ޕާކިސްތާން

ޕާކިސްތާނަކީ ދެކުނު އޭޝިޔާ އަށް ނިސްބަތްވާ ގައުމެކެވެ.

ޕާކިސްތާން Islamic Republic of Pakistan اسلامی جمہوریۂ پاکستان Islāmī Jamhūriya-i-Pākistān ދިދަ ނިޝާން
މޮޓޯ: ޔަޤީނެ މުޙްކަމް, އިއްތިޙާދު, ނަޒުމް (އުރުދޫ: Faith (self confidence), Unity, Discipline)
ޤައުމީ ސަލާމް: ޕާކް ސަރްޒަމީން ޝާދް ބާދް (Blessed Be The Sacred Land)
ވެރިރަށް	އިސްލާމްއާބާދު
އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރު	ކަރާޗީ (އިޤްތިޞާދީ މައިޝަހަރުވެސްމެ)
ރަސްމީ ބަސް (ތައް)	އުރުދޫ, އިނގިރޭސި
ސަރުކާރު ރައީސް ބޮޑު ވަޒީރު	ފެޑެރަލް ޖުމްހޫރިއްޔާ ޢާރިފް އާލްވީ ޝެހްބާޒް ޝަރީފް
މިނިވަންކަން - ޢިއުލާންކުރީ - ޖުމްހޫރިއްޔާ	އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ކިބައިން 1947-08-14 1956-03-23
އަކަމިން  • ޖުމްލަ  • ފެން (%)	803,940 އކކމ (34ވަނަ) 3.1
އާބާދީ  • 2019 އަންދާސީ.  • [[As of |]] ބޯހިމެނުން  • އަކަބުރަ	216.6 މިލިއަން (5 ވަނަ) އކކމ/202([[List of countries by population density|]])
ޖީ.ޑީ.ޕީ (ޕީ.ޕީ.ޕީ)  • ޖުމްލަ  • ޕަރ ކެޕިޓާ	2004 އަންދާސީ $278.2 ބިލިއަން (45 ވަނަ) $1284 (2019) (176ވަނަ)
އ.ތ.ފ (2019)	0.557 (135ވަނަ) – މެދުމިންވަރު
ފައިސާ	ރުޕީ (Rs.) (PKR)
ވަގުތު ޒޯން  • ހޫނު މޫސުމް (ދ.ރ.ވ)	ޕީއެސްޓީ (ވ.ބ.ގ+5:00) ބެލިފައެއްނުވޭ (ވ.ބ.ގ+5:00)
އިންޓަނެޓް މ.ދ.އ	.pk
ފޯން ކޯޑު	+92
ޕާކިސްތާނުގެ ބާނީއަކީ މުޙައްމަދު ޢަލީ ޖިނާހެވެ.

National symbols of Pakistan (Official)

National animal
National bird
National tree
National flower
National heritage animal
National heritage bird
National aquatic marine mammal
National reptile
National amphibian
National fruit
National mosque
National mausoleum
National river
National mountain

ނަން

އުރުދޫ ސިންދު އަދި ފާރިސީ ބަހުގެ ޕާކިސްތާނުގެ މާނައަކީ "ލޭންޑް އޮފް ޕިޔުއަރ" އެވެ. ޕާކްސްތާން މިނަން 1934 ގައި ޗޯދުރީ ރަޙުމަތު ޢަލީ އޭރު ނެރެވުނު ޕެމްފްލެޓެއް ކަމުގައިވާ ނައު އެންޑް ނެވަރ ގައި ލިޔުނެވެ. މިނަން މިގޮތަށް ދިނީ ޕާކިސްތާނުގެ ތަފާތު 5 ހިސާބެއްގައި ދިރިއުޅޭ 30 މިލިއަން މުސްލިމުންނާއި ގުޅުވައިގެންނެވެ. ޕާކްސްތާން އިގިރޭސިން ލިޔާއިރު ހިމެނޭ ޕީ-އޭ-ކޭ-ސްތާން މި ބައިތަކުން ދޭހަވާގޮތް މިވަނީ އެވެ. ޕީ ޕަންޖާބަށް ނިސްބަތްވާއިރު އޭ ނިސްބަތްވަނީ އަފްޣާން އަށެވެ. ކޭ ކަޝްމީރަށް ނިސްބަތްވާއިރު، އެސް ނިސްބަތްވަނީ ސިންދު އަށެވެ. އަދި ސްޓާން ނުވަތަ ސްތާން ނިސްބަތްވަނީ ބަލޫކިސްތާން އަށެވެ. ޕާކިސްތާން އުފެދިގެން އައީ ޑޮމިނިއަން އޮފް ޕާކިސްތާންގެ ނަމުގައި 1974 ގައެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން 1956ގައި ޕާކިސްތާންގެ ނަން ވަނީ އިސްލާމިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ޕާކިސްތާން އަށް ބަދަލު ކުރެވިފައެވެ.

