sant Cymreig From Wikipedia, the free encyclopedia
Sant cynnar o ogledd Cymru oedd Eilian (weithiau Elian, hefyd Eilian Geimiad) (fl. 6g?).[1] Ei ddydd gŵyl yw 13 Ionawr.
| Eilian | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 6 g  Cymru |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | mynach |
| Blodeuodd | 560 |
| Dydd gŵyl | 13 Ionawr |
| Mam | Santes Canna |
Yn gyfoeswr i'r seintiau Cybi a Seiriol, fe'i cysylltir ag Ynys Môn a chantref Rhos (Sir Conwy). Yn ôl rhai o'r achau traddodiadol, roedd yn fab i'r Santes Canna. Roedd yn nai i Sant Tegfan, a ymsefydlodd ym Môn.[1]
Sefydlodd eglwys yn Llaneilian, Môn. Ceir hen goffr derw 'Cyff Eilian' yn yr eglwys, a ddefnyddid i gadw offrymau iddo. Ceir Ffynnon Eilian ger y traeth yn Llaneilian, lle arferid bendithio da byw.[1]
Cysylltir ef â Chapel Sant Trillo, Llaneilian-yn-Rhos (yn Sir Conwy heddiw), a fu'n enwog ar un adeg am Ffynnon Eilian (arall), sy'n gorwedd tua hanner milltir o eglwys y plwyf. Roedd y ffynnon yn adnabyddus am filltiroedd o gwmpas hyd at ddechrau'r 20g fel "ffynnon felltith". Byddai ceidwad y ffynnon, yn gyfnewid am swm o arian, yn gollwng pin a darn o blwm gyda phapur ag enw rhywun arno wedi'i blygu tu mewn iddo i'r ffynnon ac yn yngan swyn i felltithio'r anffodusyn. Ond roedd yn ffynnon fendithiol hefyd; roedd yn gallu gwella cleifion, yn ôl y sôn, ac arferid clymu clytiau i goeden uwchben y ffynnon. Cyfeiria'r hynafiaethydd Thomas Pennant ati yn ei lyfr Tours in Wales.[1]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
