Pentref a chymuned yn Sir y Fflint, Cymru, yw Penarlâg (Saesneg: Hawarden). Saif yn nwyrain y sir, ar gyffordd yr A55 a'r A550 tua 6 milltir i'r gorllewin o ddinas Caer dros y ffin. Mae Llyfrgell Deiniol Sant, a sefydlwyd gan William Ewart Gladstone yno. Bu'r Rhyddfrydwr enwog fyw yn y pentref am dros 60 mlynedd. Deiniol yw nawddsant y plwyf. Ceir maes awyr bychan ger y pentref.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 13,884 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir y Fflint |
| Gwlad |  Cymru |
| Yn ffinio gyda | Ewlo |
| Cyfesurynnau | 53.182°N 3.02°W |
| Cod SYG | W04000190 |
| Cod OS | SJ315655 |
| Cod post | CH5 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Jack Sargeant (Llafur) |
| AS/au y DU | Mark Tami (Llafur) |
 | |
| Statws treftadaeth | Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
- Erthygl am y pentref yw hon. Am y cwmwd canoloesol gweler Penarlâg (cwmwd).
Eglwys Ddeiniol Sant
Mae'r eglwys yn dyddio o'r 13g os nad yn gynt ac yn gysegredig i Sant Deiniol, esgob cyntaf Bangor. Ail-godiad yw'r eglwys bresennol, yn sgil tân a losgodd ran o'r eglwys wreiddiol yn ulw ym 1857. Codwyd eglwys newydd gan y pensaer Scott ac mae ganddi nifer o ffenestri lliw godidog gan yr arlunydd Cyn-Raffaëlaidd Edward Burne-Jones.
Castell Penarlâg
Cafodd Castell Penarlâg ei godi gan arglwyddi Normanaidd Caer. Fe'i cipiwyd a'i ddinistrio gan Dafydd ap Gruffudd, gweithred a fu'n un o symbylau Ail Ryfel Annibyniaeth Cymru. Ni ddylid ei gymysgu â'r ffug-gastell o'r 18g a elwir hefyd yn Gastell Penarlâg, cartref Gladstone.
Enwogion
- William Ewart Gladstone
- Gary Speed - treuliodd cyn-gapten tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru ei ddyddiau ysgol yn y dref
- Edith Lucy Austin chwaraewraig tenis dros Loegr a anwyd yn y pentref
Oriel
Llyfrgell Gladstone (cynt: Llyfrgell Sant Deiniol)
Llyfrgell Gladstone
Cerflun ar fur y Llyfrgell
Cerflun o Gladstone ar y lawnt o flaen Llyfrgell Gladstone
Eglwys Sant Deiniol
Cerflun marmor o Gladstone a'i wraig yn Eglwys Sant Deiniol
Llun manwl
Gweler hefyd
- Penarlâg (cwmwd), cwmwd canoloesol
- Castell Ewlo, castell Cymreig ger Ewlo
Cyfeiriadau
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
