Витебск

Ви́тебск (бел. Віцебск) — Беларуçĕн çурçĕр-тухăçĕнчи хула, Витебской облаçĕн тата Витебск районĕн администраци центрĕ. Анăç Двина юханшывĕн тухăç облаçĕнче вырнаçнă. Пурăнан халăх йышĕпе (Минскпа Гомель хыççăн) виççĕмĕш хула. Кунта 364 800 çын пурнать (2020 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕ тĕлне). Лаптăкĕ — 134,6 км² (2017 çулхи çурлан 16-мĕшĕнче).

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Витебск (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Ялав Герб Патшалăх БеларуçБеларуç Статус облаç центрĕ Облаç ВитебскВитебск облаçĕ Район Витебск Координатсем 55°11′ с. ш. 30°10′ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице Шалти пайлану Чукун çул, Октябрь, Первомай районĕсем Хула ĕçтăвкомĕн председателĕ Орлов Николай Валерьевич Пĕрремĕш асăну 1021 çул Лаптăк 134,6[1] çм² Центр çӳллĕшĕ 125 — 204[2] м Климат тĕсĕ континенри вăтам Йышлăх 2811,7 çын/çм² Наци йышĕ беларуссем — 80,47 %, вырăссем — 12,67 %, украинсем — 1,31 %, урăххисем — 5,55 %[3] Этнохороним витеблянсем, витеблян Вăхăт тăрăхĕ UTC+3 Телефон кочĕ +375 212 Почтă индексĕсем 2100xx Автомобиль кочĕ 2 Официаллă сайчĕ http://www.vitebsk.gov.by (выр.) (акăлч.) Магдебург тивĕç-ирĕкĕ 1597, 1644 Юханшывсем Анăç Двина, Витьба, Лучоса Чыславсем

Витьба вăрри. Успени соборĕ.

Кун-çулĕпе Беларуçре иккĕмĕш хула (974 çулта^[4]), Полоцк хыççăн. Анăç Двинапа Витьба юханшывсен çӳллĕ çыранĕсенче хăпартнă, ятне иккĕмĕш юханшывĕнчен тивĕçнĕ. Ĕлĕк çак вырăнпа варягран грека çити çул выртнă. XVIII ĕмĕрти хула легендипе, Ольга хушнипе никĕс хунă. Хула таврашĕнче славян-кривичсем пĕрлешĕннĕ, географи енчен сутă-илӳ çӳлĕсем валли хăтлă вырăн пулнипе хула темиçе ĕмĕр ӳссе-аталанса пынă.

Истори

Тĕп статья: Витебск историйĕ

Тĕнчери хутшăнусем

Тăванлă хуласем

2017 çул тĕлне Витебск 9 хулапа тăванлă пулмашкăн килĕшӳ хучĕ çине алă пуснă^[5]:

• Зелёна-Гура, Польша (2002)
• Бельцы, Молдави (2002)
• Цзинань, КХР (2006, 2009)^[6]
• Харбин, КХР (2009, 2012)^[7]
• Ванадзор, Эрмени (2012)^[8]
• Липецк, РФ (2014)^[9]
• Аçтăрхан, РФ (2014)^[9]
• Ниш, Серби (2015)^[10]
• Хантă-Манси автономи тăрăхĕн — Югран — Белоярск районĕ, РФ (2016)^[11][12]

Партнёр-хуласем

2017 çул тĕлне Витебск çак 13 хулапа партнёр пулмалли килĕшӳсем çине алă пуснă:

• Нинбург, Германи (1991)
• Франкфурт-на-Одере, Германи (1991)
• Резекне, Латви (1995)
• Даугавпилс, Латви (1998)
• Смулен, РФ (1998)
• Хасково, Болгари (1998)
• Псков, РФ (2000)
• Самар, РФ (2001)
• Ступино районĕ, Мускав облаçĕ, РФ (2005)
• Савёлово районĕ, Мускав облаçĕ, РФ (2006)
• Ришон-ле-Цион, Израиль (2008)
• Готланд утравĕ, Швеци (2008)
• Геленджик, РФ (2009)

