Ffrwyth sydd yn cael ei feithrin led led y byd yn fwy nag un ffrwyth arall yw afal. Heddiw, bwytawn yn bennaf Malus domestica, ond mae'n debyg mai ei hynafiaid gwyllt oedd Malus sieversii, sy'n dal i fod yn goeden wyllt ar fynyddoedd Asia ganol, yn Casachstan, Cirgistan, Tajicistan, a rhan deheuol ardal Xinjiang yn Tsieina.
 | |
| Math | pome, fruit of Maloideae, ffrwythau  |
|---|---|
| Lliw/iau | coch, melyn, gwyrdd, pinc |
| Yn cynnwys | (R)-amygdalin |
| Cynnyrch | Malus, Malus domestica |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
| Afalau | |
|---|---|
 | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Angiosbermau |
| Ddim wedi'i restru: | Ewdicotau |
| Ddim wedi'i restru: | Rosidau |
| Urdd: | Rosales |
| Teulu: | Rosaceae |
| Is-deulu: | Maloideae |
| Genws: | Malus |
| Rhywogaeth: | M. domestica |
| Enw deuenwol | |
| Malus domestica Borkh. | |
Fe wneir y ddiod seidr o afalau.
Mathau
- Cymru
Mae'r mathau hyn yn tyfu yng Nghymru, yn ôl yr arbenigwr Ian Sturrock: Croen Mochyn, Pig y Golomen, Sant Cecilia, Glyn Dŵr, Pig Aderyn, Trwyn Mochyn, Cox Cymreig, Gwell na Mil ac Afal Nant Gwrtheyrn.[1]
- Erddig
Dyma rai o enwau'r afalau sydd yn tyfu yng ngerddi Erddig: Costard, Red Falstaff 1983, golden Noble 1820, Genet Moyle 1849, Cox's Orange Pippin 1825, Twenty Ounce 1844, Duchess's favourite 1700's, Cockpit Improved 1831, Reinette Canada, Dutch Codlin 1783, King's Acre Bountiful 1899, Coer De Boeuf 13C, Golden Spire, Winter Gem, Katy 1947, Mank's Codlin Devil 1975, 10 Commandments 1883, Orleans Reinette 1776, White Melrose 1831, Stamford Pippin 1858, Fenovillet rouge 1667, Miller's seedling 1848, Orange pippin, Rosemary russet 1831, Royal jubilee 1888, Court Pendu Plat 1613.[2]
- Newid y byd
Meddai Twm Elias: “dywediad ge’s i gan gyfaill o’r Almaen, yntau wedi ei weld mewn siop gyfrifiaduron yn Ynysoedd y Philipinau:
- "Tri afal a newidiodd y byd: yr un fwytaodd Adda; yr un ddisgynnodd ar ben Newton a’r un cyfrifiadurol ddyfeiswyd gan Steve Jobbs."[2]
Cyfeiriadau
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