ތާރީޚް

"The Priest King" Wearing Sindhi Ajruk, ca. 2500 BC. National Museum, Karachi, Pakistan

މިއަދު ޕާކިސްތާން ބަހާލެވިފައިވަނީ މައިގަނޑު 4 ބަޔަކަށެވެ. އެއީ ޕަންޖާބު، ސިންދު، ބަލޯޗިސްތާން، އަދިޚައިބަރު ޕަޚްތޫންހުއާ އަށެވެ. އިންޑިޔާ އާއި ޕާކިސްތާނާއި ދެމެދު މައްސަލަ ޖެހިފައިވާ ކަޝްމީރުގެ ބައެއް ވެސް ޕާކިސްތާނުގެ ދަށުގައި އޮވެއެވެ.

ޕާކިސްތާނުގެ ތާރީޚުގައި އެތަނުގައި ހަރައްޕަން، އިންޑޯ އާރްޔަން، ފާރިސީ، ގްރޭސިއަން، ޕާރތިއަން، ސަކާ، ކުޝާން، ވައިޓް ހޫން، އަފްޣާން، އަރަބި، މޮންގޯލީ، އަދި ތުރުކީ ދަރިފަސްކޮޅުގެ މީހުން އުޅުނު ކަން އެގެން އެބަހުއްޓެވެ. މިއަދު ގާއިމްވެފައިވާ ޕާކިސްތާން ގައުމަކަށްވެގެން ދިޔައީ 14 އޮގަސްޓް 1947 ގައެވެ.

އިންދޫސް ވެލީގެ ޙަޟާރަތު ޢީސާގެ ފާނުގެ ދެގަރުނު ކުރިން ނިމިދިޔުމަށްފަހު ދެން ޕާކިސްތާންގައި އޮތީ ވޭދިކުންގެ ޙަޟާރަތެވެ. މިޙަޟާރަތުގެ އަސަރު ފެންނަށްހުރީ އުތުރު އިންޑިޔާއިންނާއި ޕާކިސްތާން އިންނެވެ. މިސަރަހައްދުގެ ވެރިކަން ތަފާތު ދުވަސްވަރު ތަފާތު ދަރިފަސްކޮޅުގެ ރަސްކަލުން ހިންގާފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ޢީސާގެ ފާނުގެ 543 އަހަރު ކުރިން ފާރިސީ ރަސްކަލެއް ކަމަށްވާ އަކާމެނިޑް ރަސްކަން ހިންގެވިއެވެ. އަދި އޭގެފަހުން ޢީސާގެ ފާނުގެ 326 އަހަރު ކުރިން އެލެގްޒެންޑަރ ޛިގްރޭޓް ރަސްކަން ހިންގެވި އެވެ.

މިނިވަންކަމުގެ ހަނގުރާމައިގެ ނަމުގައި މިސަރަހައްދުގައި 1857 ވަނަ އަހަރު ކުރެވުނު ހަނގުރާމަ އަކީ އިގިރޭސިންނާއި ދެކޮޅަށް މިސަރަހައްދުގައި އެންމެ ފަހުން ކުރެވުނު ހަނގުރާމަ އެވެ. އެއީ އިންޑިޔާ އަދި ޕާކިސްތާނުން އޭރު އެމީހުން އަޅުވެތިކޮށްފައިވާ އިގިރޭސިންގެ އަތްދަށުން މިނިވަން ވުމަށްޓަކައި ކުރެވުނު ހަނގުރާމަ އެކެވެ.

29 ޑިސެމްބަރު 1930 ގައި އައްލާމާ އިގްބާލްގެ ރިޔާސީ ޚިތާބުގައި ދެކުނު އޭޝިޔާގެ އިރުމަތީ ސަރަހައްދާއި ހުޅަނގު އުތުރުގައި ވަކި މުސްލިމު ގައުމެއް އުފެއްދުމަށް ގޮވާލެއްވި އެވެ. މުހައްމަދު ޢަލީ ޖިނާހުގެ ދުވަސްވަރު އޭނާ ދެދައުލަތުގެ ނަޒަރިއްޔާ އަށް ތަބާވެ ވަޑައިގަތް ލާހޯރު އިންގިލާބު ނުވަތަ ޕާކިސްތާންގެ އިންގިލާބު 1940ގައި ގެންނެވި އެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި ޕާކިސްތާން އުފެދިގެން އައުމަށް މެދުވެރިވި އިންގިލާބަކީ މިއީއެވެ.

ކުރިންވެސް ބުނެވުނުހެން ޕާކިސްތާން އުފެދުނީ 14 އޮގަސްޓް 1947 ގައެވެ. އެގޮތުން، ކުރިން އިންޑިޔާއާއި ޕާކިސްތާން އެއްކޮށް އޮތް އިރު ހުޅަނގު އުތުރު އަދި އިރުމައްޗަށް އޮތް ބައި މުސްލިމު ދައުލަތެއްގެ ގޮތުގައި ވަކިވެގެން ދިޔައެވެ. ނަތީޖާ އެއްގެ ގޮތުން މުސްލިމުން ޕާކިސްތާންގެ ބަޔަށް ބަދަލުވެ، ހިންދީންނާއި ސިކުން ހިންދުސްތާންގެ ބަޔަށް ބަދަލުވިއެވެ. 1948 ގައި ހިންދުސްތާނާއި ޕާކިސްތާން އާއި ދެމެދު ފުރަތަމަ ކަޝްމީރު ހަނގުރާމަ ކުރެވުނެވެ. އެހަނގުރާމައިގައި ކަޝްމީރުގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި ޕާކިސްތާނަށް ލިބިގެން ދިޔައެވެ.

