Resin persawrus yw myrr[1] neu lysiau'r gïau[2] a chaiff ei ystyried yn olew naws a elwir yn oleoresin. Adnabyddir hefyd gan yr enw creithig bêr, cegiden wen, a sisli bêr. Caiff ei gynaeafu o goed pigog, llawn drain y genws Commiphora.[3] Math o gwm naturiol yw resin myrr, sydd wedi cael ei ddefnyddio am ganrifoedd mewn persawr, arogldarth a meddyginiaeth, neu ar adegau drwy ei gymysgu â gwin.
Mae'r broses o gynaeafu myrr yn hawdd: gwneir twll yn rhisgl y goeden nes cyrhaeddir y gwynnin, a gwaeda'r goeden yn naturiol, ar ffurf resin hanner hylifol; dyma'r resin, sy'n hynod o debyf i thus. Mae cynaeafu'r goeden fel hyn yn anafu'r goeden ac mae'r resin yn caledu'n sydyn, gyda sglein arno. Mae hefyd yn melynnu a gall fod yn glir neu'n dryleu. Gyda thruliad amser mae'n tywyllu, gyda rhesin gwyn arno.[4]
Rhywogaethau
Y rhywogaeth a ddefnyddir yn amlaf yw'r Commiphora myrrha, sy'n frodorol o Iemen, Somalia, Eritrea a dwyrain Ethiopia. Bellach (o ran tacsonomeg) ystyrir y Commiphora molmol,[5] yn un o gyfenwau'r Commiphora myrrha.[6] Cyfeirir at Commiphora gileadensis, sy'n frodorol o Orynys Arabia mae'r cyfeiriad beiblaidd: Oherwydd briw merch fy mhobl yr wyf finnau wedi fy mriwo,wedi galaru, ac wedi fy nal gan syndod. 22Onid oes balm yn Gilead? Onid oes yno ffisigwr?[7] Ceir sawl cyfeiriad yn yr Hen Destament (e.e. Genesis 37:25 ac Exodus 30:23) ac yn y Testament Newydd yn Llyfr Mathew, yn un o'r anrhegion a roddwyd i'r baban Iesu Grist, gan y Doethion, yn ôl y Beibl.
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
