Δήμος Μεσσάτιδος

Ο Δήμος Μεσσάτιδος ήταν διοικητική διαίρεση του Νομού Αχαΐας, ο οποίος συστάθηκε δύο φορές κατά το παρελθόν. Έδρα του δήμου, κατά την πιο πρόσφατη σύστασή του, ήταν η Οβρυά.

Μεσσάτιδα
Δήμος
Official logo of {{{official_name}}} Έμβλημα
Χώρα	Ελλάδα
Διοίκηση
Διοικητική υπαγωγή
• Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Έκταση	66,37 km2
Πληθυσμός	12.246[1] (απογραφή 2001)
Ιστότοπος	messatida.gov.gr

Ονομασία

Ο δήμος πήρε την ονομασία του από την αρχαία Μεσσάτιδα (Μεσσάτις), μία από εκ των τριών αρχαίων πόλεων που ένωσε ο Πατρέας, ιδρύοντας την Πάτρα (Αι Πάτραι). Η Μεσσάτιδα, που είχε ιδρύσει ο Εύμηλος, βασιλιάς της Αρόης, βρισκόταν ανάμεσα στις άλλες δύο πόλεις, την Αρόη και την Άνθεια, και για αυτό ονομάστηκε Μεσσάτις, δηλαδή στη μέση. Στα όρια του δήμου, στον λόφο Μυγδαλιά της περιοχής του σημερινού Πετρωτού, πιστεύεται ότι βρισκόταν η αρχαία Άνθεια.

Έμβλημα

Έμβλημα του δήμου αποτελούσαν ο θεός Διόνυσος και ένα τσαμπί σταφύλι, καθώς και μια μορφή στέγης που περικλείει τις απεικονίσεις αυτές. Ο Διόνυσος επιλέχτηκε γιατί ήταν ο προστάτης της αρχαίας Μεσσάτιδος, στην είσοδό της οποίας υπήρχε και ναός αφιερωμένος σε αυτόν ο οποίος ήταν ιδιαίτερα γνωστός στους αρχαίους Έλληνες. Ο μύθος λέει ότι ο θεός κατέφυγε στην περιοχή κυνηγημένος από τον Πάνα περνώντας εκεί ένα μεγάλο μέρος των παιδικών του χρόνων ως την ενηλικίωση του. Το τσαμπί σταφυλιού επιλέχτηκε γιατί αφενός ο Διόνυσος είναι θεός του κρασιού και αφετέρου γιατί η περιοχή έχει παράδοση στην καλλιέργεια αμπελιών. Η απεικόνιση της στέγης υποδηλώνει την κοινή συμβίωση στον ίδιο Δήμο όλων των πρώην Κοινοτήτων, οι οποίες συγχωνεύτηκαν για τη δημιουργία του αποτελώντας τα δημοτικά διαμερίσματα του.

Ιστορία

Δήμος Μεσσάτιδος (1835-1836)

Ιδρύθηκε το 1835 (Β.Δ. 8/4/1835) με την ονομασία Μεσσάτιδα, έχοντας έδρα το Σαραβάλι, και είχε 496 πληθυσμό κατοίκους^[2].

Περιλάμβανε τους οικισμούς: Οβρυά, Σαραβάλι, Βελίζι, Σκούρα (Πατρών), Μουσταφά Αφέντη, Βουντούσα, Ψαράδες, Γαιδουριάρη, Καλλιθέα, Βόλα, Παυλόκαστρο, Μιντιλόγλι, Νεοχώρι, Δρεστενά, Πουρναρόκαστρο, Παλαιόπυργος, Ελεκύστρα, Ζάστοβα και Μονή Ανάληψης^[3].

Οι οικισμοί Μουσταφά Εφέντη, Βουντούσα και Ψαράδες δεν υπάρχουν σήμερα ενώ απουσιάζουν τα ίχνη κατοίκησής τους. Πρόκειται για αγροτικές εκτάσεις που ανήκουν στο πρώην Δημοτικό Διαμέρισμα Κρήνης και αποτελούν μαζί με το τότε Βελίζι τους τέσσερις οικισμούς που ενώθηκαν πολύ αργότερα και δημιούργησαν την ανεξάρτητη Κοινότητα Κρήνης.

