Αμφικτύονας

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ο Αμφικτύονας (Αμφικτύων) ήταν μυθικός βασιλιάς στις Θερμοπύλες και αργότερα στην Αρχαία Αθήνα.

Αμφικτύονας
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Κρανάη
Τέκνα	Ίτωνος[1] Φύσκος Αιτωλός
Γονείς	Δευκαλίων και Πύρρα
Αδέλφια	Έλλην
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	βασιλιάς των Αθηνών
δεδομένα

Ο Αμφικτύονας (Αμφικτύων) ήταν δεύτερος γιος του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, και αδελφός του Έλληνος, σύμφωνα με διαφορετικές παραδόσεις ήταν γιος του Έλληνος ή αυτόχθονας της Αττικής γης.^[2][3][4] Οι γονείς του, που βασίλευαν στη Θεσσαλική Φθία, θεωρούνταν οι γενάρχες των Ελλήνων. Κατά το Πάριο Χρονικό ο Αμφικτύων βασίλευσε αρχικώς στις Θερμοπύλες (Λοκρίδα) και ύστερα χάρη στον γάμο του με την κόρη του βασιλιά Κραναού στην Αρχαία Αθήνα.^[5] Ως πρώτη σύζυγός του όταν ήταν βασιλιάς στην Λοκρίδα αναφέρεται η Χθονοπάτρα, η κόρη του Κραναού που παντρεύτηκε αναφέρεται ότι ήταν η Ατθίς αν και σύμφωνα με άλλες πηγές πέθανε νέα και παρθένα.^[6]

Ως βασιλιάς της Λοκρίδας, απέκτησε ένα γιο, τον Φύσκο, που έγινε πατέρας του Λοκρού, γενάρχη των Λοκρών. Ο Παυσανίας (Ι΄ 8, 1) αναφέρει την παράδοση ότι ο Αμφικτύονας είχε ιδρύσει την Πυλαία Αμφικτιονία κοντά στις Θερμοπύλες. Κατά τους αττικούς μύθους όμως (Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου Γ 14, 6, Παυσανίας Α΄ 2, 6) ο Αμφικτύονας δεν ήταν γιος του Δευκαλίωνα, ούτε καταγόταν από τη Θεσσαλία ή τη Λοκρίδα. Αναφέρεται ως αυτόχθονας από την Αττική, και βασίλευσε στην Αθήνα επί 12 χρόνια εκθρονίζοντας τον πεθερό του Κραναό, ώσπου να εκθρονισθεί και ο ίδιος από τον Εριχθόνιο.^[3][7] Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αμφικτύονα, ο Πήγασος, ένας ιερέας του Διονύσου στις Ελευθερές, εισήγαγε τη λατρεία του θεού αυτού στην Αθήνα.

Αμφικτύων και Αμφικτιονίες

Η σύνδεση του ονόματος Αμφικτύων με τις Αμφικτιονίες δεν δικαιολογείται, καθώς σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές ετυμολογίες. Εξάλλου, ο Στράβων αναφέρει (Θ΄ 420) ότι ακόμα και την Πυλαία Αμφικτιονία, που υποτίθεται ότι είχε ιδρυθεί από τον Αμφικτύονα, την ίδρυσε ο Ακρίσιος.

Παραπομπές

1. «Итон» (Ρωσικά)
2. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 1.7.2
3. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 3.14.6
4. Smith, citing Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 4.25.3
5. Παυσανίας: Ελλάδος περιήγησις, 1.2.6
6. Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 3.14.5
7. Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησης", 1.2.6

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
• Dionysus of Halicarnassus, Roman Antiquities. English translation by Earnest Cary in the Loeb Classical Library, 7 volumes. Harvard University Press, 1937–1950. Online version at Bill Thayer's Web Site
• Dionysius of Halicarnassus, Antiquitatum Romanarum quae supersunt, Vol I-IV. . Karl Jacoby. In Aedibus B.G. Teubneri. Leipzig. 1885. Greek text available at the Perseus Digital Library.
• Pausanias, Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
• Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903. Greek text available at the Perseus Digital Library.
• Pseudo-Apollodorus, The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921.
• Stephanus of Byzantium, Stephani Byzantii Ethnicorum quae supersunt, edited by August Mein
• Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996.
• Smith, William; Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, London (1873). "Amphictyon"