Ελευθερές

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ελευθερές (αποσαφήνιση).

Οι Ελευθερές ήταν αρχαία πόλη στα όρια της Αττικής με τη Βοιωτία. Για την ακριβή τοποθεσία της πόλης υπήρξε διαφωνία μεταξύ ιστορικών. Σύμφωνα με την πιο επικρατούσα άποψη η πόλη βρισκόταν στις ανατολικές πλαγιές του Κιθαιρώνα, κατά μήκος της στενής διάβασης της Κάζας, στη θέση που διασωζονται ερείπια σημαντικού φρουρίου. Η άποψη αυτή ενισχύεται από την περιγραφή του Παυσανία. Ορισμένοι τοποθετούν την πόλη ανατολικότερα στην περιοχή της Μυούπολης (κοντά στη Μονή του Οσίου Μελετίου), θέση στην οποία άλλοι τοποθετούν την αρχαία Οινόη.^[1]

Ελευθερές

Ἐλευθεραί (Αρχαία Ελληνικά)
Τείχη του αρχαίου φρουρίου των Ελευθερών, όπως φαίνεται από το εσωτερικό τμήμα των οχυρώσεων.
Τοποθεσία	Οινόη, Αττική, Ελλάδα
Περιοχή	Αττική
Συντεταγμένες	38°10′46″N 23°22′33″E
Είδος	Οικισμός
Μήκος	113 μ.
Πλάτος	290 μ.
Έκταση	33 εκτ.
Ιστορία
Περίοδοι	Κλασική Ελληνική έως Ελληνιστική
Εξαρτάται από	Αθήνα
Σχετιζόμενο με	Μύρων
Σημειώσεις
Κατάσταση	Ερειπωμένο
Ιδιοκτησία	Δημόσιο
Διαχείριση	Γ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
Πρόσβαση κοινού	Ναι
Ιστοσελίδα	Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού

Ιστορικά στοιχεία

Οι Ελευθερές ήταν βοιωτική πόλη μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. οπότε πέρασαν στον έλεγχο των Αθηναίων. Από την πόλη αυτή διαδόθηκε στην Αθήνα η λατρεία του Διονύσου. Την περίοδο του Πεισίστρατου μεταφέρθηκε από τις Ελευθερές στην Ακρόπολη το ξόανο του Διονύσου και χτίστηκε ναός στις νοτιοανατολικές υπώρειες του λόφου αφιερωμένος στον Διόνυσο τον Ελευθερέα. ^{[2] [3]}

Το φρούριο των Ελευθερών

Διάγραμμα του φρουρίου

Στη θέση που σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη βρισκόταν η αρχαία πόλη των Ελευθερών, διασώζεται σήμερα μεγάλο φρούριο που από τον τοπικό πληθυσμό αποκαλείται Γυφτόκαστρο. Υπήρξε η άποψη πως το Γυφτόκαστρο αντιστοιχεί στο αρχαίο αθηναϊκό φρούριο Πάνακτο που αναφέρεται από τον Θουκυδίδη στην ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη όμως το Πάνακτο τοποθετείται στην περιοχή των Δερβενοχωρίων και το φρούριο των Ελευθερών δεν σχετίζεται με αυτό.^[1][4]

Πληροφορίες για την χρονολογία κατασκευής του δεν υπάρχουν αλλά από τον τρόπο που είναι κατασκευασμένο φαίνεται να ανήκει στον 4ο αιώνα π.Χ. Το φρούριο είναι χτισμένο με το ισοδομικό σύστημα, χωρίς χρήση συνδετικού υλικού. Έχει περίπου ελλειψοειδές σχήμα με μήκος 330 μέτρων και πλάτος περίπου το μισό. Η συνολική περίμετρος του φρουρίου είναι 860 μέτρα. Το μέσο πάχος των τειχών είναι 2,6 μέτρα. Κατά μήκος των τειχών είναι χτισμένοι τετράγωνοι πύργοι. Διέθετε τέσσερις πύλες με την κύρια πύλη του τοποθετημένη στη δυτική πλευρά του. Καλύτερα διατηρημένη είναι σήμερα η βόρεια πλευρά του, στην οποία διατηρούνται επτά τετράγωνοι πύργοι.^[1][4]

Πρόσωπα

Από τις Ελευθερές καταγόταν ο γλύπτης Μύρωνας, ο δημιουργός του περίφημου δισκοβόλου.^[5]

Παραπομπές

1. GYPHTOKASTRO (“Eleutherai”) Greece. Perseus, The Princeton Encyclopedia of Classical Sites Γυφτόκαστρο Ελευθερές
2. Υπουργείο πολιτισμού Αρχειοθετήθηκε 2010-09-06 στο Wayback Machine. Ελευθερές
3. Αρχαιολογία της πόλεως των Αθήνων Αρχειοθετήθηκε 2011-06-07 στο Wayback Machine., Ιερό του Διονύσου του Ελευθερέως
4. Αρχαία Ουτοπία Αρχειοθετήθηκε 2011-07-11 στο Wayback Machine., φρούριο Ελευθερών
5. «Μύρων ο Ελευθερέας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2011.