Ιζέρ (νομός)

Η Ιζέρ (γαλλικά: Isère‎‎, γαλλοπροβηγκιανά: Isara‎‎) είναι γαλλικός νομός που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της Γαλλίας, στην περιοχή Ωβέρνη-Ρον-Αλπ. Το όνομά του προέρχεται από τον ποταμό Ιζέρ, παραπόταμο της αριστερής όχθης του Ροδανού.

Ιζέρ
Σημαία Έμβλημα Σφραγίδα
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Ωβέρνη-Ρον-Αλπ
Δημιουργία νομού	4  Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Γκρενόμπλ
Υπονομαρχία	Λα Τουρ-ντυ-Πεν Βιέν
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Ζαν-Πιερ Μπαρμπιέ (LR)
Νομάρχης	Λιονέλ Μπεφρ[1]
Κωδικός νομού	38
ISO 3166-2	FR-38
Κωδικός NUTS	FR714
Δημογραφία
Πληθυσμός	1.284.948 (1  Ιανουαρίου 2021)[2]
Πυκνότητα	169 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	7.431 km²
Υψόμετρο	846 μέτρα
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	10
Καντόνια	29
Διακοινοτικότητες	18
Κοινότητες	512
Ιστότοπος
https://www.isere.fr/
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 38. Πρωτεύουσα είναι η Γκρενόμπλ και υπονομαρχίες οι κοινότητες Λα Τουρ-ντυ-Πεν και Βιέν.

Η Ιζέρ καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της πρώην επαρχίας του Ντωφινέ. Οι κάτοικοι ονομάζονται Ιζερουά (ζ).^[3]

Τοπωνυμία

Η προέλευση της λέξης Ιζέρ δεν είναι σαφώς προσδιορισμένη και οι απόψεις των ιστορικών και γλωσσολόγων διίστανται, έτσι μπορεί να προέρχεται:

• από τον κελτικό όρο Isar, που σημαίνει «σίδηρος», ο οποίος ήταν κατά πάσα πιθανότητα άφθονος κατά μήκος των οχθών του ποταμού Ιζέρ στην πρωτοϊστορική εποχή ή
• από τον γαλατικό όρο Isara, που σημαίνει «ορμητικός, γρήγορος», ο οποίος χαρακτηρίζει τον αλπικό ποταμό πριν από τη ρύθμιση της ροής (χάρη, μεταξύ άλλων, στο φράγμα Σεβρίλ που τέθηκε σε λειτουργία το 1953, χωρίς να έχει αποσοβηθεί οριστικά ο κίνδυνος πλημμύρας).

Αυτό το όνομα του ποταμού απαντάται σε πολλά μέρη της Ευρώπης, όπως Isar στη Βαυαρία ή Yser στη Φλάνδρα, ακόμη και Ουάζ (Isara, σύμφωνα με τον Καίσαρα). Η κελτική προέλευση του όρου δεν είναι βέβαιη, επειδή αυτό το όνομα του ποταμού απαντάται και σε περιοχές που υποθέτουμε ότι δεν επηρεάστηκαν από την κελτική κουλτούρα (Βένετο, Θράκη, Λιθουανία κ.α.) ^[4] αλλά χωρίς βεβαιότητα.

Γεωγραφικά στοιχεία

Χιονοδρομικό κέντρο στην οροσειρά των Εκρέν

Θέση του νομού Ιζέρ στην Ωβέρνη-Ρον-Αλπ

Η λίμνη του Μοντενάρ

Ο νομός Ιζέρ είναι τμήμα της διοικητικής περιοχής Ωβέρνη-Ρον-Αλπ. Έχει έκταση 7.431 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Διοικητικά αποτελείται από 3 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 512 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 1.252.912 κάτοικοι (στην απογραφή του 2016). Πρωτεύουσα του νομού είναι η Γκρενόμπλ (158.180 κάτοικοι) και υπονομαρχίες οι κοινότητες Λα Τουρ-ντυ-Πεν (8.023 κάτοικοι) και Βιέν (29.454 κάτοικοι).

Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Γαλλίας και συνορεύει με τη μητρόπολη της Λυών και τους νομούς Ρον, Αιν, Σαβοΐα, Ωτ-Αλπ, Ντρομ, Αρντές και Λουάρ.

