From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Γκότζι, Γκότζι μπέρι, Μούρο γκότζι ή Λυκόμουρο (Goji, goji berry ή wolfberry), (το πρώτο ξαδερφάκι του Gerry Berry) είναι ο καρπός από το Λύκιον το βάρβαρον ή Λύκιον το κοινόν (Lycium barbarum) (απλουστευμένα Κινεζικά: 宁夏枸杞· παραδοσιακά Κινεζικά: 寧夏枸杞· Πινγίν: Níngxià gǒuqǐ) και Λύκιον το σινικόν Lycium chinense (Πινγίν: gǒuqǐ), δύο στενά συγγενικά είδη του γένους Λύκιον (Lycium) στην οικογένεια των Στρυχνίδων ή Σολανίδων (Solanaceae). Η οικογένεια επίσης περιλαμβάνει την πατάτα, τομάτα, μελιτζάνα, πιπεριά τσίλι και τον καπνό. Και τα δυο είδη, είναι ιθαγενή στην Ασία.[1]
Τα είδη Γκότζι μπέρι, είναι φυλλοβόλα ξυλώδη πολυετή φυτά, που αναπτύσσονται σε ύψος 1–3 μ. Το L. chinense, καλλιεργείται στη νότια Κίνα και τείνει να είναι κάπως βραχύτερο, ενώ το L. barbarum καλλιεργείται στον βορρά, πρωτίστως στην Αυτόνομη Περιοχή Ningxia Hui και τείνει να είναι κάπως υψηλότερο.
Τα φύλλα του γκότζι μπέρι, σχηματίζονται στο βλαστό είτε σε εναλλασσόμενη διάταξη, είτε σε δεσμίδες έως και τρεις, έκαστο, έχοντας είτε ένα λογχοειδές (σε σχήμα σαν την αιχμή του δόρατος μακρύτερο από ό,τι το πλάτος του) ή ωοειδούς σχήματος (σαν του αυγού). Οι διαστάσεις των φύλλων έχουν 7,0 εκ. μήκος επί 3,5 εκ. πλάτος, με αμβλείες ή στρογγυλεμένες άκρες.
Τα άνθη αναπτύσσονται σε ομάδες από μια έως τρεις, στις μασχάλες[Σημ. 1] των φύλλων. Ο κάλυκας[Σημ. 2] (που τελικά διαρρηγνύεται από το αυξανόμενο μούρο), αποτελείται από κωδωνοειδούς σχήματος ή σωληνοειδή σέπαλα,[Σημ. 3] τα οποία σχηματίζουν κοντούς, τριγωνικούς λοβούς. Οι στεφάνες των ανθέων, έχουν το χρώμα της λεβάντας ή του μωβ, πλάτους 9–14 χιλ. με πέντε ή έξι λοβούς κοντύτερους του σωλήνα. Οι στήμονες είναι διαρθρωμένοι με μακρύτερα νημάτια[Σημ. 4] απ' ό,τι οι ανθήρες.[Σημ. 5] Οι ανθήρες διανοίγουν (dehiscent)[Σημ. 6] σε διαμήκη κατεύθυνση.
Στο Βόρειο Ημισφαίριο, η ανθοφορία εμφανίζεται από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και η ωρίμανση των μούρων, από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, το υψόμετρο και το κλίμα.
Αυτά τα είδη παράγουν ένα φωτεινό πορτοκαλί-κόκκινο, ελλειψοειδές μούρο με διάμετρο 1–2 εκ.. Ο αριθμός των μούρων ποικίλει ευρέως, βασιζόμενος στην ποικιλία και το μέγεθος του καρπού, που περιέχει 10-60 μικροσκοπικούς κίτρινους σπόρους, οι οποίοι έχουν συμπιεστεί με ένα καμπύλο έμβρυο. Τα μούρα ωριμάζουν από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο στο Βόρειο Ημισφαίριο.
Η ονομασία του γένους Lycium, προέρχεται από την περιοχή της νότιας αρχαίας Ανατολίας της Λυκίας (Λυκία).[2] Ο καρπός είναι γνωστός στις φαρμακολογικές αναφορές ως Lycii fructus, το οποίο στα Λατινικά σημαίνει «καρπός Lycium».