1947ން 1956 އަށް ޕާކިސްތާން ކޮމަންވެލްތުގައި އޮތީ ޑޮމީނިއަން އެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ނަމަވެސް 1956 ވަނަ އަހަރު ޕާކިސްތާނުގެ ނަން އިސްލާމިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ޕާކިސްތާނަށް ބަދަލު ކުރިއެވެ. އެއީ ޖުމްހޫރީ ވެރިކަން ޕާކިސްތާންގައި ފެށިގެން އައުމެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ފުރަތަމަ ރައީސަކީ ސައްޔިދު އިސްކަންދަރު ޢަލީ މިރުޒާ އެވެ. އޭނާ ވެރިކަމަށް އިސްވީ 23މާރޗް 1956 ގައެވެ.

1958ން 1969 އަށް ޕާކިސްތާންގެ ރައީސްކަން ކޮށްފައިވަނީ އައްޔޫބު ޚާން އެވެ. އަދި 25 މާރޗް 1969ގައި ޕާކިސްތާންގެ 3 ވަނަ ރައީސްގެ ގޮތުގައި މުޙައްމަދު ޔަޙްޔާ ޚާން އިސްކުރެވުނެވެ.

1972ން 1977 ގައި ޕާކިސްތާންގައި 5 ވަނަ އަށް ރައީސްކަން ކުރެއްވި ޒުލްފިގާރު އަލީ ބުއްޓޯ ވެރިކަމުން ޖަލަށް ލެވުނެވެ. ފަހުން 1979ވަނަ އަހަރު އޭނާވަނީ ޖަލުގައި އަވަހާރަ ކޮށްލެވިފައެވެ. އަދި 1979ގައި ޒިޔާއުލް ޙައްޤު ޕާކިސްތާންގެ 3ވަނަ މިލިޓަރީ ރައީސްގެ ގޮތުގައި ޕާކިސްތާންގެ ރައީސް ކަމަށް އިސްކުރެވުނެވެ. 1988ގައި މަތިންދާ ބޯޓްގެ ހާދިސާއެއްގައި ޒިޔާއުލް ޙައްޤު އަވަހާރަވުމުން ޒުލްފިގާރު ޢަލީ ބުއްޓޫ ދަރިކަނބަލުން ބޭނަޒީރު ބުއްޓޯ ޕާކިސްތާންގެ ފުރަތަމަ އަންހެން ބޮޑު ވަޒީރުގެ ގޮތުގައި މަގާމަށް އިސްކުރެވުނެވެ. އެއަށްފަހު ޕާކިސްތާންގެ ބޮޑު ވަޒީރު ކަމުގައި ހުންނެވި ނަވާޒު ޝަރީފްގެ ދުވަސްވަރު ޕާކިސްތާންގެ ޙާލަތު ގޯސްވެގެން ދިޔައެވެ.

1997 ވަނަ ބޮޑު ވަޒީރު ކަމަށް އިސްކުރެވުނު ނަވާޒް ޝަރީފްގެ ސަރުކާރު ވައްޓާލުމަށް 1999 ވަނަ އަހަރު ގެނައި އިންގިލާބަކަށް ފަހު ޖެނެރަލް ޕަރުވޭޒް މުޝައްރަފް ޕާކިސްތާންގެ ރައީސްކަމަށް އިސްވެ ވަޑައިގަތެވެ. އަދި ބޮޑު ވަޒީރަކަށް މިހާރު ހުންނަވަނީ ޝައުކަތު އަޒީޒް އެވެ.

ސިޔާސަތު

ޕާކިސްތާންގެ މުސްލިމު ލީގުން މުޙައްމަދު ޢަލީ ޖިނާހް ސިޔާދަތުގެ ދަށުގައި ޕާކިސްތާން ގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރު އެކުލަވާލި އެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ސިޔާސީ މައިދާނުގައި މުސްލިމުންގެ ދައުރު އެހެން ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފެދުމުން ކުޑަވާން ފެށިއެވެ. އެގޮތުން ހުޅަގުގައި އުފެދުނު ޕާކިސްތާން ޕީޕަލް ޕާޓީ އަދި އިރުމަތީގައި އުފެދުނު އަވާމީ ލީގް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އަވާމީ ލީގް އުފެދުން ވެގެންދިޔައީ ޕާކިސްތާންގެ އިރުމަތީ ބައިތައް ޕާކިސްތާނާއި ވަކިވެ، ބަންގާޅު ދައުލަތެއްގެ ގޮތުގައި އުފަންވެގެން އައުމުގެ ސިއްރު ކަމުގައެވެ.

