Αρχαϊκά ελληνικά αλφάβητα
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ως αρχαϊκά ελληνικά αλφάβητα αναφέρονται οι διάφορες τοπικές παραλλαγές του ελληνικού αλφάβητου στις περιοχές όπου βρισκόταν σε χρήση η ελληνική γλώσσα, ιδίως κατά την αρχαϊκή και πρώιμη κλασική περίοδο, πριν την εμφάνιση της τελικής εκδοχής των 24 γραμμάτων περί το 400 π.Χ. η οποία επικράτησε ως ενιαία μορφή έκτοτε. Όλες οι μορφές του αλφαβήτου πηγάζουν από τα αρχικά 22 σύμβολα του φοινικικού αλφάβητου, με την εξαίρεση του γράμματος Σαμέχ το οποίο εξελίχθηκε στο γράμμα ξι (Ξ) και χρησιμοποιήθηκε από μερικά μόνο από τα ελληνικά αλφάβητα, και με την εξαίρεση του γράμματος ύψιλον (Υ) για το φωνήεν ου (ΔΦΑ:/u, ū/),[1][2] ενώ τα ήτα (Η), χι (Χ), φι (Φ), ψι (Ψ), ωμέγα (Ω) αποτελούν παραλλαγές των άλλων γραμμάτων και εξελίχθηκαν σε διαφορετικά γράμματα αργότερα.
Τα τοπικά αλφάβητα, λεγόμενα και επιχωρικά, έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους σε ότι αφορά τα γράμματα των συμφώνων χι (Χ), φι (Φ) και ψι (Ψ), στη χρήση των μακρόχρονων φωνηέντων ωμέγα (Ω) και ήτα (Η), στην απουσία ή την παρουσία του ήτα (Η) με την αρχική του μορφή, καθώς και στη χρήση διαφορετικών γραμμάτων όπως τα δίγαμμα (Ϝ ως /w/), κόππα (Ϙ ως /k/), σαν (Ϻ ως /s/) και σαμπί (Ͳ ως /ss/).
Το σύστημα το οποίο επικράτησε ως η τελική μορφή του ελληνικού αλφάβητου ανταποκρίνεται περισσότερο στην έκδοση του ιωνικού αλφαβήτου στα βορειοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, το οποίο υιοθετήθηκε από την Αθήνα το 403 π.Χ. και από εκεί έως τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο.