Y cyflwr meddygol a seicolegol o goll neu ddiffyg cwsg yw anhunedd (insomnia). Mae rhaid wrth gwsg yn fiolegol ac mae anghenion unigolion yn amrywio'n fawr o tua tair i ddeg awr y nos, gan ddibynnu ar eu hoedran ac amgylchiadau eraill. Achosir anhunedd gan newid arferion, pryder, iselder a chyffuriau neu feddyginiaethau.
Gall fod yn flinedig iawn - fel canlyniad i orweithio, er enghraifft - peri anhunedd hefyd, gan fod y corff a'r meddwl yn methu ymlacio'n iawn.
Mae llawer o bobl yn credu mewn "cyfrif defaid" er mwyn syrthio i gysgu; mae rhywfaint o sail i'r gred hon gan fod undoniaeth y dasg yn debyg o beri i'r dioddefwr ymgolli ynddi a syrthio i gysgu mewn canlyniad. Ceir moddion soporiffig sy'n gallu helpu hefyd, ond mae perygl o ddod yn gaeth iddyn nhw os caent eu defnyddio am gyfnod hir a dylid ymgynghori â meddyg bob tro cyn eu defnyddio.
Gall eich diet neu eich amserlen o ddydd i ddydd effeithio ar eich cwsg, ond mae pethau y gallwch eu gwneud i geisio cysgu’n well. Mae Childline yn awgrymu'r camau canlynol er mwyn ceisio cysgu'n well.
Gwnewch yn siŵr eich bod chi’n gyfforddus
Dim rhy boeth, dim rhy oer, dim rhy swnllyd na llachar.
Gwnewch ymarfer corff
Peidiwch â mynd dros ben llestri ond rhowch gynnig ar nofio neu gerdded yn rheolaidd. Yr amser gorau i wneud ymarfer corff yw yn ystod y dydd – yn benodol yn hwyr yn y prynhawn neu’n gynnar gyda’r nos. Gall gwneud ymarfer corff yn hwyrach na hyn amharu ar eich cwsg. Mae ymarfer corff yn llosgi egni ac yn rhyddhau endorffinau – cemegau naturiol sy’n eich helpu i ymlacio a theimlo’n llai pryderus.
Ysgrifennwch
Os oes rhywbeth yn eich poeni ac nid oes modd gwneud dim i wella’r sefyllfa ar unwaith, ceisiwch ysgrifennu’r hyn sy’n eich poeni i lawr cyn mynd i gysgu. Unwaith i chi ysgrifennu eich pryderon i lawr, gallwch ddelio gyda’r problemau yn y bore.
Ymlaciwch cyn mynd i’r gwely
Mae rhai pobl yn mwynhau darllen i ymlacio. Ceisiwch gadw at lyfrau copi caled – gall y golau o sgriniau cyfrifiadur neu rai e-ddarllenwyr ei gwneud hi’n anodd syrthio i gysgu. Ceisiwch osgoi eistedd o flaen sgrin am o leiaf dwy awr cyn yr amser rydych yn bwriadu mynd i’r gwely.
Cadwch eich ffôn symudol
Os yw eich ffrindiau’n eich cadw’n effro drwy eich ffonio neu drwy anfon negeseuon yn ddi-baid, ystyriwch ofyn iddynt roi’r gorau iddi. Diffoddwch sain eich ffôn, dewiswch y gosodiad ‘peidiwch ag amharu’ – neu diffoddwch eich ffôn yn gyfan gwbl.
Dychmygwch eich hun yn eich hoff le
Caewch eich llygaid a dychmygwch eich hun yn eich hoff le neu yn lle bynnag rydych eisiau bod un diwrnod. Dychmygwch eich hun yn hapus ac yn ymlacio. Anadlwch i mewn ac allan yn araf, gan ymlacio eich cyhyrau nes i chi deimlo fel eich bod wedi ymlacio’n llwyr.[1][2]
Defynyddir y planhigyn canlynol i wella diifyg cwsg h.y. fel help i berson gysgu: Briallen Fair.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
