Mùzeùm Miniaturowégò Profesjonalnégò Kùńsztu Henrik Jan Dóminiôk w Tichach
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mùzeùm Miniaturowégò Profesjonalnégò Kùńsztu Henrik Jan Dóminiôk w Tichach (pòl.Muzeum Miniaturowej Sztuki Profesjonalnej Henryk Jan Dominiak w Tychach) – to je mùzeùmkùńsztu (artistny ùróbk), institucjô pòwòłónô do zbiéraniô, badérowaniô, a téż òpieczi nad òbiektama, chtërne mają gwësną historëczną abô pòsôdają wësoką artisticzną wôrtosc dlô kùlturowi spôdkòwiznë całégò swiata. Òstało założoné przez Henrika Jana Dóminiôka w 2013 r.[4] w Tichach (to je gard, w chtërny je sedzba Mùzeùm) w szląsczim wòjewództwie w Pòlsce (je państwã w Westrzédny Eùropie nad Bôłtã), a zajimô sã rozkoscérzanim kùlturë m.jin. w kraju ë za grańcą[5][6]. Òd 22 pazdzérznika 2013 rokù pòdlégô pòd Minysterstwò Kùlturë i Nôrodny Spôdkòwiznë, chtërne je jednym z minysterstwów we Warszawie.[6] Dlô realizacji sztatutowëch célów Mùzeùm wespółrobi z wielnyma kùlturowima karnama i ùsôdzcama, nôbarżi w Pòlsczi Repùbliczi, na przëmiôr w: Mùzeùm Nowô Ruda w dólnoszląsczim wòjewództwie, a téż Mùzeùm w Jéżowem (pòdkarpacczé wòjewództwò)[7].
W jegò bògatim doróbkù je artistny ùróbk, a jego spòsobem wëpówiedaniô są dokôzë w òbrëmieniém malarztwa ë jinëch, chtërne òdpòwiôdają wëmôganióm szëkòwnosce, harmónji, esteticzi ë w zanôleżnocë òd rzeczë są ùwzglãdnióné taczé jakno:
Westrzód eksponatów je m.jin. Droga Krziżewô (abò Darga Krziżewô) – ùtwórca pòlsczi malôrz, wielestarnowi artista grafik, kunsztler Wòjcech Łuka[21].
Stacjô I Pón Jezës na smierc przez Piłata skôzóny wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,7[1]. Cytat („Hewò człowiek! (J 19,5) Ecce homo! Tak je wskôzóny lëdzóm bez Piłata nasz Pón. Hewò Człowiek, a do te Bóg, jaczim człowiek chce rozpòrządzëwac, a miec nad nim władzã… Człowiek nie rozmieje zapanowac nad sobą, nad swòjima pragniączkama, swòjima nëkama, a tim wszëtczim, co lëchi, grzészny i diabelsczi. A nasz Zbôwca z niewëpòwiedzóną pòkòrą to wszëtkò wzął na se, żebë w mãce, krziżu i smiercë òbmëc to swòją Nôswiãtszą Krëwią i nas zbawic. Pò jaczi starnie më w naszim wëbiéranim midzë cnotą, a grzëchã, dobrim a złim stojimë?”)[22].
Stacjô II Pón Jezës krziż bierze na remiona wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Na remionach nasz Pón i Zbôwca niese całi nasz los, całą jawernotã, całą jistnotã. To je swiãtô perspektiwa – że Syn Bòżi bierze na remiona krziż, cobë gò niesc a na òstatk na nim ùmrzéc za nas, za kòżdégò z òsóbna... Żebë le człowiek nie béł pòtãpiony na wieczi. Kò Pón Jezës nie òbscygôł sã z branim na se tegò, co gò tak kòsztowało. To bëła biôtka ò zbawienié, wòjna midzë Bòga a diôbłã – do kògò człowiek mô słëchac na wiecznosc. A w naszi codniowi biôtcë – wszëtkò, co mómë ùczëniony, a co czënimë kònkretno wedle dëcha i wedle cała dlô jinszich lëdzy, to mómë samémù Bògù ùczëniony (Mt 25,40). Jeden drëdżégò cãżarë niesta i tak zjiscyta prawò Christusa (Ga 6,2)”)[22].
