Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) είναι η συνέλευση των εκπροσώπων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Δίνει τη δυνατότητα στις υποεθνικές αρχές (περιφέρειες, νομαρχίες ή κομητείες, επαρχίες, δήμους και κοινότητες) να εκφράζουν άμεσα τη γνώμη τους εντός του θεσμικού πλαισίου της ΕΕ.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

Ίδρυση	1994
Έδρα	Delors building, Βέλγιο
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Η ΕτΠ ιδρύθηκε το 1994 για την αντιμετώπιση δύο βασικών ζητημάτων:

1. τα 3/4, σχεδόν, του ευρωπαϊκού δικαίου εφαρμόζονται στο τοπικό ή το περιφερειακό επίπεδο οπότε, ήταν λογικό να έχουν οι εκπρόσωποι των τοπικών και των περιφερειακών αρχών λόγο στη διαμόρφωση των νέων ευρωπαϊκών νόμων, και 2. υπήρχαν ανησυχίες πως διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στους πολίτες και στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κι ένας τρόπος να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα ήταν να εξασφαλιστεί η συμμετοχή του αιρετού επιπέδου διακυβέρνησης το οποίο βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες.

Ιστορικό

Ορισμένες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδιαίτερα τα γερμανικά Länder, ασκούσαν πιέσεις προκειμένου ν' αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή στα ευρωπαϊκά πράγματα. Οι πιέσεις αυτές κατέληξαν στη δημιουργία -με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ-, της Επιτροπής των Περιφερειών και στην καθιέρωση της δυνατότητας των κρατών-μελών να εκπροσωπούνται στο Συμβούλιο της ΕΕ από υπουργούς των περιφερειακών τους κυβερνήσεων.

Αρχές

Στον πυρήνα των εργασιών της ΕτΠ βρίσκονται τρεις βασικές αρχές:

Επικουρικότητα

Η αρχή αυτή, η οποία εγγράφηκε στις Συνθήκες ταυτόχρονα με τη δημιουργία της ΕτΠ, σημαίνει ότι οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λαμβάνονται σε επίπεδο όσο το δυνατόν εγγύτερο στους πολίτες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεπώς, δεν θα πρέπει να αναλαμβάνει καθήκοντα που θα μπορούσαν να εκτελεστούν καλύτερα από τις εθνικές, τις περιφερειακές ή τις τοπικές διοικητικές αρχές.

Εγγύτητα

Όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης πρέπει να προσπαθούν να είναι 'κοντά στον πολίτη', ιδίως οργανώνοντας τις εργασίες τους με διαφανή τρόπο, ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν ποιος είναι αρμόδιος για τι και πού πρέπει ν' απευθυνθούν ώστε ν' ακουστούν οι απόψεις τους.

Εταιρική σχέση

Χρηστή ευρωπαϊκή διακυβέρνηση σημαίνει συνεργασία των ευρωπαϊκών, των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών αρχών —και τα τέσσερα αυτά διοικητικά επίπεδα είναι απολύτως απαραίτητα και πρέπει να συμμετέχουν καθ' όλη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε πλαίσιο 'πολυεπίπεδης διακυβέρνησης'.

Αρμοδιότητες

Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεούνται να διαβουλευθούν με την Επιτροπή των Περιφερειών όποτε υποβάλλονται νέες προτάσεις σε πεδία που έχουν επιπτώσεις στο περιφερειακό ή στο τοπικό επίπεδο. Πέραν των πεδίων αυτών, η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορούν να διαβουλευθούν προαιρετικά με την ΕτΠ για συγκεκριμένα θέματα, όταν κρίνουν ότι μια πρόταση έχει σημαντικές περιφερειακές ή τοπικές επιπτώσεις. Η ΕτΠ μπορεί επίσης να καταρτίζει γνωμοδοτήσεις με δική της πρωτοβουλία, πράγμα που της δίνει τη δυνατότητα να εντάξει συγκεκριμένα θέματα στο πρόγραμμα εργασίας της ΕΕ.