Οι κύριοι ποταμοί της Ιζέρ είναι ο ποταμός Ιζέρ και ο Ροδανός. Στον νομό υπάρχουν πολλές λίμνες. ^[5]

Ο νομός περιλαμβάνει τις ακόλουθες φυσικές περιοχές:

• στα βόρεια βρίσκονται οι Τερ φρουάντ (Ψυχρές περιοχές) και το ασβεστολιθικό οροπέδιο της Ιλ-Κρεμιέ στις όχθες του Ροδανού και στους πρόποδες της οροσειράς Ζυρά.
• στη δυτική πλευρά εκτείνεται η κοιλάδα του Ροδανού στους πρόποδες του Μασίφ Σαντράλ.
• στο κέντρο-ανατολικά, η οροσειρά της Σαρτρέζ.
• στο κέντρο, ο άξονας βορρά-νότου αποτελείται από την κοιλάδα του Γκρεζιβωντάν, που οδηγεί από την Γκρενόμπλ στο Σαμπερί.
• στην αριστερή όχθη του ποταμού Ιζέρ υψώνονται οι οροσειρές Βερκόρ, Μπελντόν, Γκραντ Ρους και Εκρέν, όπου βρίσκεται η κορυφή Πικ Λορί, το υψηλότερο σημείο του νομού, το οποίο ανέρχεται στα 4.088 μέτρα. Χάρτης του νομού Ιζέρ.^[6]

Κλίμα

Πινακίδα που συμβουλεύει τη χρήση αντιολισθητικών λάστιχων

Ο νομός Ιζέρ υπόκειται σε ένα πολύ διαφοροποιημένο κλίμα ανάλογα με το υψόμετρο και την έκθεση των περιοχών: Το νότιο τμήμα του νομού είναι εκτεθειμένο σε ατλαντικές, ηπειρωτικές, αλπικές και μεσογειακές επιρροές. Μέρος του νομού που χαρακτηρίζεται από το μεγάλο υψόμετρο, μέχρι και περισσότερα από 4.000 μέτρα στην οροσειρά των Εκρέν, έχει ορεινό κλίμα και πολλές χιονοπτώσεις.

Περιβάλλον

Ο νομός Ιζέρ, ειδικά για βιογεωγραφικούς λόγους, έχει μια εξαιρετικά πλούσια περιβαλλοντική κληρονομιά. Από τη δεκαετία του 1990, ο νομός είναι πρωτοπόρος σε μια πολιτική αποκατάστασης και προστασίας των βιολογικών διαδρόμων, με δράσεις για τις οποίες του απονεμήθηκε βραβείο και δίπλωμα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος το 2011.

Έχει τρία φυσικά πάρκα, το Περιφερειακό Φυσικό Πάρκο Σαρτρέζ, το Περιφερειακό Φυσικό Πάρκο Βερκόρ και το Εθνικό Πάρκο Εκρέν, που ανήκει εν μέρει στην Ιζέρ.

Ιστορία

Δείτε επίσης: Ντωφινέ και Ιστορία της Ιζέρ

Το έμβλημα του νομού Ιζέρ

Από τη Μέση Παλαιολιθική έως τη νανοτεχνολογία των αρχών του 21ου αιώνα, τα εδάφη του νομού Ιζέρ υπήρξαν η σκηνή πολλών γεγονότων, όπως μεταξύ άλλων: το θρυλικό πέρασμα των Άλπεων από τον Αννίβα, η ρωμαϊκή κατάκτηση και ήττα των Αλλοβρόγων, η μάχη της Βεζεράνς το 524 ανάμεσα στους Βουργουνδούς που κατείχαν την περιοχή και τους Φράγκους που την εποφθαλμιούσαν, η δημιουργία, επέκταση και πώληση του Ντωφινέ, οι απαρχές της Γαλλικής Επανάστασης με την εξέγερση κατά την Ημέρα του Τούβλων, η βιομηχανική επανάσταση της Ιζέρ, η αντίσταση στις οροσειρές κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονότα που αποτελούν σελίδες της ιστορίας του νομού.

Η δημιουργία του νομού

Ο νομός Ιζέρ είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (πλέον 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με τον νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789, με την κατάργηση των παλαιών επαρχιών.

Δημιουργήθηκε από ένα τμήμα της επαρχίας Ντωφινέ, στην οποία ανήκε με τους νομούς Ντρομ και Ωτ-Αλπ. Τα όρια του νομού επανειλημμένα τροποποιήθηκαν και αρκετές κοινότητες του νομού μεταφέρθηκαν διοικητικά στον νομό Ρον.

