Fel nifer o gymunedau a mudiadau eraill, mae aelodau'r gymuned lesbiaidd, hoyw, deurywiol, a thrawsryweddol (LHDT) wedi mabwysiadu rhai symbolau i'w huniaethu a'u huno.
- Gweler hefyd: Hanes hoywon yn yr Almaen Natsïaidd a'r Holocost.
Un o'r symbolau hynaf yw'r triongl pinc, sydd â'i wreiddiau yn y bathodynnau a orfodwyd i bobl gyfunrywiol wisgo ar eu dillad yn y gwersylloedd crynhoi Natsïaidd. Amcangyfrifwyd i gymaint â 220,000 o hoywon a lesbiaid golli eu bywydau yn ogystal â'r chwe miliwn o Iddewon, Sipsiwn, Comiwnyddion ac eraill a laddwyd gan y Natsïaid yn eu gwersylloedd difa yn ystod yr Ail Ryfel Byd fel rhan o Ateb Terfynol Hitler. Am y rheswm hwn, defnyddir y triongl pinc fel symbol o hunaniaeth ac i gofio'r erchyllterau a ddioddefant hoywon o dan yr erlidwyr Natsïaidd. Mabwysiadodd ACT-UP (AIDS Coalition to Unleash Power) y triongl pinc gwrthdro hefyd i symboleiddio'r frwydr yn erbyn AIDS.
Gorfododd y Natsïaid i fenywod "annymunol", yn cynnwys lesbiaid, wisgo'r triongl du gwrthdro. Mae lesbiaid heddiw wedi adfer y symbol hwn ar gyfer eu hunain fel mae dynion hoyw wedi adfer y triongl pinc.
Yn 1970, dewiswyd y llythyren Roeg lambda (λ) i symboleiddio ymgyrch y Gay Activists' Alliance dros ryddhad hoyw ac, pedair mlynedd yn ddiweddarach, gan y Gyngres Hawliau Hoyw Ryngwladol yng Nghaeredin i gynrychioli hawliau i hoywon a lesbiaid. O ganlyniad, daeth y lambda yn fyd-enwog fel symbol LHD. Mae'n draddodiadol i'r lambda cael ei liwio'n lafant, lliw sydd, fel pinc, yn gysylltiedig â chyfunrywioldeb. Yn ffiseg mae'r lambda yn cynrychioli tonfedd, sy'n gysylltiedig ag egni, ac felly defnyddir i symboleiddio egni'r Mudiad Hawliau Hoyw.
Mae'r mudiad Americanaidd dros hawliau hoyw, Lambda Legal, yn defnyddio enw'r symbol hwn.
Dyluniodd Gilbert Baker y faner enfys ar gyfer Dathliad Rhyddid Hoyw San Francisco 1978. Nid yw'r faner yn dangos enfys, ond lliwiau'r enfys fel stribedi llorweddol, gyda choch ar y brig a phorffor ar y gwaelod. Mae'n cynrychioli amrywiaeth hoywon a lesbiaid ar draws y byd. Weithiau defnyddir stribed du, i gynrychioli gwrywdod neu falchder lledr, yn lle'r stribed porffor. Mae coch yn sefyll am fywyd, oren am iachâd, melyn am yr haul, gwyrdd am natur, glas am heddwch, a phorffor am enaid. Roedd gan y faner enfys wreiddiol dau stribed ychwanegol, pinc ac acwa, dau liw sy'n dynodi deurywioldeb. Mae'r dau liw hyn yn y Triongl Dwbl Deurywiol ac mae'r pinc yn debyg i'r triongl pinc. Mae'r faner enfys wreiddiol wyth-liw yn chwifio dros The Castro yn San Francisco ac uwchben y Ganolfan Gymunedol Lesbiaidd, Hoyw, Deurywiol, a Thrawsrywiol yn Ninas Efrog Newydd.
Mae'r symbol hwn yn cynrychioli deurywioldeb a balchder deurywiol. Mae union darddiad y symbol hwn yn ansicr. Y syniad poblogaidd yw bod y triongl pinc yn sefyll am gyfunrywioldeb (gweler uchod), tra bo'r glas yn sefyll am heterorywioldeb. Mae'r ddau gyda'i gilydd yn ffurfio'r lliw lafant, cymysgedd o'r ddau gyfeiriadedd rhywiol a lliw sydd wedi bod yn gysylltiedig â chyfunrywioldeb am bron i ganrif. Mae hefyd yn bosib bod pinc yn cynrychioli atyniad i fenywod, glas yn cynrychioli atyniad i wrywod a lafant yn cynrychioli atyniad i'r ddau.
Yn 1988, dyluniodd Michael Page baner falchder deurywiol i gynrychioli'r gymuned ddeurywiol. Mae'n faner betryalog sy'n cynnwys stribed magenta llydan ar y brig, i gynrychioli atyniad i rai o'r un ryw; stribed glas llydan ar y gwaelod, i gynrychioli atyniad i rai o'r rhyw arall; a stribed lafant-tywyll cul yn y canol, sy'n cynrychioli atyniad i'r ddau ryw.
.svg)
- Gweler hefyd: Symbolau rhyweddol.
Mae symbolau trawsryweddol poblogaidd, a ddefnyddir i gynrychioli trawswisgwyr, trawsrywiolion a phobl drawsryweddol eraill, gan amlaf yn cynnwys symbol biolegol addasedig, sy'n tarddu o lun gan Holly Boswell. Yn ogystal â'r saeth sy'n ymestyn o dde brig y cylch sef y symbol biolegol am y gwryw (o'r symbol seryddol am Fawrth), ac yn ogystal â'r groes sy'n ymestyn o waelod y cylch sef y symbol biolegol am y fenyw (o'r symbol seryddol am Wener), mae'r symbol yn cynnwys y ddwy ddyfais hon â chroes gyda phen saeth (sy'n cyfuno'r motiffau gwrywol a benywol) sy'n ymestyn o chwith brig y cylch.
Symbol trawsryweddol arall yw'r faner falchder trawsryweddol a ddyluniwyd gan Monica Helms, a ddangoswyd yn gyntaf mewn parêd balchder yn Phoenix, Arizona, UDA, yn 2000. Mae'n cynnwys pum stribed llorweddol: dau yn las golau, dau'n binc, a stribed gwyn yn y canol. Disgrifiodd Helms ystyr y faner fel y ganlyn:
"Mae'r glas golau yn lliw traddodiadol ar gyfer bechgyn babanaidd, mae pinc ar gyfer merched, ac mae'r gwyn yn y canol ar gyfer y rhai sy'n trawsnewid, y rhai sy'n teimlo fod ganddynt rywedd niwtral neu ddim rhywedd, a'r rhai sy'n yn rhyngrywiol. Y fath batrwm yw hi fel pa bynnag ffordd caiff ei hedfan, bydd hi pob amser yn gywir. Mae hyn yn symboleiddio ni yn trio darganfod cywirdeb mewn bywydau ein hunain."
Mae symbolau trawsryweddol eraill yn cynnwys y glöyn byw (sy'n symboleiddio trawsffurfiad neu fetamorffosis), a symbol in ac iang pinc/glas golau.
- (Saesneg) Delweddau o symbolau LHDT a gwybodaeth hanesyddol amdanynt Archifwyd 2008-01-01 yn y Peiriant Wayback
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