Фотогалерея

• 
  Ратуша
• 
  Турă амăшĕ вилнин соборĕ
• 
  Сăваплă-Пукрав кафедрăллă соборĕ
• 
  Чĕрĕлӳ чиркĕвĕ
• 
  Троица Марк мăнастăрĕн Сăваплă Хусан чиркĕвĕ
• 
  Сăваплăрах Турă амăшĕ вилнин чиркĕвĕ
• 
  М. Шагал арт-центрĕ
• 
  1812 çулхи Тăван çĕршыв вăрçин паттăрĕсен палăкĕ
• 
  Тăван çĕршывăн аслă вăрçин паттăрĕсен палăкĕ
• 
  Ленин урамĕ (Октябрь кеперĕ çинчен)
• 
  ВГМУ

Литература

• Солженицын А. И. Двести лет вместе (1795—1995). Ч.1/Ред. Н. Д. Солженицына. — М. : Русский путь, 2001. — 511с. — (Исследования новейшей русской истории/Под общ.ред. А. И. Солженицына; 7). — Библиогр.в подстр.примеч. — ISBN 5-85887-110-0
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / АН БССР; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ имени Петруся Бровки, 1985. — 8000 экз. (на белорусском языке).
• Витебск. Энциклопедический справочник. — Мн.: Белорусская Советская Энциклопедия имени Петруся Бровки, 1988. — ISBN 5-85700-004-1
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Редколл.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4. — 10000 экз. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4) (на белорусском языке).
• Подлипский А., Рогач В. — Доски, берегущие память. — Витебск: «Віцебская абласная друкарня», 2006.
• Изобразительное искусство Витебска 1918—1923 гг. в местной периодической печати : библиогр. указ. и тексты публ. / сост. В. А. Шишанов. — Минск: Медисонт, 2010. — 264 с.
• Волконский С. Г. Записки. — Иркутск: Восточно-Сибирское книжное издательство, 1991.
• Давид Симанович. Подорожная Александра Пушкина. — Минск: Мастацкая Літаратура, 1977.
• Шишанов В. А. Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции. 1918—1941. — Минск: Медисонт, 2007. — 144 с.
• Шишанов В. 974, 947 или 914? // Витебский проспект. 2005. № 45. 10 нояб. С.3.
• Любезный мне город Витебск… Мемуары и документы. Конец XVIII — начало XIX в. / Вступ. ст., науч., коммент., сост., публ. В. А. Шишанова. Мн.: Асобны Дах, 2005. 40 с.
• Левко О. Н. [вырăн= Минск Экскурсия по древнему Витебску]. — Полымя, 1984. — 25000 экз.

Асăрхавсем

1. Витебск стал на 1000 гектаров больше Народные новости Витебска (по состоянию на 25 июля 2017 г.)
2. «Витебск. Энциклопедический справочник», Изд. «Белорусская Советская Энциклопедия» имени Петруся Бровки, Минск, 1988.
3. Национальный состав населения. çăлкуçран архивланă 3 Чӳк уйӑхӗн 2011.
4. Çул çыравĕнче кăтартнипе, Витебска 974 çулта Ольга майра кнеç никĕс хунă. Анçах та майра-кнеç 969 çулта вилнĕ.
5. Города-побратимы | Витебск| Новости Витебска |Витебский горисполком. www.vitebsk.gov.by. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
6. Витебск и Цзинань планируют и дальше развивать совместное экономическое, научное и культурное сотрудничество. www.vitbichi.by. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
7. У Витебска появился китайский побратим (выр.). TUT.BY. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
8. В праздновании 1039-летия Витебска принимают участие делегации городов-побратимов (выр.). Белорусское телеграфное агентство (2013-06-28). Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
9. Виктор Николайкин: «Вместе нам многое по плечу». Интервью председателя Витебского горисполкома накануне Дня города. www.vitbichi.by. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
10. Ниш наш. У Витебска появился новый побратим - город в Сербии. Стартовая страница Беларуси. 21.by. Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
11. У Витебска может появится новый город-побратим (выр.). Газета «Витебский Курьер» (2016-03-24). Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.
12. Белоярский район России и белорусский город Витебск стали побратимами (выр.). soyuz.by (2016-09-13). Тĕрĕсленĕ 17 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016.

Каçăсем

• Официальный сайт горисполкома 2012 ҫулхи Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ..
• Витебский областной краеведческий музей. çăлкуçран архивланă 20 Ҫу уйӑхӗн 2010..

Шаблон:Витебск