Stacjô III Pón Jezës pierszi rôz upôdô pòd krziża wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,7[1]. Cytat („Ùpôdk je rzeczą lëdzką, a dërchac w ùpôdkù szatańską. A co je Bòską rzeczą? Mòcą Pana Jezësa je dlô kòżdégò pòwstac z ùpôdkù, bic sã w piers, wëpòwiedzëc w spowiednicë swòje grzéchë a dostac sakramentalną mòcą kapłańską rozgrzeszenié: Jô w miono Christusa òdpùszcziwóm twòje grzéchë. To sóm Christus òdpùszcziwô, rozgrzesziwô w òsobie kapłana, chërnégò Òn sóm wëbrôł. Nié wa Miã wëbra, ale Jô sóm móm waji wëbróny, abë wa szła i brzôd przënôsza, i żebë ten brzôd dërchôł (J 15,16)”)[22].
Stacjô IV Pón Jezës spotikô sa ze Swòją Nôswiãtszą Matką wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Matinka… Jaczé to słowò je miłé. Słowò Matka i Òna sama je balsamã na nasze renë, a chùstką, co òcérô łzë ji sënów a córków. Kò Matka Bòskô, to nié jaczis symból ale żëwô òsoba. Tak jak w miészkù mómë òdjimk kòchany blisczi òsobë, tak mómë òbrôz, sztaturã na wspòmnienié ji żëwi Matczi najégò Pana i naszi Matczi, chtërna nas znaje, a rozmieje naszã mòwã głosu lëpów, a cëchòscë bicégò serca. Kò to Ji żëwé i miłé wspòmnienié je w Swiónowie, Swôrzewie, w kòżdi kaplëczce doma, bùten, przë drodze… wiedno nama pò drodze, na naszich zemsczich drogach, jaczich cél je na niebnym plónie…Matinkò Bòskô retuj nas!”)[22].
Stacjô V Szimón z Cyrenë pòmôgô Jezësowi niesc krziż wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Rãka w rãkã z Bòsczim Sënã… Òfiara nie je próżnô. Tak pò prôwdze, to co sã stało z Bòsczi łasczi w ti stacji midzë Panã Jezësã a Szimónã z Cyrenë, to wëjątkòwô łaska nieseniô wespół krziża… To je łaska wiôlgô – bëc rôczony bez Pana Jezësa do wpasowaniô sã w Jegò krziż, w Jegò sztôłt, w Jegò spòsób miłowaniô – jaż pò òddanié żëcégò z Nim, w Nim i dlô Niegò. Òfiara nie je próżnô, kò niżódna kropla zmòklëznë, niżódna wëcësniãtô niedowinnô łza, niżódna kropla krëwi nie je próżnô. Mdze to w niebie wôżoné, rechòwóné, szacowóné miarą miłotë do Bòga i lëdzy… Z procentã Bòsczégò Miłoserdzégò…”)[22].
Stacjô VI Sw. Werónika océrô Twôrz Panu Jezësowi wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,7[1]. Cytat („Òtrzë swiãtą Twôrz… Cëż to znaczi dlô nas? Cëż Të Panie Jezë chcesz w naszich sercach zapisac? Czë jô béł głodny, Të dôł mie jesc. Czë jô béł spragłi, Të dôł mie pic. Czë jô béł w rézë, Të miã przëjął w checzë. Czë jô béł nadżi, Të dôł miã òblok a òbùł. Czë jô béł w sôdzë, Të miã nawiedzôł. Czë jô béł chòri, Të miã òpatrził (Mt 25, 35-36). Tam wszãdze dze béł człowiek zbiédniałi, a taczi prosti i w pòtrzebie, tam Jô béł w nim… (Mt 25, 40)”)[22].
