Deuod allyrru golau
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae deuod allyrru golau (DAG neu LED - light-emitting diode) yn fath o ddeuod ac yn rhan-ddargludydd (semiconductor) sy'n goleuo pan fo cerrynt trydanol yn llifo drwyddo. Fe'i cynrychiolir gan y symbol .
Cafodd ei ddyfeisio yn Rwsia gan Oleg Vladimirovich Losev yn 1927 ac yna'i gyflwyno yn ymarferol i'r Unol Daleithiau yn 1962.[1] Roedd y DAGau gwreiddiol yn rhoi'r lliw coch, ond cynhyrchir heddiw DAGau gwyn, gwyrdd, glas a myrdd o liwiau eraill. Nid yw'r gwyn yn wyn pur, ond cymysgedd sy'n ymddangos yn wyn i'r llygad. Cyn 1962 roedd y golau'n olau anweledig, sef golau is-goch. Defnyddiwyd hwy ar raddfa eang gan Hewlett-Packard yn eu cyfrifianellau yn 1968.[2]
Mae ganddo ddwy weiren, ac fel pob deuod, dim ond pan gysylltir y foltedd yn y cyfeiriad cywir mae'r ddyfais yn caniatau i'r cerrynt lifo; tipyn bach yn anghymesur ydy DAG felly (er bron yn gylchol yn amlaf), er mwyn helpu ei gysylltu'n gywir.
Mae'r math yma o fwlb yn defnyddio egni yn fwy effeithlon na bwlb ffilament neu bwlb "ynni isel". Defnyddir ef yn aml felly mewn dyfeisiau sy'n cael eu pweru gan fatri gwan, megis goleuadau ar gyfer beiciau.