math o blanhigyn / From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae Sorgwm deuliw (Lladin: Sorghum bicolor) yn rhywogaeth o laswellt sy'n cael ei gynaeafu am ei rawn (yr had), ac a ddefnyddir fel bwyd pobol, anifeiliaid, ac i gynhyrchu ethanol. Tarddodd Sorgwm yn Affrica, ac mae bellach yn cael ei dyfu'n helaeth mewn rhanbarthau trofannol ac isdrofannol.[2] Sorgwm yw'r pumed grawnfwyd pwysicaf y byd ar ôl reis, gwenith, indrawn a haidd, gyda 59.34 miliwn o dunelli metrig yn cael ei gynhyrchu'n fyd-eang yn flynyddol yn 2018.[3]
Sorgwm yn Tsieina, wedi'i ferwi
Dwy ysgub wedi'u gwneud o'r bonion sy'n weddill
Pen yr hadau, yn India
Sorgwm yn Xinjiang, Tsieina.
Mewn rhai mathau ac mewn rhai amodau, bydd y paniglau trwm yn gwneud i'r paniglau meddal ifanc blygu, a fydd wedyn yn dwysau'r sefyllfa hon. Mae hyn yn amddiffyniad deublyg yn erbyn adar.
Mae S. bicolor fel arfer yn blanhigyn unflwydd, ond mae rhai mathau'n lluosflwydd. Tyf mewn clystyrau a all gyrraedd dros 4m o uchder. Gall y grawn amrywio o 2 i 4mm mewn diamedr. Tyfir Sorgwm melys (math arall o Sorgwm) yn bennaf ar gyfer porthiant anifeiliaid, cynhyrchu surop, ac ethanol; maent yn dalach na'r rhai sy'n cael eu tyfu am rawn.[4][5]