Έως το 2015, η Ιζέρ ήταν νομός της περιοχής Ρον-Αλπ. Την 1η Ιανουαρίου 2016 η περιοχή Ρον-Αλπ συγχωνεύτηκε με την περιοχή Ωβέρνη και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Ωβέρνη-Ρον-Αλπ.

Οικονομία

Το πυρηνικό κέντρο Superphénix

Το μπλε του Βερκόρ-Σασενάζ

Η Ιζέρ είναι ένας ιδιαίτερα αστικοποιημένος νομός, με ποικίλες οικονομικές δραστηριότητες. Στο παρελθόν, αυτές οι δραστηριότητες υποστηρίχθηκαν από την ύπαρξη διαθέσιμων και ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων: ο λευκός άνθρακας που κατέστησε δυνατή την ανάπτυξη πολυάριθμων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Οι οικονομικές δραστηριότητες αναπτύχθηκαν επίσης από την εκμετάλλευση των δασικών και των γεωργικών πόρων και την εκμετάλλευση ανθρακωρυχείων από την Πρώτη Αυτοκρατορία και περισσότερο στη στροφή του 19ου αιώνα και του 20ού αιώνα.

Αλλά η ποιότητα των δικτύων μεταφορών, το υψηλό επίπεδο προσόντων των εργαζομένων, μιας παλιά και σημαντική μετανάστευση εργαζομένων, ιδίως από την Ιταλία, είναι όλα τα άλλα στοιχεία που οδήγησαν στην ανάπτυξη της δραστηριότητας και τις πιο πρόσφατες αλλαγές.

Μεγάλες εταιρείες είναι παρούσες σε πολλούς τομείς: χαρτοβιομηχανία, μεταλλουργία, ηλεκτρονικά εξαρτήματα, κεφαλαιουχικά αγαθά, χημικά προϊόντα, αυτοκινητοβιομηχανία, ηλεκτρικές συσκευές, αγροτικές επιχειρήσεις κ.α. Λίγοι τομείς δραστηριότητας λείπουν. Στην Ιζέρ υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις πυρηνικών σταθμών.

Οι γεωργικές δραστηριότητες δεν είναι αμελητέες στον νομό, παράγονται αγροτικά προϊόντα σε διάφορους τομείς: φρούτα γύρω από το Ιλ-Κρεμιέ, καρύδια στην Γκρενόμπλ και διαφόρων τύπων τυριά μερικά από τα οποία προστατεύονται με ονομασία προέλευσης, όπως το Μπλε του Βερκόρ- Σασενάζ και το Σαιν-Μαρσελέν.

Η Γκρενόμπλ, σημαντικό διοικητικό και πανεπιστημιακό κέντρο, έχει αναπτύξει πολλές θέσεις εργασίας σχετικές με το εμπόριο και τις υπηρεσίες, με ιδιαίτερη επίδραση της οικονομίας γύρω από δραστηριότητες πληροφορικής, μηχανικής και παροχής συμβουλών, οι οποίες αποτελούν δυναμικούς τομείς δραστηριότητας.

Ο τουρισμός είναι επίσης ένας σχετικά σημαντικός παράγοντας στην οικονομία του νομού, με περισσότερες από 20 πίστες σκι και αρκετές φημισμένες αλπικές χιονοδρομικές περιοχές. Ο κύκλος εργασιών των χιονοδρομικών κέντρων υπερβαίνει τα 110 εκατομμύρια ευρώ, ο τρίτος μεγαλύτερος στη Γαλλία,^[7] μετά τους νομούς Σαβοΐας (περισσότερα από 550 εκατομμύρια ευρώ) και Άνω Σαβοΐας (περισσότερα από 310 εκατ. ευρώ).

Διοικητική διαίρεση

Τα διοικητικά διαμερίσματα του νομού Ιζέρ

Ο νομός Ιζέρ χωρίζεται σε 3 διοικητικά διαμερίσματα, 29 καντόνια και 512 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Γκρενόμπλ	19	263	738.149	4.396,14	168	381
Λα Τουρ-ντυ-Πεν	8	136	302.380	1.544,03	196	382
Βιέν	6	113	212.383	1.489,66	143	383
Σύνολο νομού	29	512	1.252.912	7.429,83	169	38

Πόλεις

Οι κυριότερες πόλεις του νομού Ιζέρ

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Γκρενόμπλ	158.180	Γκρενόμπλ
Σαιν-Μαρτέν-ντ'Ερ	38.634	Γκρενόμπλ
Εσιρόλ	35.855	Γκρενόμπλ
Βιέν	29.454	Βιέν
Μπουργκουάν-Ζαγιέ	27.651	Λα Τουρ-ντυ-Πεν
Φονταίν	22.411	Γκρενόμπλ
Λα Τουρ-ντυ-Πεν	8.023	Λα Τουρ-ντυ-Πεν