Stacjô VII Pón Jezës drëdżi rôz upôdô wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Pón Jezës dôwô nôdzejã, czedë ji na swiece ni ma. Òn pòdnôszô wszëtkò, co je słabé a lëbé i dôwô mòc do jidzeniô dali. Òn nie złorzékô tim, co Gò pòpichają, co sã rozpichają remionama w tim żëcym. Co to mùszi bëc za miłosc zbôwnô a òfiarnô, chtërna kôże z miłotą zdrzec w òczë tim, co Gò krziwdzą… Jô dôł wama przëkôzanié, żebë wa sã miłowa tak, jak Jô waji móm ùmiłowóny (òb. J 13,34)”)[22].
Stacjô VIII Pón Jezës pòcészô płaczącé niastë wiôlgòsc (mm × mm) 14,7×14,7[1]. Cytat („Słowa, wzdichanié, przemądrzałi recept na żëcé, na ùbëtk, na pòliticzné mądrzenié sã ni mają znaczeniô. Bò miłoserdzé nôleżi czënic, a nié ò nim gadac. Kòchac, to znaczi òddawac swòje żëcé, a nié miodno deklarowac. Ùbëtk nôleżi wprowadzac mòcą prawa Bòsczégò i przëkôzaniów i bëc jedno w Bògù, z Bògã i dlô Bòga… Chlëchôjtã nad sobą i nad wajima sënama, co wëcyskôta łzë z òczów niedowinnëch, a prostëch lëdzy!…”)[22].
Stacjô IX Pón Jezës trzecy rôz upôdô wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Spiéwómë w piesnie: Chto krziż wëzgódnie, nen nie ùpadnie, w bòlescë zadóny sercóm. Wëzgòdnąc krziż z Panã Jezësã, to niesc gò z Nim i z taczima wseczëcama, z taczim nastrojenim serca, jak Òn miôł… I nimò procemnosców losu, jaczé sã kładzą nama przék, pòd nodżi – tak sã dwigac jak Òn sã dwignął, żebë sã wszëtkò dokònało, jak sã nôleżi miarą Bòską…”)[22].
Stacjô X Pón Jezës z ruchnów wëzeblokłi wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Przeprôszómë Cebie Panie Jezë: za wszelejaką akceptacjã grzéchów, za wzniosłe ùniesenia nad tim, co je niskò ùpadłi w sromòce, za gôdkã ò lëdzach, co wëzeblôkô jich z bëlnégò miona a tczë, za to wszëtkò, co nas ceszi w naszich pòstãpkach, a za co je wstid… Przeprôszómë za nieczësté słowa, mëslë, a ùczinczi – kò Të Jezë jes tak czësti Bòską bielą… Swiãtimã bądzta, bò jô jem swiãti (Kpł 11,44; 1P 1,16) – gôdô Bóg. Chto rénëje swiãtnicã Dëcha Swiãtégò, swiãtnicã człowieka stwòrzonégò na Bòsczi òbrôz i pòdobiznã, tegò zniszczi Bóg. Swiãtnica Bòga je swiãtô a wa nią jesta! (òb. 1 Kor 3, 16-17)”)[22].
Stacjô XI Pón Jezës przëbiti do krziża wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Rãzã z Christusã przëbiti, razã z Christusã i Jegò krziżã sparłãczony. Z Nim sparłãczony w miłoce, w miłotnym niesenim krziża cerpieniów dëchòwëch, nimòce... To je pòkòra – zdac sã na łaskã Bòga w tim, co je niemòżebné wedle tegò swiata, wedle lëdzczégò szacowaniô. Kò nié człowiek je herosã, co mòże zrobic co je chce i czej le chce. Razã z Christusã chcemë bëc przëbiti do krziża, żebë Òn w nas żił i òkôzôł mòc. Nié ten je mòcny i dobiwô, co sã rozpichô w żëcym, a całim sobą bùdzy strach jinëch, le nen, co z łaską Bòga panëje nad sobą. Ten je mòcny, chtëren panëje nad swòjima nëkama a pragniączkama, a nié òne nad nim…”)[22].