ޕާކިސްތާންގެ ސެމި-ޕްރެޒިޑެންޝަލް ނިޒާމް ބިނާވެގެންވަނީ 100 މެންބަރުން ހިމެނޭ ސެނެޓް އަދި 342 މެންބަރުން ހިމެނޭ ނޭޝަނަލް އެސެމްބްލީ ގެ މައްޗަށެވެ. ޕާކިސްތާންގެ ރައީސަކީ ހެޑް އޮފް ސްޓޭޓް އަދި ކޮމާންޑަރ އިންޗީފް އޮފް އާރމްޑް ފޯރސް އެވެ. ބޮޑު ވަޒީރަކީ ނޭޝަނަލް އެސްމްބްލީގައި އެންމެ ބޮޑު ޕާރޓީގެ ލީޑަރެވެ.

ޕާކިސްތާންގެ ސިޔާސީ ތާރީޅްގައި އެގައުމުގެ އަސްކަރިއްޔާ މުހިއްމު ރޯލެއް ކުޅެފައިވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އެގޮތުން އަސްކަރިއްޔާގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި 4ބޭފުޅަކު ޕާކިސްތާންގެ ރައީސްކަން ކޮށްފައި ވެއެވެ. އެއީ 1958ން 1971 އާއި ދެމެދު ވެރިކަން ކުރެއްވި މުޙައްމަދު އައްޔޫބު ޚާން އަދި މުޙައްމަދު ޔަޙްޔާ ޚާން، 1978ން 1988 އަށް ރައީސްކަން ކުރެއްވި މުޙައްމަދު ޒިޔާއުލް ޙައްގު އަދި 1999ން ފެށިގެން މިހާރު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ޕަރުވޭޒް މުޝައްރަފް ހިމެނެއެވެ.

އޮކްޓޯބަރ 2002 ގެ އިންތިޚާބުގައި ނޭޝަނަލް އެސެމްބްލީގައި ޕާކިސްތާން މުސްލިމު ލީގުން އަޣްލަބިއްޔަތު ހޯދި އެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޒަފަރުﷲ ޚާން ޖަމާލީ ބޮޑު ވަޒީރަކަށް އިސްކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް 26 ޖޫން 2004 ގައި އޭނާވަނީ އެމަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައެވެ. އަދި އެމަގާމަށް ޗޯދުރީ ސުޖާތު ހުސައިން އިސްކުރެވުނެވެ. 28 އޮގަސްޓް 2004ގައި ނޭޝަނަލް އިންތިޚާބުގައި ކުރީގެ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރ އަދި ޕާކިސްތާން ސިޓީ ބޭންކްގެ ނައިބު ރައީސް ޝައުކަތު ޢަޒީޒް ބޮޑުވަޒީރަކަށް އިސްކުރުމަށް ނެގި ވޯޓްގައި 191މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 151 މެންބަރުންގެ ފެންނަ ވޯޓުން އެމަގާމަށް ޝައުކަތު އަޒީޒު އިސްކުރެވުނެވެ.

ޕާކިސްތާން އަކީ އ.ދ ގެ މެންބަރު ގައުމެކެވެ. އަދި އޯގަނައިޒޭޝަން އޮފް އިސްލާމިކް ކޮންފަރެންސްގެ މެންބަރެއްވެސް މެއެވެ. ސަރަހައްދީ ޖަމްޢިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން ސާރކް އަދި އެކޯ ގެ މެންބަރުކަން ވެސް ޕާކިސްތާން އަށް ލިބިފައި ވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޕާކިސްތާނަކީ ސެންޓޯ އަދި ސީޓޯގެ ވެސް މެންބަރު ގައުމެކެވެ. ސެންޓޯ އަކީ ސެންޓްރަލް ޓްރީޓީ އޯގަނައިޒޭޝަން އެވެ. ސީޓޯ އަކީ ސައުތު އީސްޓް އޭޝިއާ ޓްރީޓީ އޯގަނައިޒޭޝަން އެވެ.

2004 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ ތެރޭގައި ޕާކިސްތާނުގެ ނިއުކްލިއަރ ޕްރޮގްރާމްގެ ބާނީ އޭ-ކިޔޫ ޚާން ލީބިޔާ، އީރާން އަދި އުތުރު ކޮރެޔާއަށް ނިއުކްލިއަރ ޕްރޮގްރާމްތައް ތަންފީޒު ކުރުމުގައި އެހީތެރިވި ކަމުގެ ކުށުގައި ހައްޔަރު ކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް ފެބުރުއަރީ 2004 ގައި ޕާކިސްތާންގެ ރައީސް ޕަރުވޭޒް މުޝައްރަފް ވަނީ އޭނާއަށް މާފުދެއްވައި، ޖަލުން ގޭގެ ބަންދަށް ބަދަލު ކުރައްވާފައެވެ.

