτίστηκε από την Bîbî Maryam γύρω στα 1300 μ.Χ. και καταστράφηκε από τον Αφόνσο ντι Αλμπουκέρκε το 1508 μ.Χ. Ήταν χτισμένο πάνω σε ένα υπόγειο ύψους 4 μέτρων, που περιελάμβανε κελάρια και δωμάτια. Είχε πλούσια διακόσμηση με πλακάκια, επιγραφές, πορσελάνινα δοχεία ενσωματωμένα στους τοίχους. Το Τζαμί της Παρασκευής ανακαλύφθηκε το 2007 και τμήματά του έχουν ανασκαφεί έκτοτε.^[1][5]

Χαμάμ

Το χαμάμ βρίσκεται δίπλα σε ένα πηγάδι στη βορειοανατολική είσοδο της πόλης. Περιελάμβανε εννέα δωμάτια. Έχει ανασκαφεί εν μέρει το 2003.^[5] Δεν υπάρχει άλλο τέτοιου είδους κτίσμα στο Ομάν.^[1]

Τάφοι

Έχουν βρεθεί δύο χιλιάδες τάφοι διαφόρων μορφών. Ένα μεγάλο μέρος των τάφων βρίσκονται έξω από τα τείχη της πόλης.^[5] Στη νότια πλευρά της πόλης υπάρχουν τάφοι της εποχής του Σιδήρου.^[6]

Άλλα κτίσματα

Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει διάφορα άλλα κτίσματα όπως καταστήματα, ιδιωτικές κατοικίες, πηγάδια, δεξαμενές νερού.^[1][5]

Υποθαλάσσια αρχαιολογικά ευρήματα

Κοντά στο λιμάνι της πόλης Καλχάτ έχουν βρεθεί από αρχαιολόγους 25 Ινδο-αραβικές πέτρινες άγκυρες. Κάποιες είναι ολόκληρες και κάποιες θραύσματα.^[5]

Εικόνες

• 
  μαυσωλείο Bibi Maryam
• 
  θραύσμα από πλακάκι
• 
  μαυσωλείο Bibi Maryam
• 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αρχαία πόλη Καλχάτ άρθρο στην ιστοσελίδα whc.unesco.org
• Η Αρχαία πόλη Καλχάτ

Παραπομπές

1. «The Ancient City of Qalhât» (PDF). Ministry of Heritage and Culture, Sultanate of Oman. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
2. Centre, UNESCO World Heritage. «Ancient City of Qalhat». UNESCO World Heritage Centre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
3. «Qalhât». World Monuments Fund (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
4. «Qalhat - World Heritage Site - Pictures, Info and Travel Reports». www.worldheritagesite.org. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
5. UNESCO. Ancient City of Qalhat.
6. Vosmer, Tom (2004). «Qalhāt, an ancient port of Oman: results of the first mission». Proceedings of the Seminar for Arabian Studies 34: 389–404. ISSN 0308-8421. https://www.jstor.org/stable/41223834.
7. «Bibi Maryam Mausoleum». Atlas Obscura (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
8. Petersen, Ray (17 Ιουνίου 2020). «Unwrapping the gift of the old city of Qalhat». Oman Observer (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
9. Ermertz, Alina Marie; Kázmér, Miklos; Adolphs, Silja Kerstin; Falkenroth, Michaela; Hoffmann, Gösta (2019-09-27). «Geoarchaeological Evidence for the Decline of the Medieval City of Qalhat, Oman» (στα αγγλικά). Open Quaternary 5 (1): 8. doi:10.5334/oq.56. ISSN 2055-298X. http://www.openquaternary.com/articles/10.5334/oq.56/.
10. Darke, Diana (2010). Oman. Chalfont St. Peter, England : Bradt Travel Guides ; Guilford, Conn. : Globe Pequot Press. ISBN 978-1-84162-332-0.