Anne Hyde

Aelod y teulu frenhinol Seisnig oedd Anne Hyde (12 Mawrth 1637 – 31 Mawrth 1671). Roedd hi'n Duges Efrog ac Albany fel gwraig gyntaf James, Dug Efrog (y Iago II/VII yn ddiweddarach). Mam i ddwy frenhines oedd hi.

Anne Hyde
Ganwyd	12 Mawrth 1637  Windsor
Bu farw	31 Mawrth 1671  Palas Sant Iago
Dinasyddiaeth	Lloegr
Galwedigaeth	pendefig, boneddiges breswyl
Tad	Edward Hyde, Iarll Clarendon 1af
Mam	Frances Hyde
Priod	Iago II & VII
Plant	Mari II, Anne, brenhines Prydain Fawr, James Stuart, Charles Stuart, Edgar Stuart, Charles Stuart, Henrietta Stuart, Catherine Stuart
Llinach	y Stiwartiaid

Roedd Anne yn ferch i'r gwleidydd Edward Hyde (a grëwyd yn Iarll Clarendon yn ddiweddarach). Priododd hi â Iago ym 1660 ar ôl cwrdd yn yr Iseldiroedd. Roedd Anne yn feichiog ar adeg eu priodas. Roedd brawd Iago, Siarl II, brenin Lloegr, eisiau i'r briodas ddigwydd. Roedd gan Iago ac Anne wyth o blant, ond bu farw chwech yn ystod plentyndod cynnar. ^[1] Y ddau a oroesodd i fod yn oedolion oedd brenhinoedd y dyfodol, Mari II ac Anne. Roedd llawer o feistresi gyda Iago hefyd.

Bywyd

Cafodd Anne ei geni yn Windsor, yn ferch i Edward Hyde a'i ail wraig, Frances. Enwyd eu merch ar ôl Anne Ayliffe, gwraig gyntaf Hyde. Cafodd ei magu yn yr Eglwys Loegr ond rhoddodd y gorau i fynychu yn 1669.^[2] Dwedodd y brenin Siarl fod yn rhaid i'r plant gael eu magu fel Protestaniaid.^[3]

Roedd ganddi Anne wyth o blant gan ei gŵr, Iago.

Bu farw o ganser, yn 34 oed, ym Mawrth 1671. Bu farw ei fab, Edgar, ym mis Mehefin yr un flwyddyn. Bu farw ei ferch ieuanc, Henrietta, ym mis Rhagfyr.^[1]

Cyfeiriadau

1. Weir, Alison (2008). Britain's Royal Families: The Complete Genealogy (yn Saesneg). London: Vintage Books. tt. 259–60. ISBN 978-0-09-953973-5.
2. Miller, John (2000). James II (yn Saesneg). New Haven: Yale University Press. tt. 58–59. ISBN 0-300-08728-4.
3. Van der Kiste, John (2003). William and Mary (yn Saesneg). Gloucestershire: Sutton. t. 32. ISBN 0-7509-3048-9.