Με την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισσαβώνας μετά την επικύρωσή της από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, η ΕτΠ απέκτησε το (προνομιακό) δικαίωμα της προσφυγής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Πρωτόκολλο αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, άρθρο 8).

Σύνθεση

Η ΕτΠ έχει 350 μέλη. Ο αριθμός μελών από κάθε χώρα της ΕΕ αντικατοπτρίζει χονδρικά το μέγεθος του πληθυσμού της. Η κατανομή των μελών ανά χώρα έχει ως εξής:

Κράτη Μέλη

Κράτος	Μέλη	Κράτος	Μέλη	Κράτος	Μέλη
Γερμανία	24	Βέλγιο	12	Ιρλανδία	9
Ηνωμένο Βασίλειο	24	Ουγγαρία	12	Κροατία	9
Γαλλία	24	Πορτογαλία	12	Λιθουανία	9
Ιταλία	24	Σουηδία	12	Λιθουανία	7
Ισπανία	21	Βουλγαρία	12	Σλοβενία	7
Πολωνία	21	Αυστρία	12	Εσθονία	6
Ρουμανία	15	Σλοβακία	9	Κύπρος	5
Ολλανδία	12	Δανία	9	Λουξεμβούργο	5
Ελλάδα	12	Φινλανδία	9	Mάλτα	5
Τσεχική Δημοκρατία	12
ΣΥΝΟΛΟ					350

Εσωτερική διάρθρωση

Πρόεδρος

Ο/Η Πρόεδρος της ΕτΠ, ο οποίος εκλέγεται για θητεία δυόμισι ετών, διευθύνει τις εργασίες της ΕτΠ, προεδρεύει στις συνόδους ολομέλειας και εκπροσωπεί επισήμως την ΕτΠ. Τον Ιούλιο του 2017 εξελέξη Πρόεδρος της ΕτΠ ο κ. Karl-Heinz Lambertz (Βέλγιο / Κόμμα Ευρωπαίων Σοσιαλιστών), Γερουσιαστής του κοινοβουλίου της Γερμανόφωνης Κοινότητας του Βελγίου.

Κατάλογος των Προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Πρόεδρος της ΕτΠ	Προεδρία	Εθνικότητα	Ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα
Karl-Heinz Lambertz, Γερμανόφωνη κοινότητα Βελγίου	2017 - Σήμερα	Βελγική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Markku Markkula, Espoo	2015 - 2017	Φινλανδική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Michel Lebrun, Βαλονία	2014 - 2015	Βελγική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Ramón Luis Valcárcel, Μούρθια	2012 - 2014	Ισπανική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Mercedes Bresso Πιεμόντε	2010 - 2012	Ιταλική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Luc Van Den Brande, Φλάνδρα	2008 - 2010	Βελγική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Michel Delebarre, Δουνκέρκη, Nord Pas de Calais	2006 - 2008	Γαλλική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Peter Straub, Βάδη-Βιττεμβέργη	2004 - 2006	Γερμανική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Sir Albert Bore, Μπέρμιγχαμ	2002 - 2004	Βρετανική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Jos Chabert, Περιφέρεια Βρυξελλών-Πρωτευούσης	2000 - 2002	Βελγική	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
Manfred Dammeyer, Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία	1998 - 2000	Γερμανική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Pasqual Maragall I Mira , Βαρκελώνη, Καταλονία	1996 - 1998	Ισπανική	Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών
Jacques Blanc, Languedoc-Roussillon	1994 - 1996	Γαλλία	Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα

Πρώτος Αντιπρόεδρος

Ο/Η Πρώτος Αντιπρόεδρος εκλέγεται επίσης από τη σύνοδο ολομέλειας για θητεία δυόμισι ετών και εκπροσωπεί τον Πρόεδρο σε περίπτωση απουσίας του. Ο κ. Markku Markkula (Φινλανδία / Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα), μέλος του Συμβουλίου της Φινλανδικής πόλης Espoo, εξελέγη Α' αντιπρόεδρος στις 12 Ιουλίου 2017.