Η ονομασία "Wolfberry" ("Λυκόμουρο"), μια πολύ συνηθισμένη ονομασία,[3] έχει άγνωστη καταγωγή, πιθανώς προκύπτει από τη Μανδαρινική ρίζα, gou, που σημαίνει σκύλος[4] ή σύγχυση πάνω στην ονομασία, Lycium, η οποία ομοιάζει με το lycos, την Ελληνική λέξη για τον λύκο.[5]
Στον Αγγλόφωνο κόσμο, η ονομασία "goji berry", έχει χρησιμοποιηθεί από τις αρχές του 21ου αιώνα.[6] Η λέξη "goji" είναι μια προσέγγιση της προφοράς του gǒuqǐ, του ονόματος για το L. chinense σε αρκετές Κινεζικές διαλέκτους,[4] συμπεριλαμβανομένων των Hokkien και των Shanghainese.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, το ενδιαφέρον για τα γκότζι μπέρι έχει αυξηθεί, ως μια καινοτόμος τροφή με υποτιθέμενη υψηλή θρεπτική τους αξία.[4][7] Έχουν οριστεί ως Υπερκαρπός-Υπερτροφή (Superfruit), ο οποίος έχει οδηγήσει σε μια πληθώρα καταναλωτικών προϊόντων.[8][9][10] Στην παραδοσιακή ιατρική, ολόκληρος ο καρπός ή τα εκχυλίσματά του, φέρεται να έχουν πολλές υπονοούμενες επιπτώσεις στην υγεία, οι οποίες από το 2014, παραμένουν επιστημονικά ανεπιβεβαίωτες.[4][6][11] Μελέτες που ισχυρίζονται ότι το γκότζι θεραπεύει διάφορες ασθένειες, γενικά είναι κακοσχεδιασμένες και έχουν γίνει σε μικρό αριθμό ατόμων με μεγάλες δόσεις εκχυλίσματος γκότζι, που είναι απίθανο ότι μπορεί κανείς να καταναλώσει υπό πραγματικές συνθήκες. Το γεγονός ότι χρησιμοποιείται επί αιώνες στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική δεν σημαίνει κάτι. Τις περισσότερες φορές η παραδοσιακή κινεζική - όπως και ευρωπαϊκή - ιατρική είναι ένα χάσιμο χρόνου και πιθανώς επιβλαβής για την υγεία.[12]
Η πλειοvότητα των εμπορικά παραγομένων μούρων γκότζι προέρχονται από τις Αυτόνομες Περιοχές Ningxia Hui στη βόρειο-κεντρική Κίνα και την Σιντζιάνγκ της δυτικής Κίνας, όπου φύονται σε φυτείες συνολικής έκτασης 200.000 στρεμμάτων.[10] Στην Επαρχία Zhongning, της Ningxia, οι φυτείες των μούρων γκότζι, συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 40 και 400 εκτάρια (100–1000 στρέμματα ή σε έκταση 500–6000 mu).[Σημ. 7] Από το 2005, πάνω από 10 εκατομμύρια mu, έχουν φυτευτεί με γκότζι μπέρι στη Ningxia.
Καλλιεργούμενα, κατά μήκος των γόνιμων καλλιεργητικών πλημμυρικών περιοχών του Κίτρινου Ποταμού, για περισσότερα από 700 χρόνια, τα μούρα γκότζι από την Ningxia, έχουν κερδίσει σε ολόκληρη την Ασία, την φήμη για την αρίστη τους ποιότητα, με την οποία μερικές φορές, περιγράφονται εμπορικά ως «ερυθροί αδάμαντες» («κόκκινα διαμάντια»).[13] Οι Κυβερνητικές απελευθερώσεις της ετήσιας παραγωγής των μούρων γκότζι, η βαθμολόγηση των αρίστων καρπών και η εξαγωγή, βασίζεται στις αποδόσεις από την Ningxia, την περιοχή που αναγνωρίζεται με —
Επιπλέον, εμπορικοί όγκοι από γκότζι μπέρι, μεγαλώνουν στις Κινεζικές περιοχές της Εσωτερικής Μογγολίας, Qinghai, Γκανσού, Shaanxi, Shanxi και Χεμπέι. Κατά την ωρίμανση, τα στενόμακρα, κόκκινα μούρα[10] είναι τρυφερά και θα πρέπει να παρθούν προσεκτικά ή να ανακινηθούν από το πρέμνο μέσα σε δίσκους, για να αποφευχθεί η καταστροφή τους. Οι καρποί διατηρούνται με την αποξήρανσή τους σε πλήρη ήλιο, πάνω σε ανοικτούς δίσκους ή με την μηχανική αφυδάτωση, χρησιμοποιώντας μια προοδευτικά αυξανόμενη σειρά με την έκθεσή τους στη θερμότητα, για πάνω από 48 ώρες.