ޕާކިސްތާނާއި އަވަށްޓެރި ހިންދުސްތާންއާއި ދެމެދު ކަޝްމީރުގެ މައްސަލައިގައި ދެބަސްވުންތައް އޮންނަތާ ވަނީ ޒަމާންތަކެއް ވެފައެވެ. އެގޮތުން ކަޝްމީރުގެ މައްސަލައިގައި 1948 އަދި 1965ގައި ވަނީ ދެގައުމުގެ ދެމެދުގައި ހަގުރާމަ ކުރެވިފައެވެ. 1998ގައި ޕާކިސްތާނުން ވަނީ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ނިއުކްލިއަރ ޓެސްޓް ކޮށްފައެވެ. 2002ން ފެށިގެން ހިންދުސްތާނާއި ޕާކިސްތާނުގެ ގުޅުން ރަގަޅުވާން ފަށައިފައި ވެއެވެ. އެއީ ދެފަރާތުގެ ދެމެދުގައި ސުލްހައިގެ އާ މަޝްވަރާތައް ބޭއްވުމަށް ފަހުގައެވެ. ސީނު ކަރައާއި ޕާކިސްތާނާއި ދެމެދު އިގްތިޞާދީ، އަސްކަރީ އަދި ސިޔާސީ ގޮތުން ގާތްގުޅުމެއް އޮންނަކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

ޕާކިސްތާނުގެ ބައެއް ހިސާބުތަކުގެ ގަބީލާތަކުގެ މީހުންނާއި ސަރުކާރާއި ދެމެދު އަދިވެސް ދެބަސްވުންތައް ހުރިކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މިގޮތަށް ހުންނަން ދިމާވެފައިވަނީ އެހިސާބުތަކުގެ މީހުން ތާލިބާނުންނަށް ސަޕޯޓްކޮށް ތާއީދު ކުރާތީ އެވެ. އެގޮތުން ވަޒީރުސްތާންގައި ތާލިބާނުން ތާއީދުކުރާ މީހުންނާއި ސަރުކާރު ސިފައިންނާއި ދެމެދު ފާއިތުވި މާޒީގައި އެތައް ފަހަރަކު ކުރިމަތިލުންތައް ހިގާފައި ވެއެވެ.

އިދާރީ ގޮތުން ބެހިފައިވާ ބައިތައް

ޕާކިސްތާނަކީ މައިގަނޑު 4 ޕްރޮވިންސް އެކުލެވިގެންވާ ފެޑެރަލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އެކެވެ. ހިންގުމުގެ ފަސޭހައަށް ޕާކިސްތާން ހުރިހާ ހިސާބުތަކެއް ތަފާތު ވަކި 107 ބަޔަކަށް ނުވަތަ އަވަށަކަށް ބަހާލެވިފައި ވެއެވެ. މައިގަނޑު ޕްރޮވިންސް ތައް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.

ޕްރޮވިންސްތައް

ބަލޯޗިސްތާން

ޚައިބަރް ޕަޚްތޫންހުއާ

ޕަންޖާބު

ސިންދު

ޓެރިޓަރީޒް

އިސްލާމް އާބާދު

ފެޑެރަލީ އެޑްމިނިސްޓާރޑް ޓްރައިބަލް އޭރިއާތައް

ކަޝްމީރުގައިވާ ޕާކިސްތާންގެ ދަށުގައި އޮންނަ ތަންތަން

އާޒާދު ކަޝްމީރު

އުތުރުގެ ސަރަޙައްދު

އިކޮލޮޖީ

ޖޫގުރަފީ

އިގްތިޞާދު

ޑިމޮގްރަފިކްސް

އާބާދީއަށް ބަލައިގެން ތަރުތީބު ކުރެވިފައިވާ ޕާކިސްތާނުގެ ޝަހަރުތައް

ވަނަ	ޝަހަރު	ޕްރޮވިންސް	އާބާދީ	ވަނަ	ޝަހަރު	ޕްރޮވިންސް	އާބާދީ	view • talk • edit ކަރާޗީ،ސިންދު ލާހޯރު، ޕަންޖާބް
1	ކަރާޗީ	ސިންދު	12,461,423	11	ސަރްގޯދާ	ޕަންޖާބު	573,541
2	ލާހޯރް	ޕަންޖާބު	6,747,238	12	ބަހަވަލްޕޫރް	ޕަންޖާބު	516,882
3	ފައިސަލް އާބާދު	ޕަންޖާބު	2,708,944	13	ސިއަލްކޮތު	ޕަންޖާބު	702,591
4	ރަވަލްޕިންޑީ	ޕަންޖާބު	1,877,580	14	Sukkur	ސިންދު	460,899
5	މުލްތަން	ޕަންޖާބު	1,528,075	15	ލަރްކަނާ	ސިންދު	416,261
6	ހައިދަރު އާބާދު	ސިންދު	1,496,163	16	ޝޭޚްޕޫރާ	ޕަންޖާބު	397,186
7	ގުޖުރަންވާލާ	ޕަންޖާބު	1,484,172	17	ޖަހަންގް	ޕަންޖާބް	357,826
8	ޕެޝަވާރު	North-West Frontier	1,344,967	18	މަރްދަން	North-West Frontier	330,234
9	ޤުއެތާ	Balochistan	825,889	19	ރަހިމް ޔަރްޚަން	ޕަންޖާބު	328,903
10	އިސްލާމް އާބާދު	Islamabad Capital Territory	657,788	20	ގުޖުރާތު	ޕަންޖާބު	320,440
2008 estimation[1]