Προεδρείο

Το Προεδρείο είναι ο φορέας λήψης αποφάσεων της ΕτΠ. Αποτελείται από τον Πρόεδρο, τον Πρώτο Αντιπρόεδρο, τους 28 αντιπροέδρους (έναν από κάθε κράτος μέλος), τους προέδρους των τεσσάρων πολιτικών ομάδων της ΕτΠ και άλλα μέλη από τις εθνικές αντιπροσωπείες, ούτως ώστε να αντικατοπτρίζει τις διάφορες εθνικές και πολιτικές ισορροπίες. Το Προεδρείο συνεδριάζει κατά κανόνα επτά ή οκτώ φορές ετησίως, καταρτίζει το πολιτικό πρόγραμμα της ΕτΠ και δίνει οδηγίες στη διοίκηση για την εκτέλεση των αποφάσεων που λαμβάνει.

Σύνοδος ολομέλειας

Τα μέλη της ΕτΠ συνέρχονται σε σύνοδο ολομέλειας έξι φορές ετησίως στις Βρυξέλλες για να εξετάσουν και να υιοθετήσουν γνωμοδοτήσεις, εκθέσεις και ψηφίσματα.

Οι επιτροπές της ΕτΠ

Οι εργασίες της ΕτΠ προετοιμάζονται από έξι εσωτερικές επιτροπές που ειδικεύονται στους εξής τομείς: πολιτική εδαφικής συνοχής· οικονομική και κοινωνική πολιτική· περιβάλλον, κλιματική αλλαγή και ενέργεια· φυσικοί πόροι και γεωργία· πολιτισμός, εκπαίδευση και έρευνα· ιθαγένεια, διακυβέρνηση, θεσμικές και εξωτερικές υποθέσεις. Οι επιτροπές αυτές καταρτίζουν σχέδια γνωμοδοτήσεων και διοργανώνουν διασκέψεις και σεμινάρια στα πεδία αρμοδιότητάς τους. Κάθε επιτροπή αριθμεί 100 περίπου μέλη και υποστηρίζεται από γραμματεία που ανήκει στη διοίκηση της ΕτΠ.

Επιτροπή Δημοσιονομικών και Διοικητικών Θεμάτων (ΕΔΔΘ)

Η οκταμελής αυτή επιτροπή συμβουλεύει το Προεδρείο για διοικητικά και δημοσιονομικά θέματα.

Οι πολιτικές ομάδες

Η ΕτΠ διαθέτει πέντε πολιτικές ομάδες: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (PPE ή ΕΛΚ), το Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (PSE), τη Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) και την Ευρωπαϊκή Συμμαχία (EA). Τα μέλη κάθε πολιτικής ομάδας συγκεντρώνονται πριν από τις σημαντικές συνεδριάσεις προκειμένου να υιοθετήσουν κοινές θέσεις. Ο Πρόεδρος της ΕτΠ, ο Πρώτος Αντιπρόεδρος και οι πρόεδροι των πολιτικών ομάδων συνεδριάζουν επίσης πριν από κάθε σύνοδο ολομέλειας και άλλες σημαντικές συνεδριάσεις, με σκοπό την επίτευξη πολιτικής συναίνεσης επί βασικών θεμάτων.

Εθνικές αντιπροσωπείες

Η ΕτΠ περιλαμβάνει, ακόμη, 28 εθνικές αντιπροσωπείες, οι οποίες συνεδριάζουν επίσης πριν από τις συνόδους ολομέλειας και άλλες εκδηλώσεις, με σκοπό τη διαμόρφωση κοινών θέσεων.

Γενικός Γραμματέας

Ο Γενικός Γραμματέας διορίζεται για πενταετή θητεία από το Προεδρείο. Ως προϊστάμενος της διοίκησης της ΕτΠ, ο Γενικός Γραμματέας δεν μπορεί να κατέχει κανένα πολιτικό αξίωμα. Είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή των αποφάσεων του Προεδρείου και την εύρυθμη λειτουργία της διοίκησης. Από την 1η Σεπτεμβρίου 2014 Γενικός Γραμματέας της ΕτΠ είναι ο κ. Jiří Buriánek.

