Y Berfeddwlad

Yr enw canoloesol ar y rhan o ogledd Cymru sy'n gorwedd rhwng Afon Conwy ac Afon Dyfrdwy oedd Y Berfeddwlad. Mae'n gyfateb yn fras i'r hen sir Clwyd. Enw arall arno oedd Gwynedd Is Conwy.

Teyrnasoedd Cymru 400-800

(y map gwreiddiol gan William Rees 1959 Atgynhyrchwyd yn 'Hanes Cymru' gan John Davies)
Môn G w y n e d d Rhos Tegeingl Rhufoniog Rhufoniog Dunoding Meirionnydd Pen- llyn Edeyrn- ion C l a w d d O f f a P o w y s Arwystli Gwrth- eyrnion Buellt Maelienydd Elfael Ceredigion Brycheiniog Morgannwg Glywysing Ewias Erging Gwent Gŵyr Dyfed S e i s y l l w g Y Môr Celtaidd Cilometr

Fe'i gelwid Y Berfeddwlad (perfedd, "canol") nid am ei fod yn y canol rhwng Gwynedd Uwch Conwy, prif diriogaeth tywysogion Gwynedd, a'r Y Mers Normanaidd, ond am ei fod yn newid dwylo'n aml rhwng Gwynedd a Phowys, ac yn neilltuol felly rhwng Gwynedd a Phowys Fadog.

Cantrefi a chymydau

Rhennid y Berfeddwlad yn bedwar cantref a deudddeg cwmwd, sef:

• Cantref Rhos
  • Y Creuddyn
  • Uwch Dulas
  • Is Dulas
• Cantref Rhufoniog
  • Uwch Aled
  • Is Aled
  • Ceinmeirch
• Cantref Dyffryn Clwyd
  • Dogfeiling
  • Colion
  • Llannerch
• Cantref Tegeingl
  • Rhuddlan
  • Prestatyn
  • Cwnsyllt