Τα μούρα γκότζι στη Ningxia, εορτάζονται κάθε Αύγουστο, με ένα ετήσιο φεστιβάλ το οποίο συμπίπτει με τη συγκομιδή των μούρων. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε στην Yinchuan πρωτεύουσα της Ningxia, από το 2000 όμως, το φεστιβάλ έχει τη βάση του στην Επαρχία Zhongning, ένα σημαντικό κέντρο της καλλιέργειας των μούρων γκότζι για την περιοχή. Καθώς τα σύνορα της Ningxia συγχωνεύονται με τρεις ερήμους, τα γκότζι μπέρι επίσης φυτεύονται, για τον έλεγχο της διάβρωσης και της διεκδίκησης αρδεύσιμων εδαφών, από την ερημοποίηση.[16]
Η Κίνα, ο κύριος προμηθευτής των προϊόντων γκότζι μπέρι, παγκοσμίως, το 2004, είχε συνολικές εξαγωγές οι οποίες δημιούργησαν US $ 120 εκατομμύρια. Η παραγωγή αυτή λαμβάνεται από 82.000 εκτάρια, τα οποία εκτρέφονται σε εθνικό επίπεδο, αποδίδοντας 95.000 τόνους γκότζι μπέρι,[13] η οποία αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια, από μεγαλύτερες καλλιεργούμενες στρεμματικές εκτάσεις.[10]
Το Green Food Standard της Κίνας, το οποίο διαχειρίζεται από το Κινεζικό Υπουργείο (Ministry of Agriculture's China Green Food Development Center), επιτρέπει κάποια χρήση φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων.[17][18][19]
Στις 18 Ιουνίου 2007, η Food Standards Agency της Βρετανίας, ανέφερε ότι υπάρχει μια σημαντική ιστορία των καρπών που καταναλώνονται στην Ευρώπη πριν από το 1997 και έχει αφαιρεθεί από τον κατάλογο για τα νέα τρόφιμα (Novel Foods list).[20] Όπως αναφέρθηκε από τον Οργανισμό Προτύπων Τροφίμων (Food Standards Agency) στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι πλέον νόμιμη η πώληση του γκότζι μπέρι ως τρόφιμο,[21] εν τούτοις, με ανησυχίες έναντι των απαιτήσεων μάρκετινγκ, πάνω από τα πιθανά οφέλη για την υγεία.
Η εισαγωγή των φυτών γκότζι μπέρι στο Ηνωμένο Βασίλειο, από τις περισσότερες χώρες εκτός Ευρώπης, είναι παράνομη, λόγω της πιθανότητας ότι θα μπορούσαν να είναι φορείς ασθενειών, οι οποίοι επιτίθενται στις καλλιέργειες των Στρυχνοειδών (Solanaceae), όπως της πατάτας ή της τομάτας.[22]
Κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, οι αγρότες στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, άρχισαν σε εμπορική κλίμακα, την καλλιέργεια γκότζι για την κάλυψη των δυνητικών αγορών με φρέσκα μούρα, χυμό και επεξεργασμένα προϊόντα.[23][24]
Συνήθως, τα μούρα γκότζι πωλούνται σε ανοικτά κουτιά και μικρές συσκευασίες σε αποξηραμένη μορφή.
Ως τρόφιμο, τα αποξηραμένα γκότζι μπέρι, παραδοσιακά μαγειρεύονται πριν καταναλωθούν. Τα αποξηραμένα γκότζι μπέρι, συχνά προστίθενται σε congee[Σημ. 8] και ζελέ αμυγδάλου, καθώς χρησιμοποιούνται στις Κινεζικές τονωτικές σούπες, σε συνδυασμό με κοτόπουλο ή χοιρινό, λαχανικά και άλλα βότανα, όπως το άγριο γιαμ,[Σημ. 9] Astragalus membranaceus, Codonopsis pilosula και γλυκόριζα (licorice).[Σημ. 10] Τα μούρα επίσης βράζονται σαν τσάι από βότανα, συχνά μαζί με άνθη χρυσανθέμων και / ή κόκκινα τζίτζιφα ή με τσάι και είναι επίσης διαθέσιμα, σε συσκευασμένα τσάγια.