Γενική Γραμματεία

Η Γενική Γραμματεία απαρτίζεται από πέντε διευθύνσεις: «Μέλη και Σύνοδοι Ολομέλειας», «Νομοθετικές εργασίες 1» και «Νομοθετικές εργασίες 2», «Επικοινωνία», «Ανθρώπινοι Πόροι και Οικονομικά». Η διαχείριση των διευθύνσεων «Υλικοτεχνική Υποστήριξη» και «Μετάφραση» εξασφαλίζεται από κοινού με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.

Εργασίες

Γνωμοδοτήσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητούν τη γνώμη της ΕτΠ όταν καταρτίζουν νομοθετικά κείμενα (οδηγίες, κανονισμούς, κλπ.) σε τομείς που έχουν σημασία για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Οι νομοθετικές προτάσεις διαβιβάζονται στην αρμόδια επιτροπή της ΕτΠ. Στη συνέχεια, ορίζεται εισηγητής για την κατάρτιση της γνωμοδότησης της ΕτΠ. Το σχέδιο γνωμοδότησης πρέπει να υιοθετηθεί από την αρμόδια επιτροπή της ΕτΠ πριν συζητηθεί στη σύνοδο ολομέλειας. Αφού εγκριθεί από την Ολομέλεια, η επίσημη γνωμοδότηση διαβιβάζεται σε όλα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.

Ψηφίσματα

Τα ψηφίσματα παρέχουν τη δυνατότητα στην ΕτΠ να εκφράζει την άποψή της για σημαντικά και επίκαιρα ζητήματα. Οι πολιτικές ομάδες της ΕτΠ μπορούν επίσης να εκδίδουν ψηφίσματα.

Μελέτες και άλλες δημοσιεύσεις

Η ΕτΠ εκπονεί μελέτες για διάφορες πτυχές της περιφερειακής και της τοπικής διάστασης της ΕΕ (εκπαίδευση, μεταφορές, κοινωνικά θέματα, διεύρυνση, κλπ). Τα έγγραφα αυτά συντάσσονται με τη βοήθεια εξωτερικών εμπειρογνωμόνων. Η ΕτΠ δημοσιεύει επίσης έγγραφα τόσο για το ευρύ κοινό όσο και για τους περιφερειακούς και τους τοπικούς φορείς, με στόχο την εξήγηση των δραστηριοτήτων της και την περιγραφή των τρεχουσών πολιτικών εξελίξεων.

Εκδηλώσεις

Η ΕτΠ, ως χώρος συνάντησης των δήμων και των περιφερειών, διοργανώνει διασκέψεις, σεμινάρια και εκθέσεις σε συνεργασία με τοπικούς και περιφερειακούς εταίρους και άλλα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία φορά το χρόνο, κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας των Περιφερειών και των Δήμων (OPEN DAYS), η ΕτΠ υποδέχεται στην έδρα της χιλιάδες επισκέπτες που συμμετέχουν σε ενδιαφέρουσες συζητήσεις ή αναζητούν εταίρους για συνεργασία επί κοινών σχεδίων.

Ιστορική αναδρομή

1992: Συνθήκη του Μάαστριχτ

Οι ηγέτες της ΕΕ αποφασίζουν την ίδρυση της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) ως συμβουλευτικής συνέλευσης όπου οι περιφέρειες και οι δήμοι θα μπορούν να εκφράζουν τη γνώμη τους κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και να δρουν ως άμεσος σύνδεσμος μεταξύ Βρυξελλών και πολιτών. Η Συνθήκη καθιστά υποχρεωτική τη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου Υπουργών με την ΕτΠ για σημαντικά θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος. Τα μέλη της ΕτΠ διορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για τετραετή θητεία. Η ΕτΠ διεξάγει την πρώτη της σύνοδο ολομέλειας στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο του 1994.