ސަގާފަތު

މިއަދު ޕާކިސްތާނުގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައި ދިރިއުޅޭ މީހުން އަޅައިއުޅޭ ޕާކިސްތާނު ގެ ގައުމީ ހެދުން ޝަލްވާރު ގާމިޒް އަކީ މެދުތެރޭ އޭޝިޔާގެ މީހުން އަޅައި އުޅުނު ހެދުމެކެވެ. ސިންދު އަދި ޕާކިސްތާނުގެ ބައެއް އެހެން ހިސާބުތަކުގައި އަންހެނުން ސާޅި އަޅާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ޢާއްމު ގޮތެއްގައި އަންހެނުން ޝަލްވާރު ގާމިޒް އަލި ކުލަތަކުން ލައިއުޅޭއިރު ފިރިހެނުން ލައިއުޅެނީ ގަދަ ކުލަތަކުގެ ޝަލްވާރު ގާމިޒް އެވެ. ބޮޑެތި ޝަހަރުތަކުގައި ޒުވާނުންނާއި ވިޔަފާރީގެ ދާއިރާ ތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހުން ހުޅަގުގެ ޘަގާފަތްތަކާއި އެއްގޮތަށް ހެދުން އަޅާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

ތަފާތު ވައްތަރުގެ މިއުޒިކްތައް ޕާކިސްތާނުގައި ކުޅެއުޅެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ފޯކް މިއުޒިކް، ޣަޒަލް، އަދި ގައްވާލީ މިއުޒިކް ހިމެނެއެވެ. މަޝްހޫރު ޣަޒަލް ކިޔުންތެރިންގެ ތެރޭގައި ނުސްރަތު ފާތިހް ޢަލީ ޚާން، މެހްދީ ހަސަން، ޣުލާމް ޢަލީ، ފަރީދާ ޚާނޫމް، ތާހިރު ސައީދު، ޢާބިދާ ޕަރުވީން އަދި އިގްބާލް ބާނޯ ފަދަ މީހުން ހިމެނެއެވެ. ހިޕް-ހޮޕް މިއުޒިކް މިއަދު އަންނަނީ ވަރަށް އަވަހަށް ޕާކިސްތާނުގައި ފެތުރެމުންނެވެ. ހިޕް ހޮޕް މިއުޒިކް ބޭންޑްތައް ކަމަށް ޓޫޕެކްމ ފިފްޓީ ސެންޓް، އަދި ދި ގޭމް ފަދަ ބޭންޑް ތަކަކީ ޕާކިސްތާނުގެ ސުކޫލް ކުދިންނާއި ޒުޥާނުންގެ މެދުގައި ވަރަށް ޢާންމު ބޭންޑް ތަކެވެ.

1990 ވަނަ އަހަރާއި ހަމައަށް ޕާކިސްތާން ޓެލެވިޒަން ކޯޕަރޭޝަން، އަދި ޕާކިސްތާން ބްރޯޑްކާސްޓިންގ ކޯޕަރޭޝަން އަކީ ޕާކިސްތާންގައި ލީޑް ކުރަމުން އައި ޓީވީ އަދި ރޭޑިޔޯ ސްޓޭޝަން އަށްވަނީ ވެފައެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު އަމިއްލަ އެތައް ޓީވީ، ރޭޑިޔޯ ޗެނަލްތައް ޕާކިސްތާންގައި އުފެދިފައިވެއެވެ. ތަފާތު ހިސާބުތަކުގެ ޗެނަލްތައް ޕާކިސްތާންގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ލިބޭނޭ މަގުވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އެއީ އެމްޓީވީ ކޭބަލް ޓީވީ ނެޓްވޯރކް ގެ ޒަރީޢާއިންނެވެ. ލޮލީވުޑްގެ ނަންދީފައިވާ ކުޑަ ފިލްމް އިންޑަސްޓްރީއެއް ލާހޫރު އަދި ޕިޝާވަރުގައި ގާއިމްކުރެވިފައި ވެއެވެ. 1965 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ހިންދީ ފިލްމުތައް ދެއްކުން ޕާކިސްތާންގައި އޮންނަނީ މަނާކުރެވިފައެވެ. ޕާކިސްތާންގެ މުޖުތަމައުގައި ތަފާތު ބަސްތަކާއި ދީންތަކުގެ މީހުން އުޅޭއެވެ. އެންމެ ގިނައީ މުސްލިމުންނެވެ.