Παράγονται επίσης διάφορα κρασιά, τα οποία περιέχουν γκότζι μπέρι (ονομάζονται gǒuqí jiǔ από το 枸杞 酒), συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων που είναι ένα μείγμα της αμπέλου και του γκότζι μπέρι.
Νεαροί βλαστοί μούρων γκότζι και φύλλων, συγκομίζονται επίσης εμπορικά, ως φυλλώδες λαχανικό.[25][26]
Αν και το γκότζι είναι το αντικείμενο της βασικής έρευνας, για να διαπιστωθεί εάν έχει φυσιολογικές ιδιότητες, η έλλειψη κλινικών στοιχείων και η κακή ποιότητα του ελέγχου στην κατασκευή των καταναλωτικών προϊόντων, εμποδίζουν τα γκότζι από το να συνιστώνται ή να εφαρμόζονται κλινικά.[27]
In vitro δοκιμές, αποκάλυψαν ότι το τσάι αναστέλλει τον μεταβολισμό της βαρφαρίνης, παρέχοντας ενδείξεις για πιθανή αλληλεπίδραση μεταξύ της βαρφαρίνης και απροσδιόριστων φυτοχημικών του μούρου γκότζι.[6]
Δυνητικά επιβλαβείς αλληλεπιδράσεις ενδέχεται να προκύψουν, εάν τα μούρα γκότζι καταναλώνονται ενώ λαμβάνονται κι'άλλα φάρμακα, όπως αυτά που μεταβολίζονται από τα ηπατικά ένζυμα του κυτοχρώματος P450.[6] Τέτοια φάρμακα, περιλαμβάνουν τη βαρφαρίνη ή φάρμακα για τον διαβήτη ή την υπέρταση.[6]
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, ο αποξηραμένος καρπός έχει κυκλοφορήσει στην αγορά της Δύσης, ως τροφή για την υγεία, ο οποίος συχνά συνοδεύεται από επιστημονικές αξιώσεις οι οποίες δεν υποστηρίζονται, σχετικά με τα δήθεν οφέλη για την υγεία.[7]
Οι εταιρείες εμπορίας των μούρων, συχνά διαδίδουν τον μη υποστηριζόμενο μύθο, όπου ένας Κινέζος ονόματι Λι Τσινγκ Γιουν, ο οποίος ειπώθηκε ότι κατανάλωνε γκότζι μπέρι καθημερινώς και έζησε μέχρι την ηλικία των 256 χρόνων (1677–1933).
Η παρουσία των μούρων γκότζι, στα καταστήματα υγιεινής διατροφής και των αγορών παντοπωλείων, αυξάνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις άλλες χώρες.[28]
Άλλες καταναλωτικές εφαρμογές μούρων γκότζι περιλαμβάνουν:
Οι εμπορικοί προμηθευτές έχουν μεταποιήσει τα μούρα γκότζι ως:
Τον Φεβρουάριο του 2007, η Υπηρεσία Προτύπων Τροφίμων (Food Standards Agency (FSA)) του Ηνωμένου Βασιλείου, ένας σύμβουλος για την ασφάλεια των τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), δημοσίευσε την διεξαγωγή μιας έρευνας προς τους λιανοπωλητές και τα καταστήματα υγιεινής διατροφής, ζητώντας τους αποδείξεις σημαντικής χρήσης των γκότζι μπέρι στην Ευρώπη, πριν από το 1997.[30] Πληροφορίες από αυτή την περίοδο, θα τεκμηριώσουν μια ασφαλή ιστορία και θα αξιολογήσουν πόσο "νέα" είναι τα μούρα στην ΕΕ, επηρεάζοντας την κατάσταση της αδείας τους για την πώληση.[28]
Οι υποστηρικτές ήλπιζαν, αυτή η αναθεώρηση θα προσέφερε σημαντικές διασφαλίσεις προς τους καταναλωτές, ελέγχοντας κατά πόσο τα νέα τρόφιμα, είναι κατάλληλα για το σύνολο του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με τροφικές αλλεργίες. Οι αντίπαλοι όμως, φοβήθηκαν ότι θα περιόριζε τις επιλογές των καταναλωτών και θα προστάτευε τα μονοπωλιακά συμφέροντα από αυτά του δημοσίου.[31] Η ασφάλεια των τροφίμων στην ΕΕ, βασίζεται σε μια επιστημονική βάση για την ετικέτα πληροφόρησης, σχετικά με τα τρόφιμα, όπως το γκότζι μπέρι που μπορεί να αξιώσει ότι προσκομίζει οφέλη για την υγεία.[32]
Τον Ιούνιο του 2007, η FDA ανακοίνωσε την απόφασή της, ότι τα γκότζι μπέρι όντως είχαν ιστορικό χρήσης στη Μεγάλη Βρετανία, πριν από το 1997.[28][33] Κατά συνέπεια, τα γκότζι μπέρι δεν απαιτούν ειδική εγγραφή, ως νέο είδος διατροφής.
