From Wikipedia, the free encyclopedia
Un o daleithiau Pacistan yw'r Punjab neu Panjab (Urdu: پنجاب ; Punjabi: پنجاب). Hon yw rhanbarth fwyaf poblog a ffyniannus y wlad o gryn dipyn ac mae'n gartref i Punjabiaid a sawl grŵp ethnig arall. Yr ardaloedd cyfagos yw Sindh (Sind) i'r de, Balochistan a Khyber Pakhtunkhwa i'r gorllewin, Azad Kashmir (y rhan o Kashmir dan reolaeth Pacistan), Jammu a Kashmir yn India, ac Islamabad i'r gogledd, a'r Punjab Indiaidd a Rajasthan i'r dwyrain, yn India. Y prif ieithoedd yw Punjabi, Urdu a Saraiki. Lahore yw'r brifddinas daleithiol. Daw'r enw Punjab o'r geiriau Perseg Pañj (پنج), sy'n golygu "pump", ac Āb (آب) sy'n golygu "dŵr" (cf. afon yn Gymraeg). Ystyr "Punjab" felly yw "(y) pum dŵr (neu 'afon')" - felly "Gwlad y Pum Afon", sy'n cyfeirio at yr afonydd Indus, Ravi, Sutlej, Chenab a'r Jhelum; mae'r pedair olaf yn llednentydd Afon Indus.
.svg)
 | |
 | |
| Math | province of Pakistan  |
|---|---|
| Prifddinas | Lahore |
| Poblogaeth | 101,391,000, 127,688,922 |
| Sefydlwyd |
|
| Cylchfa amser | UTC+05:00 |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Punjab |
| Sir | Pacistan |
| Gwlad |  Pacistan |
| Arwynebedd | 205,344 ±1 km² |
| Yn ffinio gyda | Khyber Pakhtunkhwa, Sindh, Balochistan, Islamabad Capital Territory, India, Punjab |
| Cyfesurynnau | 31.33°N 74.21°E |
| PK-PB | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Provincial Cabinet of Punjab |
| Corff deddfwriaethol | Provincial Assembly of Punjab Province |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Governor of Punjab, Pakistan |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Chief Minister of Punjab |
 | |
Dyma ail ranbarth mwyaf Pacistan o ran arwynebedd gyda 205,344 km2 (79,284 mi sgw) ac mae wedi'i lleoli i ogledd-orllewin plat daeaegol India yn Ne Asia.
Y prifddinas yw Lahore, a fu'n brifddinas hanesyddol y Punjab ehangach hefyd. Dinasoedd eraill o fewn y rhanbarth yw Faisalabad, Rawalpindi, Gujranwala, Multan, Sialkot, Bahawalpur, Sargodha, Gujrat, Sheikhupura a Jhelum. Ceir chwe prif afon yn nadreddu drwy Punjab, 5 drwy rhan Pacistan o'r Pwnjab: Indus (sy'n llifo o'r Gogledd i'r De), Jhelum, Beas, Chenab, Ravi a Sutlej. Mae bron i 60% o boblogaeth Pacistan yn byw yn Punjab.
Mae mwyafrif yr ardal yn dir ffrwythlon, ar hyd dyffrynoedd yr afonydd ond ceir ychydig o ddiffeithdiroedd ar y ffin gyda Rajasthan a mynyddoedd Sulaiman gan gynnwys diffeithdiroedd Thal a Cholistan.
Prif iaith y rhanbarth yw'r iaith Punjab a ysgrifennir yn y sgript Shahmukhi, a cheir nifer o dafodiaethoedd oddi mewn iddi. Cânt eu siarad gan 60% o Punjabis (neu bobl o Bunjab) ym Mhacistan a'r mwyafrif llethol yn rhanbarth Punjab.[1] Er hyn ni roddir iddi unrhyw gydnabyddiaeth oddi fewn i Gyfansoddiad Pacistan.
Amcangyfrifir bod y bobloageth yn 2010 yn 93,963,240[2] sef dros hanner poblogaeth y wlad.
| Crefydd yn Punjab | ||||
|---|---|---|---|---|
| crefydd | Canran | |||
| Islam | 97.21% | |||
| Cristnogaeth | 2.31% | |||
| Arall† | 0.48% | |||
| Y rhaniad crefyddol †Includes Sikhs, Parsis, Hindus . | ||||
O fewn rhanbarth Punjab credir bod 97.21% yn Fwslemiaid gyda'r mwyafrif ohonynt yn Sunni Hanafi a lleiafrif Shia Ithna 'ashariyah. Yr ail grefydd fwyaf yw Cristnogaeth - 2.31% o'r boblogaeth. Ymhlith y crefyddau eraill fe geir Ahmedi, Hindus, Sikhs, Parsis a Bahá'í.[5]
| Rhestr o brif ddinasoedd y Punjab | ||||
|---|---|---|---|---|
| Safle | Dinas | Dosbarth | Poblogaeth |
|
| 1 | Lahore | Dosbarth Lahore | 10,500,000 | |
| 2 | Faisalabad | Dosbarth Faisalabad | 5,280,000 | |
| 3 | Rawalpindi | Dosbarth Rawalpindi | 3,391,656 | |
| 4 | Multan | Dosbarth Multan | 2,606,481 | |
| 5 | Gujranwala | Dosbarth Gujranwala | 2,569,090 | |
| 6 | Sargodha | Dosbarth Sargodha | 600,501 | |
| 7 | Bahawalpur | Dosbarth Bahawalpur | 543,929 | |
| 8 | Sialkot | Dosbarth Sialkot | 510,863 | |
| 9 | Sheikhupura | Dosbarth Sheikhupura | 426,980 | |
| 10 | Jhang | Dosbarth Jhang | 372,645 | |
| 11 | Gujrat | Dosbarth Gujrat | 530,645 | |
| 12 | D.G.Khan | Dosbarth Dera Ghazi Khan | 630,645 | |
| Ffynhonnell:World Gazetteer 2010[6] | ||||
| Rhestr o boblogaeth ddinesig pob dinas, nid cyfanswm y dosbarthiadau. | ||||
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