Η ιστορία του ονόματος είναι ίδια με τον μεταγενέστερο ομώνυμο Δήμο. Με το 1836 (Β.Δ. 3/7/1836) ο Δήμος Μεσσάτιδος απορροφήθηκε από τον Δήμο Πατρέων και οι κάτοικοί του αποτέλεσαν δημότες Πατρεών^[3].

Δήμος Μεσσάτιδος (1997-2010)

Η ιστορική οινοποιία Achaia Clauss

Το 1997, με το Σχέδιο «Καποδίστριας» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 244/1997) που αφορούσε τη δημιουργία νέων δήμων με τη συνένωση κοινοτήτων, συστάθηκε ο Δήμος Μεσσάτιδος, ο οποίος περιλάμβανε τις πρώην κοινότητες Οβρυά, Κρήνη, Σαραβάλι, Θέα, Καλλιθέα, Πετρωτό και Κρυσταλλόβρυση και τους οικισμούς τους Λυγιές, Παυλόκαστρο και Δεμένικα. Έδρα του δήμου αποτέλεσε η Οβρυά καθώς ήταν και ο μεγαλύτερος οικισμός. Το 2011, με την εφαρμογή του Σχεδίου «Καλλικράτης» (Φ.Ε.Κ. 87/τ.Α'/2010), ο Δήμος απορροφήθηκε από τον Δήμο Πατρέων και έκτοτε η έκταση του αποτελεί μια εκ των πέντε δημοτικών ενοτήτων αυτού^[4].

Υπήρξε ο τρίτος δήμος σε πληθυσμό στην Αχαΐα μετά τους Δήμους Πατρέων και Αιγίου, καθώς σύμφωνα με την Απογραφή του 2001 είχε πληθυσμό 12.246 κατοίκους, 5.565 απ' τους οποίους κατοικούσαν στην έδρα του, την Οβρυά. Η έκτασή του ανερχόταν σε 66.366 στρέμματα.

Το Δημαρχείο Μεσσάτιδος στην Οβρυά

Ο δήμος συνόρευε με τους Δήμους Πατρέων, Παραλίας, Βραχνεΐκων, Φαρρών και με την Κοινότητα Λεοντίου. Αποτελούταν από πεδινές, ημιορεινές και ορεινές εκτάσεις και ο πληθυσμός του χαρακτηριζόταν κυρίως ως ημιαστικός.

Διατελέσαντες δήμαρχοι

• 1998 - 2002: Γεράσιμος Γέμος
• 2002 - 2010: Αθανάσιος Κολλιτσίδας

Εκλογές

Στις δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2006 ο από το 2002 δήμαρχος Αθανάσιος Κολλιτσίδας επενεξελέγη με 43,8% και 13 έδρες στον πρώτο γύρο έναντι 27,9% και 4 έδρες για τον αντίπαλό του Γεράσιμο Γέμο. Συμπληρωματικά, ο υποψήφιος Γιώργος Μπούρδος έλαβε 24,9% και 4 έδρες και ο υποψήφιος Ιωάννης Κασπίρης 3,4% και καμία έδρα^[5].

Δημοτικά Διαμερίσματα (1997-2010)

Ο «καποδιστριακός» δήμος περιλάμβανε τα παρακάτω δημοτικά διαμερίσματα και οικισμούς^[6]:

Δ.δ. Οβρυάς -- η Οβρυά [ 5.565 ]

Δ.δ. Θέας [ 489 ]

• η Θέα [ 389 ]
• αι Λυγιαί [ 57 ]
• το Παυλόκαστρον [ 43 ]

Δ.δ. Καλλιθέας [ 701 ]

• η Καλλιθέα (τ. Καλλιθεόκαμπος) [ 600 ]
• η Άνω Καλλιθέα (τ. Καλλιθέα) [ 101 ]

Δ.δ. Κρήνης Πατρών [ 1.024 ]

• η Κρήνη [ 765 ]
• ο Άγιος Κωνσταντίνος (τ. Μονοδένδριον) [ 254 ]
• η Μονή Ομπλού [ 5 ]

Δ.δ. Κρυσταλλόβρυσης -- η Κρυσταλλόβρυση [ 34 ]

Δ.δ. Πετρωτού [ 432 ]

• η Μαυρομανδήλα [ 388 ]
• η Αγία Παρασκευή [ 10 ]
• το Πετρωτόν [ 34 ]

