From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae Cysawd yr haul (hefyd Cyfundrefn yr haul) yn cynnwys yr haul a'r gwrthrychau cosmig sydd wedi'u clymu iddo gan ddisgyrchiant: wyth planed, eu 162 o loerennau, tair planed gorrach a'u pedair lloeren, a miloedd o gyrff bach, gan gynnwys asteroidau, sêr gwib, comedau, a llwch rhyngblanedol.
Mewn termau eang, mae Cysawd yr Haul yn cynnwys yr Haul, pedwar corff creigiog a elwir y planedau mewnol, gwregys mewnol o asteroidau, pedair planed enfawr allanol (a elwir cewri nwy), ail wregys o gyrff bach rhewllyd a elwir Gwregys Kuiper, cwmwl enfawr o gomedau a elwir y Cwmwl Oort, a rhanbarth o blanedau llai rhewllyd a elwir y Ddisg Wasgaredig.
Ffurfiodd Cysawd yr Haul tua 4.5 biliwn o flynyddoedd yn ôl, wrth i gwmwl o nifwl ddymchwel ar ei hun, drwy rymoedd disgyrchiant, i wrthrych a elwir yn Gorrach Melyn, gan ddechrau adwaith ymasiad niwclear, yn llosgi hydrogen i gynhyrchu heliwm. Erbyn hyn, mae'r haul yn ei gyfnod prif ddilyniant, sydd yn golygu bod grymoedd disgyrchiant a gwasgedd pelydriad yn hafal, ac felly mae'r haul yn aros yr un maint.
Enw | Diametr y cyhydedd |
Mas | Radiws yr orbid |
Amser un orbid (blwyddyn) |
Ongl / osgo at yr Haul (°) |
Amrywiadau yn yr orbid | Amser mae'n gymryd i gylchdroi (dydd) |
Lleuadau / lloerenau |
Modrwyau | Atmosffêr | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Planedau Mewnol (Creigiog) |
Mercher | 0.382 | 0.06 | 0.39 | 0.24 | 3.38 | 0.206 | 58.64 | — | nag oes | fawr ddim |
Gwener | 0.949 | 0.82 | 0.72 | 0.62 | 3.86 | 0.007 | -243.02 | — | nag oes | CO2, N2 | |
Daear | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 7.25 | 0.017 | 1.00 | 1 | nag oes | N2, O2 | |
Mawrth | 0.532 | 0.11 | 1.52 | 1.9 | 5.65 | 0.093 | 1.03 | 2 | nag oes | CO2, N2 | |
Planedau Allanol (Y Cewri Nwy) |
Iau | 11.209 | 317.8 | 5.20 | 11.86 | 6.09 | 0.048 | 0.41 | 63 | oes | H2, He |
Sadwrn | 9.449 | 95.2 | 9.54 | 29.46 | 5.51 | 0.054 | 0.43 | 200 | oes | H2, He | |
Wranws | 4.007 | 14.6 | 19.22 | 84.01 | 6.48 | 0.047 | -0.72 | 27 | oes | H2, He | |
Neifion | 3.883 | 17.2 | 30.06 | 164.8 | 6.43 | 0.009 | 0.67 | 13 | oes | H2, He | |
Planedau yng Nghysawd yr Haul |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.