Mario Puzo

Nofelydd a sgriptiwr o'r Unol Daleithiau oedd Mario Puzo (15 Hydref 1920 – 2 Gorffennaf 1999) sydd yn nodedig am ei nofel The Godfather (1969), am gyd-ysgrifennu'r sgriptiau i'r addasiadau ffilm The Godfather (1972) a The Godfather Part II (1974), ac am sgriptio'r ffilmiau Superman (1978) a Superman II (1980).

Mario Puzo
Mario Puzo mewn parti yn Efrog Newydd ym Mawrth 1972, y noson cyn dangos y ffilm The Godfather am y tro cyntaf yn Loew's State Theatre.
Ffugenw	Mario Cleri
Ganwyd	15 Hydref 1920  Dinas Efrog Newydd
Bu farw	2 Gorffennaf 1999  o ataliad y galon  Long Island
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Coleg Dinas Efrog Newydd Prifysgol Efrog Newydd
Galwedigaeth	nofelydd, sgriptiwr, llenor, awdur ffuglen wyddonol, diplomydd
Adnabyddus am	The Godfather
Arddull	ffuglen dditectif
Prif ddylanwad	Honoré de Balzac
Priod	Erika Puzo
Plant	Dorothy Ann Puzo
Gwobr/au	Gwobr Urdd Awduron America, Gwobr yr Academi am Ysgrifennu Gorau, Sgript Addasedig, Gwobr yr Academi am Ysgrifennu Gorau, Sgript Addasedig, Gwobr Hugo am y Cyflwyniad Dramatig Gorau
Gwefan	http://mariopuzo.com
llofnod

Ganed yn Efrog Newydd i fewnfudwyr Eidalaidd o Napoli, a roedd ganddo 11 o frodyr a chwiorydd. Gweithiodd ei dad yn gosod cledrau i Reilffordd Ganolog Efrog Newydd. Cafodd Mario ei fagu yn ardal Hell's Kitchen, Manhattan, ac wedi i'w dad adael y teulu pan oedd yn 12 oed bu'n rhaid i'w fam slafio i amddiffyn y plant rhag cyni'r slymiau. Gwasanaethodd Mario ym Myddin yr Unol Daleithiau yn yr Ail Ryfel Byd. Priododd Mario Puzo ag Almaenes o'r enw Erika Broske ym 1946, a chawsant dri mab a dwy ferch.

Gweithiodd Puzo fel clerc mewn swyddfa lywodraethol, ac ysgrifennai erthyglau a straeon byrion ar ei liwt ei hun. Derbyniodd rywfaint o glod am ei ddwy nofel gyntaf, The Dark Arena (1955) a The Fortunate Pilgrim (1965), ond nid fawr o lwyddiant. Pan oedd Puzo oddeutu 45 oed, roedd yn benderfynol o ysgrifennu llyfr a digon o fynd arno i ad-dalu ei ddyledion, a oedd wedi cyrraedd $20,000. Gydag ychydig o wybodaeth am dor-cyfraith cyfundrefnol o ganlyniad i'w flynyddoedd yn gamblo, ysgrifennodd nofel am y Maffia, yn canolbwyntio ar y teulu Corleone. Derbyniodd flaenswm o $5000 am The Godfather, a gyhoeddwyd ym 1969. Yn sgil llwyddiant ysgubol y llyfr, enillodd Puzo un miliwn o ddoleri a mwy o werthiannau yn ogystal â gwerthu'r hawliau i gyhoeddi'r llyfr yn rhyngwladol, i argraffu'r clawr papur, ac i addasu'r stori yn ffilm.^[1] Cydweithiodd Puzo â Francis Ford Coppola i addasu ei stori ar gyfer y sgrin fawr. Enillodd Puzo a Coppola Wobr yr Academi am y Sgript Addasedig Orau ddwywaith, am The Godfather a The Godfather Part II.

Cafodd Puzo ei swyno gan gyffro a chyfaredd Hollywood, heb sôn am fyd y gamblo, ac ysgrifennodd ragor o sgriptiau, gan gynnwys y ddwy ffilm gyntaf yng nghyfres Superman, a The Cotton Club (1984). Bu farw ei wraig Erika ym 1978, a Carol Gino oedd ei gariad am ugain mlynedd olaf ei oes.^[1] Ymhelaethodd Puzo ar stori epig y teulu Corleone yn The Sicilian (1984), dilyniant i The Godfather, sydd yn ymwneud â'r bandit go iawn Salvatore Giuliano. Traethir hanes teulu Maffia arall yn The Last Don (1996), ei nofel olaf a gyhoeddwyd yn ystod ei oes.

Bu farw Mario Puzo yn ei gartref yn Bay Shore, Long Island, yn nhalaith Efrog Newydd, yn 78 oed, o fethiant y galon.^[2] Wedi ei farwolaeth, cyhoeddwyd Omertà (2000), stori arall am y Maffia, a The Family (2001), nofel hanesyddol am y Pab Alecsander VI a'r teulu Borgia.

Cyfeiriadau

1. (Saesneg) Eric Homberger, "Mario Puzo obituary", The Guardian (5 Gorffennaf 1999). Archifwyd o'r dudalen we wreiddiol drwy gyfrwng archive.is ar 23 Mehefin 2021.
2. (Saesneg) Mel Gussow, "Mario Puzo, Author Who Made 'The Godfather' a World Addiction, Is Dead at 78", The New York Times (3 Gorffennaf 1999). Archifwyd o'r dudalen we wreiddiol drwy gyfrwng archive.is ar 23 Mehefin 2021.