Xarpêt (wılayet)

Xarpêt, Xarpıt ya zi Xarpiyêt (be Tırki: Elâzığ ili) yew wılayetê Tırkiyao. Merkezê wılayetê Xarpêti bacarê Xarpêtio. Cayê xo mıntıqa ra rocvetışê Anatoliye dero. Zımey Xarpêti de Dêsım u Golê Kebani; veroc de Diyarbekır; rocvetış de Çolig rocawan de Meletiye estê.

Xarpêt
Asayış
Melumat
Dewlete	Tırkiya
Mıntıqa	Bınmıntıqay Malatya
Ware	Tırkiya
Paytext	Xarpêt
Erd	9 881 km2
Nıfus	595 638
Kodê telefoni	424
Kodê postey	23000–23999
Geokod	315807
Embiryani	Erzıngan, Mamekiye, Wılayetê Çoligi, Diyarbekır û Meletiye
Website	www.elazig.gov.tr
Xerita

İklım u coğrafya

Erdê Xarpêti zaf kilo u xeylê koyê berzi estê. Koyê Akdaği zaf berzo. Riyê erdê wılayetê Xarpêti 86 km²yo. Xarpêt derya ra 1295 metro berzo. Wılayetê Xarpêti da çar goli estê; Hezar, Keban, Karakaya, Ozluce. Royê Fırati u Royê Muradi zerrey wılayetê Xarpeti ra vêrenê ra. İklımê u hewayê Xarpêti zaf vuriyeno. Wextê zımıstani hewayê Xarpêti serdıno, zaf vewre varena. Wextê amnani de hewayê Xarpêti zaf germıno, tayê varan vareno.

Zerrey wılayetê Xarpêti de 11 qezey estê:

• Egin
• Ğuleman
• Mêrun
• Baskil
• Depe
• Keban
• Maciron
• Maden
• Palı
• Xarbato
• Qerebegan

Tarix

Xarpêt sukê da kıhana. Mıntıqa ra Xarpêt de zaf medeniyetan hıkum ramıto. Beyntarê seserranê 1ıne u 10ıne de İran, İmperatoriya Roma u İmperatoriya Bizansi hıkum kerdo. Serra 1071ıne de Selçuqıcan mıntıqaya Xarpêti gırewta. Serra 1243yıne de İmperatoriya Moğoli Xarpêt istila kerdo. İşğalê İmparatoriya Moğoli ra ver, merdumanê Farsan Xarpêt gırewto. Feqet serra 1514ıne Şa İsmaili Cengê Çaldırani kerd vini u İmperatoriya Usmanıcan Xarpêt gırewt. Serra 1923yıne İmparatoriya Usmanıcan biye xırabe u Xarpêt bi wılayetê dewleta Tırkiya.

Zerrey Xarpêti da banê tarixiyê kıhani estê. Namey banan Ulu Cami, Arap Baba Cami u "Qela Xarpêti"o.

Nıfus u iqtısad

Nıfusê Xarpêti 569.616o u nıfasê dewıcan zafo. Xarpêt de mıletê Zazay, Tırki, Kurdi, Ermeni u Suryani cıwiyenê. Wextê Terteley Ermeniyan de Ermeniy sırgun kerdi ya zi amey kıştene. Terteley Ermeniyan ra ver xeylê Ermeniy zi tede ronıştey biy. İqtısadê Xarpêti quwetıno; zaf fabrikey estê.

Çımey

• Wılayetê Xarpêti