ބަންދު ދުވަސްތައް

ޕާކިސްތާނު ގައި ބަންދު ދުވަސްތަކާއި ބަންދު ދުވަސް ނޫންގޮތުގައި ތަފާތު ފެސްޓިވަލްތަކާއި ދުވަސްތައް ފާހަގަ ކުރެއެވެ. މިގޮތުން ފާހަގަ ކުރާ ދުވަސްތަކުގެ ތެރޭގައި ޕާކިސްތާނު ދުވަސް މާރޗް 23، ޕާކިސްތާނުގެ މިނިވަން ދުވަސް އޮގަސްޓް 14، ޕާކިސްތާނުގެ ޑިފެންސް ދުވަސް ސެޕްޓެމްބަރު 6، ޕާކިސްތާނު އެއަރ ފޯރސް ދުވަސް ސެޕްޓެމްބަރު 7، މަސައްކަތު މީހުންގެ ދުވަސް މެއި 1 އަދި މިނޫން ތަފާތު ދުވަސްތައް ވެސް ފާހަގަކުރެއެވެ.

މުސްލިމުން ފާހަގަކުރާ ހުރިހާ ދުވަހެއް ޕާކިސްތާނުގައި ފާހަގަ ކުރެއެވެ. މިގޮތުން ރަމަޟާން މަސް، އަދި އެއަށްފަހު އަންނަ ފިތުރު ޢީދު، އަދި އަޟްޙާ ޢީދު ފަދަ ދުވަސްތައް ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ކީރިތި ރަސޫލާގެ ޢީދު މީލާދާއި ޢާޝޫރާ ދުވަސްވެސް ޕާކިސްތާން ގައި ފާހަގަ ކުރެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ސިކުންނާއި ހިންދޫންގެ ދުވަސްތައް ބައެއް ފަހަރު ބައެއް ހިސާބު ތަކުގައި ފާހަގަކޮށް އުޅެއެވެ.

ފަތުރު ވެރިކަން

ފަތުރުވެރިކަމަކީ ޕާކިސްތާންގައި ކުރިއަރަމުން އަންނަ އިންޑަސްޓްރީ އެކެވެ. މިގޮތުން މޮހެންޖޯ ދާރޯ ކިޔޭ ގަދީމީ އަވަށް، ހަރައްޕާ އޭ ކިޔޭ ގަދީމީ އަވަށް އަދި ޓެކްސިއްލާ އޭ ކިޔޭ އަވަށް ފަދަ ތަންތަނަކީ ތާރީޚީ ގޮތުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ތަންތަނެވެ. ޕާކިސްތާން އަކީ ތަފާތު އުސް ފަރުބަދަތައް އެކުލެވޭ ގައުމެކެވެ. ކޭ-2 ނަން ދީފައިވާ ފަރުބަދަ އަކީ ދުނިޔޭގެ ދެވަނައަށް އެންމެ އުސް ފަރުބަދަ އެވެ. ޕާކިސްތާންގެ އުތުރުގެ ހިސާބު ތަކުގައި ކުރީގައި ބިނާކުރެވިފައި ހުރި ވަރަށް ގިނަ ޓަވަރުތަކާއި، ގަދީމީ ޒަމާނުގައި ރައްކަލަކަށް ބިނާކޮށްފައި ހުރި ފާރުތަކާއި، ކޯއްޓޭ ފަދަ ތަންތަން ހުރެއެވެ. އަދި ތަފާތު ވާދީތައް ވެއެވެ.

ޕަންޖާބު ގައިވާ ޖީލަމް ކޯރު އަދި އެލްގްޒެންޑަރ ބެޓްލް ސައިޓް ފަދަ ތަންތަނަކީ ވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ތަންތަނެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ލާހޫރު އަކީ ތާރީޚީ ގޮތުން ވަރަށް ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ރަށެކެވެ. މިރަށުން ފެންނަން ހުރި މޫޣަލް ޘަގާފަތް ދައްކައިދޭ ތަންތަނުގެ ތެރޭގައި ބާދުޝާހީ މިސްކިތް، ޝާލިމަރު ބަގީޗާ، ޖާންގިރު ގެ ގުއްބު، އަދި ލާހޫރު ފޯޓް ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ޘަގާފީ ތަންތަން އާންމުކޮށް ފަތުރުވެރިންގެ މަންޒިލްތަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ރައީސް ޕަރުވޭޒް މުޝައްރަފް ވަނީ 2007 ވަނަ އަހަރަކީ ޕާކިސްތާނަށް ޒިޔާރަތްކުރާ އަހަރެއްކަމުގައި އިޢުލާން ކޮށްފައެވެ.