Κατά τη διάρκεια του 2006, η Food and Drug Administration (FDA) των ΗΠΑ, ειδοποίησε δύο διανομείς χυμού γκότζι με προειδοποιητικές επιστολές, σχετικά με τους ισχυρισμούς του μάρκετινγκ.[34][35] Οι δηλώσεις αυτές ήταν κατά παράβαση της Πράξης Τροφίμων, Φαρμάκων και Καλλυντικών των Ηνωμένων Πολιτειών (United States Food, Drug and Cosmetic Act) [21 USC/321 (g)(1)][36] επειδή «καθιέρωσαν το προϊόν ως ένα φάρμακο το οποίο προορίζεται για χρήση στη θεραπεία, άμβλυνσης, περίθαλψης ή πρόληψης της νόσου», όταν τα μούρα γκότζι ή ο χυμός δεν είχαν καμία τέτοια επιστημονική αξιολόγηση. Επιπλέον, δηλώθηκε από το FDA, ότι ο χυμός γκότζι «γενικά δεν αναγνωριζόταν ως ασφαλής και αποτελεσματικός για τις αναφερόμενες συνθήκες» και ως εκ τούτου πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «νέο φάρμακο» σύμφωνα με το Άρθρο 21(p) της Πράξης. Νέα φάρμακα δεν μπορούν να διατίθενται στο εμπόριο νομίμως, στις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς προηγούμενη έγκριση του FDA.
Τον Ιανουάριο του 2007, δηλώσεις μάρκετινγκ για το προϊόν του χυμού γκότζι, ήταν το αντικείμενο διερευνητικής έκθεσης, από το πρόγραμμα «Αγοράς» (τηλεοπτικής σειράς) συνηγορίας καταναλωτή της τηλεόρασης Canadian Broadcasting Corporation (CBC).[37]
Από ένα συγκεκριμένο παράδειγμα στη συνέντευξη του CBC, ο Earl Mindell (ο οποίος τότε εργαζόταν στην εταιρεία απευθείας μάρκετινγκ FreeLife International, Inc.) ψευδώς ισχυρίστηκε, ότι το Memorial Sloan-Kettering Cancer Center, στη Νέα Υόρκη, είχε ολοκληρώσει τις κλινικές μελέτες που έδειχναν ότι η χρήση του χυμού από μούρα γκότζι, μπορούσε να αποτρέψει το 75% των ανθρώπινων κρουσμάτων καρκίνου του μαστού.
Στις 29 Μαΐου, 2009, κατατέθηκε στο Περιφερειακό Δικαστήριο της Αριζόνα των Ηνωμένων Πολιτειών, συλλογική αγωγή εναντίον της FreeLife. Αυτή η αγωγή αντλείται από ψευδείς ισχυρισμούς, παραποιήσεις, ψευδείς και παραπλανητικές διαφημίσεις και άλλα θέματα, που αφορούν τα προϊόντα της FreeLife Himalayan Goji Juice, GoChi και TaiSlim. Αυτή η αγωγή επιδιώκει ένδικα μέσα για τους καταναλωτές, οι οποίοι έχουν αγοράσει αυτά τα προϊόντα, κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών.[38][39]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
