Coedwig denau ei llystyfiant coed sy'n fwy agored i olau haul a'r elfennau a ceir defnydd amgennach ohoni drwy elfen o amaeth a gweithgaredd From Wikipedia, the free encyclopedia
Mae coetir hefyd tir coediog yn dir wedi'i orchuddio â choed yn yr ystyr eang,[1] neu mewn ystyr cul, yn gyfystyr â choedwig dwysedd isel yn ffurfio cynefinoedd agored gyda digon o olau haul a chysgod cyfyngedig. Gall rhai safana hefyd fod yn goetiroedd, fel coetir safana, lle mae coed a llwyni yn ffurfio canopi golau.[2]
 | |
| Math | endid tiriogaethol  |
|---|---|
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Gall coetiroedd gynnal isdyfiant o lwyni a phlanhigion llysieuol gan gynnwys gweiriau. Gall coetir drawsnewid i lwyni dan amodau sychach neu yn ystod camau cynnar olyniaeth gynradd neu eilaidd. Cyfeirir yn aml at ardaloedd o goed dwysedd uwch gyda chanopi caeedig i raddau helaeth sy'n darparu cysgod helaeth a bron yn barhaus fel coedwigoedd.
Gwnaed ymdrechion helaeth gan grwpiau cadwraethol i gadw coetiroedd rhag trefoli ac amaethyddiaeth.
Ceir y cyfeiriad archifiedig cynharaf o'r gair coetir yn y Gymraeg o lawysgrif Brut y Tywysogion yn 14g lle gwelr, "amvydawd holl deuheubarth ay gwraged ... hyt goetir [afon] tywi".[3]
Yn 2020 sefydlodd Llywodraeth Cymru rwydwaith Coedwig Genedlaethol i Gymru sy'n ymestyn dros 12 o safleoedd ar draws Cymru. Yn ôl y naturiaethwr, Iolo Williams, "bydd Coedwig Genedlaethol i Gymru yn cysylltu ein coetiroedd hynafol a newydd, yn dod â diwylliant ein gorffennol a'n presennol i fywyd i ddathlu Cymru fel gwlad wedi ei chyfoethogi gan ei choetiroedd".[4]
Ceir gwahanol fathau o goetiroedd ar draws y byd, i gyd wedi eu haddasu a datblygu yn ôl yr hinsawdd a'r tirwedd. Mae'n cynnwys prysglwyni ("shrub") [5] a'r prysg ("scrub")[6] Gellir eu dosbarthu'n fras fel:
Mae coetir yn wahanol i'r goedwig gan nad yw'r brigau coed yn ffurfio gorchudd di-dor — hynny yw, mae'r coed ymhellach oddi wrth ei gilydd. Gyda llaw, mae'r Ffrancwyr yn ei alw'n Forêt claire, felly yn goedwig denau. Ceisir cyfuno cadwraeth a datblygu coetiroedd gyda'r diwydiant ac arferion rheoli amaethyddiaeth.[7]
Defnyddir coetir wrth reoli coetiroedd ym Mhrydain i olygu ardaloedd â gorchudd coed a gododd yn naturiol ac a gaiff eu rheoli wedyn, tra bod coedwigoedd yn cael eu defnyddio fel arfer yn Ynysoedd Prydain i ddisgrifio planhigfeydd, fel arfer yn fwy helaeth, neu goedwigoedd hela, sy'n ddefnydd tir â diffiniad cyfreithiol ac efallai nad yw'n goediog o gwbl.[8] Defnyddir y term coetir hynafol mewn cadwraeth natur ym Mhrydain i gyfeirio at unrhyw dir coediog sydd wedi bodoli ers 1600, ac yn aml (ond nid bob amser) ers miloedd o flynyddoedd, ers yr Oes Iâ ddiwethaf[8] (sy'n cyfateb i'r term Americanaidd 'old growth forest').
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