ކުޅިވަރު

ޕާކިސްތާނުގެ އެންމެ މަގްބޫލު ކުޅިވަރު: ކްރިކެޓް

ޕާކިސްތާނުގެ ރަސްމީ އަދި ގައުމީ ކުޅިވަރަކީ ފީލްޑް ހޮކީ އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މުޅި ގައުމުގައި އެންމެ އާއްމު ކުޅިވަރަކީ ކްރިކެޓް އެވެ. 1992 ވަނަ އަހަރު ކްރިކެޓް ވޯލްޑް ކަޕް ޗެމްޕިއަންކަން ޕާކިސްތާން ޓީމް ހޯދައިފައި ވެއެވެ. އަދި 1999 ވަނަ އަހަރު ރަނަރއަޕް ކަން ހޯދާފައި ވެއެވެ. 1987 އަދި 1996 ވަނަ އަހަރު ކްރިކެޓް ވޯލްޑް ކަޕްގެ ކޯ-ހޮސްޓް ކަން ޕާކިސްތާން ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި 2011 ވަނަ އަހަރު ގެ ކްރިކެޓް ވޯލްޑް ކަޕް ބޭއްވުމަށް ހަމަޖެހިފައި ވަނީ ޕާކިސްތާން، އިންޑިޔާ، ބަންގާޅު އަދި ސްރީލަންކާ ގައެވެ. ޕާކިސްތާން ގައި މަޝްހޫރު އެހެން ކުޅިވަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ސްކޭޝް އަދި ފުޓްބޯޅަ ހިމެނެއެވެ.

ބައިނަލް އަގްވާމީ ފެންވަރެއްގައި ބޭއްވޭ އޮލިމްޕިކް ގޭމްސް ގައި ޕާކިސްތާނުން ފީލްޑް ހޮކީ، ބޮކްސިންގ ތެޅުން، އެތްލެޓިކްސް، ފެތުން، އަދި ޝޫޓިންގ ގައި އެތައް ފަހަރަކު ވަނީ ބައިވެރިވެފައެވެ. އޮލިމްޕިކް ގޭމްސްގައި 10 މެޑަލް، ކޮމަންވެލްތު ގޭމްސްގައި 61 މެޑަލް، އަދި އޭޝިއަން ގޭމްސްގައި 182 މެޑަލް ޕާކިސްތާނުން މިހާތަނަށް ހޯދާފައި ވެއެވެ.

އޮލިމްޕިކް ގޭމްސްގައި ޕާކިސްތާނުން އެންމެ ބޮޑު ކާމިޔާބީ އެއް ހޯދާފައިވަނީ ހޮކީ އިންނެވެ. ހޮކީ އިން ރަން މެޑަލް 1960،1968،އަދި 1984 ގައި ޕާކިސްތާން ހޯދާފައި ވެއެވެ. އަދި ހޮކީގެ ދުނިޔޭގެ ޗެމްޕިއަންކަން 4 ފަހަރު ހޯދާފައިވެއެވެ. އެެއީ 1971،1978،1982، އަދި 1994 ގައެވެ. ތަފާތު ބައިނަލް އަގްވާމީ ކުޅިވަރު ފެސްޓިވަލްތައް ޕާކިސްތާނުގައި ބާއްވާފައި ވެއެވެ.

ދަތުރުފަތުރު ކުރުން

އަދި އިތުރަށް ބައްލަވާލައްވާ

ފަންވަތް:Pakistan topics

ރިފަރެންސް

1. World Gazetteer online

އިތުރު ފާލަންތައް

	ޕާކިސްތާން portal
	Flag of Pakistan.svg portal

• ޕާކިސްތާންގެ ސަރުކާރު
• ޕާކިސްތާނުގެ ރައީސް
• ދަ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންފޮރމޭޝަން އެންޑް ބްރޯޑްކާސްޓިންގ

ޕާކިސްތާން އާއި ބެހޭ އިތުރު މައުލޫމާތު ވިކިޕީޑިޔާގެ އެހެނިހެން މަޝްރޫޢުތަކުން ހޯއްދަވާ:
	ރަދީފާއި ބަސްނިބޫ
	ޓެކްސްޓް ބުކްސް
	ބުނުންތައް
	އާންމު މަސްދަރުތައް
	ފޮޓޯތަކާއި ފައިލްތައް
	އާ ވާހަކަތައް
	ދަސްކުރުމުގެ މަސްދަރުތައް

• ޕާކިސްތާން ގެ ވިކިމީޑިޔާ އެޓްލާސް
• ޕާކިސްތާން ވިކި ޓްރެވެލްގައިޑް ވިކިޓްރެވެލް ގައި
• ޕާކިސްތާން: ގެ ނަމުގައި ވިކިއާގައި ވިކީ އެއް ޝާއިއު ކުރެވިފައިވެއެވެ.
• ޕާކިސްތާން އޯޕަން ޑައިރެކްޓަރީ ޕްރޮޖެކްޓް ގައި

ދެކުނު އޭޝިޔާގެ ސަރަޙައްދީ އެއްބާރުލުމާ ބެހޭ ޖަމިއްޔާ (ސާކް)

މެންބަރު ގައުމުތައް: އަފްޣާނިސްތާން | ބަންގާޅު | ބޫޓާން | ހިންދުސްތާން | ދިވެހިރާއްޖެ | ނޭޕާލް | ޕާކިސްތާން | އޮޅުދޫކަރަ

އޮބްޒާވަރުން: ސީނުކަރަ | ޖަޕާނު