From Wikipedia, the free encyclopedia
Το ιρόκο (iroko), επίσης γνωστό και ως odum[1], είναι είδος δέντρου της τροπικής -κεντρικής και δυτικής- Αφρικής, που ανήκει στα πλατύφυλλα είδη και μπορεί να ζήσει μέχρι και 500 έτη.[2]
Η ονομασία αυτή είναι κοινή και εμπορική ονομασία για το είδος αυτό που ανήκει στο γένος Milicia, στο οποίο υπάρχουν μόνον δύο αναγνωρισμένα είδη, το Milicia excelsa και Milicia regia[3][4], που ως δέντρα φτάνουν τα 30-40 μ. σε ύψος. Το όνομα του γένους Milicia εδόθη προς τιμήν του Milici (19ος και 20ος αιώνας), ενός διοικητή στην πορτογαλική Ανατολική Αφρική (βλ. σημερινή Μοζαμβίκη).
Το δέντρο αυτό είναι γνωστό στη φυλή των Γιορούμπα ως ìrókò , logo ή loko και πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.[5] Το ιρόκο είναι γνωστό στους ανθρώπους των Igbo ως ọjị ξύλο.[6] Είναι ένα από τα είδη ξυλείας που μερικές φορές αναφέρονται -στην αγορά- ως αφρικανικό τικ, αν και δεν σχετίζεται με την οικογένεια του γνήσιου Tectona grandis. Το χρώμα του ξύλου ιρόκο είναι αρχικά κίτρινο αλλά βαθμιαία σκουραίνει σε πιο πλούσιο καφέ με την πάροδο του χρόνου.
Το ιρόκο αποδίδεται κυρίως από το είδος Milicia excelsa. Σε μεγάλο μέρος της βιβλιογραφίας για αυτήν την ξυλεία, τα ονόματα των δέντρων που την αποδίδουν δίνονται ως Chlorophora excelsa (συν. Milicia excelsa) και Chlorophora regia (συν. Milicia regia).[7][8] Το είδος Milicia excelsa περιλαμβάνεται επί του παρόντος ως «χαμηλότερου κινδύνου/σχεδόν απειλούμενου» στην Κόκκινη Λίστα της IUCN.
Και τα δύο είδη είναι δίοικα, με αρσενικά και θηλυκά άνθη σε ξεχωριστά άτομα.[9]
Το ξύλο του ιρόκο[10] χρησιμοποιείται για διάφορους σκοπούς, όπως π.χ. κατασκευή σκαφών, οικιακά δάπεδα, έπιπλα και εξωτερικά κουφώματα (πόρτες - παράθυρα). Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, χρησιμοποιήθηκε σε τμήμα βασκικού μουσικού οργάνου κατασκευασμένο από ξύλινες σανίδες, λόγω του ζωηρού ήχου του.[11] Το ιρόκο ήταν το ξύλο που επιλέχθηκε για τα στασίδια στη Βασιλική της Παναγίας της Ειρήνης.[12]
Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό ξύλο[13], δεν απαιτεί τακτική συντήρηση με έλαια ή βερνίκι όταν χρησιμοποιείται σε εξωτερικούς χώρους, αν και είναι δυσκολοδούλευτο είδος με εργαλεία χειρός καθώς τείνει να θρυμματίζεται εύκολα και αμβλύνει τα εργαλεία κοπής πολύ γρήγορα.[14]
Οι μόνες αναφερόμενες ανεπιθύμητες παρενέργειες που είναι γνωστό ότι προκαλούνται από τη σκόνη του -κατά τη μηχανική του κατεργασία- είναι το άσθμα, η δερματίτιδα και το εξάνθημα.[15]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.