sgriptiwr, ysgrifennwr, bardd, dramodydd (1880-1964) From Wikipedia, the free encyclopedia
Roedd Seán O'Casey (Gwyddeleg: Seán Ó Cathasaigh) (30 Mawrth 1880 - 18 Medi 1964) yn ddramodydd, sosialydd a chymeriad o gryn bwys yn llenyddiaeth gyfoes Iwerddon.
| Seán O'Casey | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | John Casey  30 Mawrth 1880 Dulyn |
| Bu farw | 18 Medi 1964 o clefyd Torquay |
| Dinasyddiaeth | Gweriniaeth Iwerddon |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | dramodydd, sgriptiwr, bardd, llenor |
| Adnabyddus am | Within the Gates, Juno and the Paycock, The Plough and the Stars |
| Arddull | comedi trasig |
| Priod | Eileen O'casey |
| Plant | Breon O'Casey |
| Gwobr/au | Gwobr Hawthornden, star on Playwrights' Sidewalk |
| Gwefan | http://www.seanocasey.co.uk/ |
Fe'i anwyd yn Nulyn ar y 30eg o Fawrth, 1880 i deulu tlawd. Bu farw tad O'Casey pan oedd yn chwech oed ac oherwydd nam ar ei olwg prin y cafodd addysg ffurfiol. Gadawodd yr ysgol yn 14 oed a gweithiodd ar y rheilffordd am gyfnod. Priododd yr actores Eileen Carey Reynolds yn 1927 tra yn Llundain ac fe anwyd dau fab ac un ferch iddynt. Bu farw ar y 18fed o Fedi 18ed 1964 yn Torquay, Lloegr.
Ymunodd O'Casey efo'r Conradh na Gaeilge yn 1906 a dysgodd rhywfaint o Wyddeleg. Defnyddiai'r fersiwn Gwyddeleg o'i enw, sef Seán Ó Cathasaigh. Cymerodd ddiddordeb yn yr Irish Transport and General Workers Union, dan Jim Larkin. Daeth yn Ysgrifennydd Cyffredinol yr Irish Citizen Army ym Mawrth 1914, yn rhagflaenydd i James Connolly. Ond roedd yn rhy fodlon cymodi ac yn rhy elyniaethus i'r IRA. Ym 1917, bu farw ei ffrind Thomas Ashe ar Streic Llwgu. A dyna ddiwedd ei gyfnod politicaidd.
Ysgrifennodd ddramau o hyn ymlaen ar themâu Gwyddelig. Cafwyd ymateb ffyrnig yn erbyn The Plough and the Stars (1926); debyg i'r terfysg yn erbyn John Millington Synge a'i The Playboy of the Western World yn 1907. Roedd rhyw a chrefydd yn drech na'r moesau ar y pryd. Ond y peth cryfa yn ei erbyn oedd aralleirio geiriau Pádraig Pearse a fflangellu'r hyn a ystyriai fel "holl ffug-rhamanteiddio" arwyr Gwrthryfel y Pasg. (Gwyddeleg: Éirí Amach na Cásca). Enillodd ddigon o elynion wedyn.
Daeth i Brydain, byth i ddychwelyd i fyw yn Iwerddon, yn 1927 er mwyn derbyn y wobr Hawthornden ac i gynhyrchu Juno and the Paycock, ac yn 1928 gwrthododd ei ddrama The Silver Tassie gan W. B. Yeats ar gyfer Theatr yr Abaty Dulyn, felly llwyfanodd y ddrama yn Llundain efo set gan Augustus John. Arhosodd yn Lloegr. Ysgrifennodd The Star Turns Red (1940), drama a seilwyd ar fywyd yr undebwr James Larkin) ac sy'n feirniadaeth lem ar gymdeithas Iwerddon a'r Eglwys Gatholig Rufeinig yn arbennig. Wedi ei farwolaeth aeth ei bapurau dros y byd, yn cynnwys casgliadau yn Llyfrgell Gyhoeddus Efrog Newydd, Llyfrgell Prifysgol Cornell, Llyfrgell Tŷ'r Senedd, Prifysgol Llundain, a Llyfrgell Genedlaethol Iwerddon.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