Η ιταλική κοινότητα

Κατά την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αρκετοί Ιταλοί μετανάστες εγκαταστάθηκαν στην Ιζέρ για να ξεφύγουν από το φασιστικό καθεστώς της χώρας τους ή να βρουν εργασία για να κερδίσουν τα προς το ζην. Η περιοχή Σαιν-Λωράν και οι πολλές πιτσαρίες στις όχθες του ποταμού Ιζέρ στην Γκρενόμπλ είναι μάρτυρες. Εκείνη την εποχή δόθηκε στους Ιταλούς γη που θεωρούνταν άγονη, στις πλαγιές της οροσειράς της Σαρτρέζ. Αρκετοί κάτοικοι της Ιζέρ έχουν ιταλικό όνομα, πολλοί κατάγονται από την κοιλάδα της Αόστα, μια γαλλόφωνη περιοχή της Ιταλίας.

Τουρισμός-Αξιοθέατα

Το χιονοδρομικό κέντρο Βωζανί

Ο νομός Ιζέρ, έδαφος της παλαιάς επαρχίας Ντωφινέ, ανάμεσα στις Άλπεις και την κοιλάδα του Ροδανού, έχει μια πλούσια φυσική κληρονομιά. Τα θαυμάσια τοπία των ορεινών όγκων, από τη Σαρτρέζ στο Βερκόρ, οι λίμνες που προσφέρονται για άσκηση ναυτικών δραστηριοτήτων και τα τρία φυσικά πάρκα του, το Περιφερειακό Φυσικό Πάρκο Σαρτρέζ, το Περιφερειακό Φυσικό Πάρκο Βερκόρ και το Εθνικό Πάρκο Εκρέν, καθιστούν την περιοχή ιδανικό προορισμό για λάτρεις της φύσης και των υπαίθριων δραστηριοτήτων. Η Ιζέρ έχει επίσης πόλεις με πλούσια κληρονομιά, όπως η Βιέν, η Γκρενόμπλ και το Κρεμιέ, τυπικά αλπικά χωριά, περίφημα χιονοδρομικά κέντρα, τη γαστρονομία και τις παραδόσεις της που ελκύουν κάθε εποχή πολλούς επισκέπτες.

Ο νομός Ιζέρ διαθέτει πολλά χιονοδρομικά κέντρα, όπως τα Αλπ ντ'Υέζ, Λε Ντεζ Αλπ, οι εγκαταστάσεις των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1968 του Σαμρούς, Βιλάρ ντε Λαν, Ωτράν, Βωζανί και πολλά άλλα. Είναι ο τρίτος μεγαλύτερος χειμερινός προορισμός για σκι στη Γαλλία, μετά από τους νομούς Σαβοΐας και Άνω Σαβοΐας.

Επίσης ο νομός φιλοξενεί το Ικάρ Καπ, ένα ετήσιο πρωτάθλημα ελεύθερης πτήσης στις πλαγιές της οροσειράς Σαρτρέζ, με αλεξίπτωτα πλαγιάς (παραπέντε) και αιωροπτερισμό, που πραγματοποιείται στην παγκοσμίου φήμης περιοχή αλεξίπτωτων πλαγιάς στο Λαμπέν.

• Ιστορικά μνημεία στον νομό Ιζέρ
• 
  Το μέγαρο του κοινοβουλίου του Ντωφινέ στην Γκρενόμπλ
• 
  Το κάστρο του Μεριέ
• 
  Το κάστρο του Ερμπέ
• 
  Το μοναστήρι Λα Γκραντ Σαρτρέζ
• 
  Το κάστρο Κρολ

Παραπομπές

1. (Γαλλικά) «Lionel Beffre nommé préfet de l'Isère». ledauphine.com. 4 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2016.
2. «Populations légales 2021» Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών. 28  Δεκεμβρίου 2023.
3. . «habitants.fr/isere-38».
4. Xavier Delamarre - Dictionnaire de la langue gauloise - Éditions Errance
5. . «lacs-et-plans-deau».
6. . «Χάρτης του νομού Ιζέρ».
7. . «domaines-skiables-chiffre-affaires». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2019.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Isère (department) στο Wikimedia Commons
• (Γαλλικά) Επίσημος ιστότοπος