Sadwrn (sant)

Sadwrn, a elwir hefyd yn Sadwrn Farchog (ganed tua 480) oedd sylfaenydd eglwysi Llansadwrn (Sir Gaerfyrddin) a Llansadwrn (Ynys Môn). Ffurf Ladin ei enw oedd Saturnus neu Saturninus. Cymysgir ef yn aml gyda Saturnin, sant a ddanfonwyd o Rufain i Toulouse gan y Pab Fabian yn y ganrif gyntaf O.C.

Sadwrn
Ganwyd	480
Dinasyddiaeth	Cymru
Dydd gŵyl	29 Tachwedd
Priod	Santes Canna

Hanes a thraddodiad

Roedd Sadwrn yn frawd i Illtud a mab i Bican. Mae'r enw yn awgrymu iddo fod yn filwr. Dywedir iddo briodi Canna, a bu ganddynt fab, Sant Crallo.

Yn 1742 cafwyd hyd i garreg fedd ym mynwent eglwys Llansadwrn, Môn, sydd yn awr wedi ei gosod ym mur yr eglwys. Yn ôl V. E. Nash-Williams, mae’r arysgrif arni yn darllen:

HIC BEATUS (-) SATURNINUS SE(PULTUS) (I)ACIT ET SUA SA[NCTA] CONIU(N)X PA(X) (VOBISCUM SIT)^[1]

Gellir ei gyfieithu fel:

Yma y claddwyd y bendigaid Saturninus a’i wraig sanctaidd. Boed heddwch iddynt.

Gŵyl mabsant Sant Sadwrn yw 29 Tachwedd, ond mae'n debyg fod hyn oherwydd iddo gael ei gymysgu a Sant Saturninus o Toulouse. Mae cerflun ohono ar fedd yn eglwys Biwmares sy'n ei ddangos fel marchog barfog.

Eglwysi

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau

#	Eglwys neu Gymuned	Delwedd	Cyfesurynnau	Lleoliad	Wicidata
1	Eglwys Sant Sadwrn		53.2017°N 3.46508°W / 53.2017; -3.46508	Henllan	Q17741618
2	Eglwys Sant Sadwrn		53.2601°N 4.16942°W / 53.2601; -4.16942	Cymuned Cwm Cadnant	Q17741708
3	Eglwys Sant Sadwrn, Llansadwrn		51.966323°N 3.9004633°W / 51.966323; -3.9004633	Llansadwrn	Q29489508
4	Eglwys Sant Sadwrnen		51.764662°N 4.4915294°W / 51.764662; -4.4915294	Treflan Lacharn	Q29502768

Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Cyfeiriadau

1. Nash-Williams, V.E., The early Christian monuments of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1950).

Gweler hefyd

• Sadyrnin