Акупунктура

Акупункту́ра (çаплах йĕплерефлексотерапи́, рефлексотерапи́, йĕплетерапи́, йĕплени^[1]; лат. acus — йĕп тата лат. punctura (pungo, pungere) — йĕпле, сăх) — альтер-медицина форми^[2] тата кĕлеткене çинçе йĕппе тирекен китай халăх медицининче (КХМ) кирлĕ компонент^[3].

Акупунктура тухӑҫлӑ сипленмест, ӑслӑлӑх никӗсӗ ҫук, вӑл плацбо-манипуляци пулса тӑрать.

Акупунктура теорийӗсемпе практикисем, пӗтӗмӗшле китай медицини пекех, псевдонаучнӑйсем пулса тӑраҫҫӗ, мӗншӗн тесен наука пӗлӗвӗсем ҫинче никӗсленмеҫҫӗ. Час-часах шарлатанлӑх пек характерланаҫҫӗ. Наука тӗпчевӗсем ци, меридиан тата акупунктура пӑнчисем пурӑнмалли йӑлана кӗнӗ китай концепцийӗсене гистологипе физиологи ҫирӗплетсе паманнине тупайман.

Ҫавӑн пекех китай термин — терапи чжэнь-цзю (кит) хӑйне евӗрлӗ, сарлакарах терминӗпе те анлӑн усӑ кураҫҫӗ. (Сӑхни тата пӗҫертни). "Чжэнь-цзю терапи" Термин ССР союзне "китайпа аслӑ туслӑх"тапхӑрта килнӗ. Акупунктура ("цзю", иппунктур, моксотерапи, moxibustion) ӑшӑтма ("ҫунтарма"), типӗтнӗ армутинчен тунӑ минӑпа-"сигаретпа" усӑ курса ӑшӑ витӗм кӳреҫҫӗ.

Хальхи вӑхӑтра акупунктура, китай медицинин йӑлана кӗнӗ пайӗ пекех, китайра сарӑлнине упрать, унта унӑн ӑслӑлӑхӗ ҫинчен ытларах шухӑшлать. Анӑҫри ҫӗршывсенче акупунктура XX ӗмӗрте альтернативлӑ медицина вырӑнӗнче палӑрмаллах сарӑлнӑ. Клиника тӗпчевӗсен системӑллӑ обзорӗсенче акупунктура тухӑҫлӑхӗ плацебо эффектӗнчен ҫӳлерех маррине палӑртаҫҫӗ. Акупунктура тӗрлӗ енӗсенчен пӗри-йӗпорефлексотерапи (англ. dry needling) раҫҫейре анлӑ сарӑлнӑ, анчах юлашки вӑхӑтра клиникӑлла тӗрӗслевсенче медицинӑн пур облаҫӗсенче те йӗппе чикмелли ҫак тӗсӗн тухӑҫлӑхне ҫирӗплетмен.^[4]

Акупунктурăн тăван çĕрĕ тата сарăлни