Stacjô XII Pón Jezës ùmiérô na krziżu wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Jaczé żëcé, takô smierc… Jezë, wspòmnij na miã czej przińdzesz do swégò królestwa…(Łk 23,42). Cobë z łasczi Bòsczi a brzadu najégò żëcégò kòżdégò dnia zebrało sã na kùńc, jak Panu Jezësowi: Òjcze, w Twòje rãce òddôwóm dëcha mòjégò (Łk 23,46). Wëkònónô…(J 19,30)”)[22].
Stacjô XIII Pón Jezës zjãti z krziża wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Bez Bòga swiat jidze w rëjnã. Bez Bòga lëdzczé prawa są bezprawim, lëdzczé rządë – nierządã. Ni ma czasu rozmëszlac nad doznónyma krziwdama, ni ma czasu na kôrmienié sã szczegółama lëdzczich sztridów, szôlonëch w swòji marnoscë dokazów, wòjnów na naszim môłim pòdwòrzim, na pòdwòrzim tegò swiata... Czas je, jak Matinka Nôswiãtszô trzëmac sã mòcno Pana Jezësa, kò Òn je całim swiatã w tim żëcym i na wiecznosc. Chcemë Gò tczëc, adorowac w Nôswiãtszim Sakrameńcë, Òn je Bògã z nama (òb. Mt 1,23; Ap 21,3). Òn je!(òb. Mt 14,27; Mk 14,62; J 8, 24.28) I do Niegò nôleżi òstatné słowò!”)[22].
Stacjô XIV Pón Jezës do grobù złożony wiôlgòsc (mm × mm) 14,6×14,6[1]. Cytat („Nasz skôrb je w niebie. Najô Tatczëzna je w niebie (Flp 3,20). Nick ni mómë przëniosłé i dóné na nen swiat i nick z niegò na tamten nie wezniemë... To, co sã zdôwô bëc nasze, nôleżi równak do Bòga. Nawetka më sami nie nôleżimë do se, ale do Bòga. Tuwò na zemi jesmë leno pachtôrzama Bòsczégò gruńtu, żëcégò… Pòczim mómë czas, chcemë czënic dobrze w miono Bòsczé, i dlô Niegò samégò. Niech nama z òczów nie schôdô dążenié do swiãtoscë z perspektiwą nieba razã z całim Niebiesczim Dwòrã. Kò przińdze nen czas, czej zamkną sã nasze òczë na nen swiat, żebë Bóg je nama òdemkł w wiecznoscë… Pòczim mómë czas, chcemë czënic dobrze w miono Bòsczé!”)[22].
Nôdgroda WFOŚiGW „Zielony Czek”, rekomendowana przez Jakuba Chełstowskiego – marszałka szląsczégo wòjewództwa i Andrzeja Dziubę – Bùrméstera Tychów, dla dyrektora mùzeùm za upowszechnianie i promowanie działań oraz postaw ekologicznych (2019)[23][24][25][26]
Dominiak Henryk Jan, Biografia Indeks według kodu Grup Zawodowych: Sztuka, kultura i muzea, [w:] Britishpedia, Encyklopedia Osobistości Rzeczypospolitej Polskiej, BPH – British Publishing House Ltd, t. III., 2017, s. 245. ISBN 978-1-912100-36-1. – Biblioteka Szląsczka w Katowicach
Dominiak Henryk Jan, Biografia Indeks według kodu Grup Zawodowych: Sztuka, kultura i muzea, [w:] Britishpedia, Encyklopedia Osobistości Rzeczypospolitej Polskiej, BPH – British Publishing House Ltd, t. VII., 2021, s. 251. ISBN 978-1-912100-46-0. – Biblioteka Szląsczka w Katowicach