1995: Διεύρυνση της EΕ

Με την προσχώρηση της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, τα μέλη της ΕτΠ αυξάνονται από 189 σε 222.

1997: Συνθήκη του Άμστερνταμ

Επεκτείνει τις αρμοδιότητες της ΕτΠ, ούτως ώστε να καλύπτουν τα δύο τρίτα περίπου των νομοθετικών προτάσεων της ΕΕ. Η Συνθήκη προβλέπει επίσης τη διαβούλευση της ΕτΠ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

2001: Συνθήκη της Νίκαιας

Υπογραμμίζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση της ΕτΠ, καθιερώνοντας την υποχρέωση να είναι τα μέλη της είτε αιρετοί εκπρόσωποι είτε πολιτικώς υπόλογοι ενώπιον μιας εκλεγμένης τοπικής ή περιφερειακής συνέλευσης. Καθορίζει, επίσης, τον μέγιστο δυνατό αριθμό των μελών της ΕτΠ σε 350.

2002-2003: Συνέλευση για το μέλλον της ΕΕ

Μέλη της ΕτΠ συμμετέχουν στη Συνέλευση που είχε αναλάβει να καταρτίσει σχέδιο Συντάγματος για την ΕΕ. Το κείμενο αναγνωρίζει ρητά τον ρόλο και τις εξουσίες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Παρέχει επίσης στην ΕτΠ δικαίωμα να προσφεύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων εναντίον νόμων της ΕΕ που δεν συνάδουν με την αρχή της επικουρικότητας.

Μάιος 2004: Διεύρυνση της ΕΕ

Ο αριθμός των μελών της ΕτΠ αυξάνεται από 222 σε 317, μετά την ένταξη 10 νέων κρατών μελών.

Φεβρουάριος 2006: Νέα θητεία

Αρχίζει νέα τετραετής θητεία της ΕτΠ. Στις πολιτικές της προτεραιότητες συγκαταλέγονται η ενίσχυση του ρόλου των αυτοδιοικητικών αρχών σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, η αύξηση της συνοχής και της αλληλεγγύης και η δρομολόγηση της εκστρατείας «Παρουσίαση της Ευρώπης στους πολίτες – Τοπική δράση» που έχει σκοπό να φέρει την ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες της.

Ιανουάριος 2007: Διεύρυνση της ΕΕ

Με την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ο αριθμός των μελών της ΕτΠ αυξάνεται από 317 σε 344.

Δεκέμβριος 2007: Συνθήκη της Λισσαβώνας

Η Συνθήκη της Λισσαβώνας επιβεβαιώνει το δικαίωμα της ΕτΠ να προσφεύγει στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να προασπίσει τα προνόμιά της και την αρχή της επικουρικότητας, δικαίωμα που είχε ήδη αναγνωριστεί από τη Συνέλευση για το μέλλον της ΕΕ. Αυτό το νέο δικαίωμα θα ενισχύσει τον πολιτικό ρόλο της ΕτΠ, παρέχοντάς της τη δυνατότητα να δρα πιο αποτελεσματικά στο πλαίσιο της ΕΕ προς όφελος των περιφερειακών και των τοπικών αρχών. Η Συνθήκη της Λισσαβώνας υποχρεώνει επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ζητά τη γνώμη της ΕτΠ και επεκτείνει την διάρκεια της θητείας των μελών της ΕτΠ από τέσσερα σε πέντε έτη.

Ιούλιος 2013: Διεύρυνση της ΕΕ

Με την ένταξη της Κροατίας, ο αριθμός των μελών της ΕτΠ αυξάνεται από 344 σε 353 (θα μειωθεί αργότερα σε 350).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

• Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών
• Η Ευρώπη στην περιφέρειά μου
• Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Κογκρέσο του Συμβουλίου της Ευρώπης