Δ.δ. Σαραβαλίου [ 4.001 ]

• το Σαραβάλιον [ 875 ]
• ο Άγιος Στέφανος [ 410 ]
• τα Δεμένικα [ 2.433 ]
• το Κεφαλόβρυσον [ 144 ]
• το Μπάκαρι [ 139 ]

Αξιοθέατα

• Ιερά Μονή Ομπλού
• Αχάια Κλάους

Αθλητισμός

Στα όρια του Δήμου δραστηριοποιούνται τα σωματεία Α.Π.Σ. Φωστήρας Οβρυάς, Γ.Π.Σ. Αχαιός Σαραβαλίου, Α.Ο. Γαλήνη Πατρών, Α.Ο. Ίκαρος Πετρωτού, Α.Ο. Σπάρτακος Οβρυάς, Α.Ο. Κρήνη 97, Α.Ο. Γαλαξίας Δεμενίκων-Σαραβαλίου, Α.Ο. Δίας Σαραβαλίου, Α.Ο. Θέας, Α.Ο. Καλλιθέας, Α.Π.Σ. Άτλας Οβρυάς και Α.Ο. Μίλων Οβρυάς.

Ο Δήμος διαθέτει ένα δημοτικό γήπεδο στο Σαραβάλι, ενώ γήπεδο ποδοσφαίρου έχουν επίσης ο Ίκαρος και ο Φωστήρας (με χόρτο). Υπάρχει επίσης ποδοσφαιρικό γήπεδο με χώρα (ξερό) στη θέα. Ανοιχτά γήπεδα μπάσκετ έχουν η Κρήνη 97, ο Αχαιός και ο Γαλαξίας, ενώ ο Μίλων έχει γήπεδο βόλευ (ανοιχτό). Στην περιοχή των Δεμενίκων βρίσκεται το αθλητικό ποδοσφαιρικό κέντρο «Ντα Λουζ», καθώς και τα γήπεδα της Γαλήνης Πατρών. Στα όρια του Δήμου Μεσσάτιδος, παραπλεύρως του ποταμού Γλαύκου, βρίσκεται το αθλητικό κέντρο της Θύελλας Πατρών.

Ο Δήμος, κάθε χρόνο από το 1999 έως το 2006, διοργάνωνε μαζί με τον Αυτοκινητιστικό Όμιλο Πατρών (Α.Ο.Π.) τον αγώνα αυτοκινήτων «Ανάβαση Ομπλού», ο οποίος συγκαταλέγεται στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Αναβάσεων.

Στον Ομπλό γίνονται πτήσεις με αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε).

Δείτε επίσης

• Δήμος Παναχαιών

Παραπομπές και υποσημειώσεις

1. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
2. Βλ. Παπαγιαννόπουλος 2009.
3. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1835-1836). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 21/11/2017.
4. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1997-2010). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 21/11/2017.
5. Αποτελέσματα Δημοτικών και Νομαρχιακών εκλογών 2006^{[νεκρός σύνδεσμος]}
6. Σε αγκύλες αναφέρονται τα δημογραφικά στοιχεία του μόνιμου πληθυσμού βάσει της απογραφής του 2001.

Πηγές

• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
• Κώστας Παπαγιαννόπουλος (επιμ.), Βραχναίικα και Μονοδένδρι. Αρχαιολογία του τοπίου και τοπική ιστορία, πρόλογος: Βασίλης Τογαντζής, Μιλτιάδης Γούτας, Λάζαρος Κολώνας, Έκδοση Δήμος Βραχναίικων-Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Βραχναίικων, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-99129-0-7.

Βιβλιογραφία

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
• Βασίλης Οικονομόπουλος (εκδ.), Πατρινό Αθλητικό Πανόραμα, Εκδόσεις «ΠΑΝΟΡΑΜΑ», Πάτρα 1994. (σχετικά λήμματα ποδοσφαιρικών ομάδων της περιοχής Μεσσάτιδας)
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμοι Α΄-Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Δήμος Μεσσάτιδος

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1997-2010). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 21/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Μεσσάτιδος (1835-1836). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 21/11/2017.
• Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Δήμος Μεσσάτιδος. nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 04/09/2016.
• Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Μεσσάτιδος^{[νεκρός σύνδεσμος]}