Deddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020

Mae Deddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020 yn Ddeddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru a gafodd gydsyniad brenhinol ar 15 Ionawr 2020. Manylwyd arno gyntaf ym mis Chwefror 2019 trwy gyfrwng Memorandwm Esboniadol.^[1] Cyflwynwyd y ddeddf gan Comiswn y Cynulliad dan arweiniad Elin Jones (Llywydd), ac yn rhan gyntaf o adnewyddiad cyfansoddiadol y Cynulliad, o ganlyniad i adroddiad panel 'Senedd sy'n gweithio i Gymru.'^[2]

Deddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020

Enghraifft o'r canlynol	Deddf Senedd Cymru
Iaith	Saesneg, Cymraeg
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig

Arwydd yn dweud 'Cynulliad Cenedlaethol Cymru' tu allan i'r adeilad Senedd, o 6 Mai 2020 enwi'r ddeddfwrfa yn Senedd Cymru - Welsh Parliament, ond yn fwy aml dywed yn unig Senedd yn y ddwy iaith.

Mae'r Ddeddf am y tro cyntaf yng Nghymru yn rhoi hawl i bobl ifanc 16 a 17 oed bleidleisio, gan ddechrau gydag etholiad Senedd Cymru, 2021.^[3] Dyma'r estyniad etholfraint fwyaf yng Nghymru ers 1969, pan ostyngodd Deddf Cynrychiolaeth y Bobl 1969 yr oedran pleidleisio o 21 i 18. Bydd yr etholfraint hefyd yn cael ei hymestyn i "wladolion tramor cymwys".

Mae'r Ddeddf hefyd yn newid enw'r ddeddfwrfa i "Senedd Cymru" neu "Welsh Parliament".^[3] Roedd y penderfyniad yn ddadleuol a gwelwyd llawer o ddadlau yn y Siambr rhwng y rhai a oedd yn ffafrio'r enw sengl Senedd a'r rhai (dan arweiniad y cyn Prif Weinidog Carwyn Jones) a geisiodd gynnwys elfen ddwyieithog. Mae canllawiau a gyhoeddwyd yn dilyn pasio'r Ddeddf yn awgrymu bod y sefydliad i'w alw'n gyffredin fel y 'Senedd' yn Saesneg a Chymraeg.^[4]

Mae'r gyfraith hefyd wedi'i newid fel bod unigolion sydd wedi'u gwahardd yn cael eu gwahardd rhag cymryd sedd yn y Senedd yn hytrach na chael eu gwahardd rhag sefyll i'w hethol,^[3] a thrwy sicrhau bod y Comisiwn Etholiadol yn cael ei ariannu gan y Senedd ar gyfer etholiadau Cymru ac yn atebol iddynt.

Cytunwyd ar y Bil gan y Cynulliad ar 27 Tachwedd 2019.^[5] Daeth yn Ddeddf yn dilyn Cydsyniad Brenhinol ar 15 Ionawr 2020.^[6] Gweithredwyd cynnwys y ddeddf ar 6 Mai 2020, union blwyddyn cyn etholiad Senedd Cymru, 2021.^[7]

Cyfeiriadau

1. "Memorandwm Esboniadol" (PDF). Senedd.cymru.
2. "Senedd sy'n gweithio i Gymru" (PDF).
3. "Hawl i bobl ifanc 16 ac 17 oed bleidleisio- diwrnod hanesyddol i ddemocratiaeth yng Nghymru". senedd.cymru. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-09-19. Cyrchwyd 2020-05-13.
4. "Gwybodaeth Newid Ein Enw". Senedd Cymru. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-09-25. Cyrchwyd 2020-05-13.
5. "Bil Senedd ac etholiadau (Cymru) [FEL Y'I PASIWYD]" (PDF). Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Cyrchwyd 13 Mai 2020.
6. "Bil i gyflwyno enw newydd a gostwng oed pleidleisio yn dod yn Deddf". Senedd Cymru. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-08-14. Cyrchwyd 2020-05-13.
7. "Enw newydd Senedd Cymru yn dod yn gyfraith". Golwg360. 2020-05-06. Cyrchwyd 2020-05-13.

Dolenni allanol

• Hanes pasio trwy'r Senedd
• Bil Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2019 fel y'i pasiwyd
• Deddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020 - (Diwygiadau Presenol)

Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.