From Wikipedia, the free encyclopedia
Протактини — 91 атом номерлĕ хими элеменчĕ. Атом масси 231; Pr тесе паллă тăваççĕ(лат. Protactinium), актиноидсен шутне кĕрет.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pr | 91 |
[231] | |
5f2 6d1 7s2 | |
Протактини |
1913-мĕш çулта Фаянс тата Гёринг уран арканнсан пулнă изотопсем хушшинче UX2 (234Pa)изотоп тупнă. Ун çурма аркану тапхăрĕ 1 мин пулнă, çавăнпа ăна "бреви" ят панă. Кайран Блек, Ган тата Мейтнер UX2 изотопăн пахалăхĕсеп тантал евĕрлĕ пулнине палăртнă.
1918 çулта Ганпа Мейтнер Уранинитра,тата вĕсенчен уйрăм Соддипе Кренстон, протактинин нумай çул пурăнакан изотопне тупнă.
Унтан актини пулнă май ăна протактини ят панă. (231Pa α-арканупа 227Ac пулать).
Протактини — çутă сăрă металл, уран пекех хытă. 2oК теперетурăра сверхпроводимость пахалăхне кăтартать.
Сывлăшра çиелтен монооксид пленкипе витĕнет. Водордпа 250-300оС çăмăллăн реакцине кĕрет, PaH3 гидрид пулать. Йодпа вĕçекен тĕрлĕ хутăшлă çыхăнусем тăвать.
Хăшпĕр изотопăсен радиохастар пахалăхĕсем:
Атом виçи | Çурма аркану тапхăрĕ | Аркану майĕ |
---|---|---|
224 | 0,6 çек | α |
225 | 2,0 çек | α |
226 | 1,8 çек | α |
227 | 38,3 мин. | α (15%), электронный захват (85%) |
228 | 22 сех. | α (2%), электронный захват (98%) |
229 | 1,4 кун | α (0,25%), электронный захват (99%) |
230 | 17 кун | β- (10%), электронный захват (90%), α (0,003%), β+ (0,03%) |
231 | 32480±260 çул | α |
232 | 1,31 кун | β- |
233 | 27,4 кун | β- |
234М (UX2) | 1,18 мин. | β- |
234 (UZ) | 6,7 сех. | β- |
235 | 23,7 мин. | β- |
236 | 12,5 мин. | β- |
237 | 10,5 мин (?)/39 мин. | β- |
Çутçанталăкри уран смолкин каяшĕсенчен 231Pa уйăрма пулать. Унсăр пуçне, 231Pa 230Th изотопне хуллен нейтронсемпе персе тума пулать:
230Th(n,γ)231Th (β--аркану, T1/2 = 25.6 сех) → 231Pa
е 232Th изотопа хăвăрт нейтронсемпе персе
232Th(n, 2n)231Th (β--аркану, T1/2 = 25.6 сех) → 232Pa
233Pa изотопа торирен тăваççĕя:
232Th(n,γ)233Th (β--аркану, T1/2 = 23.5 мин.) → 233Pa
Протактини металлне 1400-1500оС вĕрире PaF4 бари е кальци пе хĕртсе тăваççĕ.
Çĕр хуппинче питĕ сайра пулнипе тата питĕ наркăмăшлă пулнипе атом топливине зутăштарнă çĕрте кăна усă кураççĕ. 1 тонна уранта 0,34 г протакини.
Протактинипе ун пĕрлĕшĕвĕсем радиохастар тата наркăмăшлă. Танлаштарсан протактини 250 миллин хут синильный йӳçĕкрен наркăмăшлăрах.
}
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.