Cedant arma togae

From Wikipedia, the free encyclopedia

Cedant arma togae
Remove ads
Remove ads

A locuzioni latina Cedant arma togae hè una forma abbriviata di Cedant arma togae, concedat laurea laudi, esametru di Ciciaronu cuntinutu in u puema epicu-cilibrativu De consulatu suo. Di st'opara, scritta in 60 a.C. è di cuntinutu autubiugraficu, fermani solu parechji frammenti: stu versu era cuntinutu in u libru III.[1] Littiralamenti a sprissioni significheghja: "cedani l'armi à a toga" o l'armi si ritirani davanti à a toga [di u magistratu] è a curona d'addoru [veni à dì, u trionfu militaru] cedi di fronti à a gloria civili. U versu hè evidintamenti autucelebrativu, chì a toga ripprisenta u magistratu togatus, stranieri à qualunqua ambizioni di pristigiu militara, di u quali l'unichi ma furmidevuli armi sò u drittu è a parola; ripprisenta veni à dì Ciciaronu stessu, è par certi aspetti tuttu u significatu di a so carriera pulitica, chì si svolsi in un periodu specificu di crisa di a rippublica è di viulenzi armati. Oghji a sprissioni, fora di cuntestu è guasgi sempri in a forma abbriviata, hè usata par sprimà l'auguriu chì u guvernu militaru cedi u postu à quiddu civili, a forza di l'armi à quidda di i magistrati è di a leghji, a guerra à a diplumazia è à a paci.

Thumb
Statua di Ciciaronu incù a toga
Remove ads

Prununcia

A prununcia di a sprissioni, sicondu a littura currenti di u latinu, hè a siguenti: cèdant àrma tòge, concèdat làurea làudi. Eppuri, a prununcia riali di l'ebbica di Ciciaronu era quissa: kèdant àrma tògae, conkèdat làurea làudi. Vulendu inoltri leghja l'esametru in u rispettu di l'ictus metrichi, bisogna à accintuà togè in u prima casu, togàe in u casu di cusidditta prununcia ristituita.

Stilu

U versu, artifiziosu è sulennu, improda i strumenti tipichi di a gravità arcaizanti di sapori ennianu: l'allittirazioni insistuta di i cunsunanti velari (s'intendi sempri gutturali a prununcia di a lettara c) è l'annuminazioni laurea/laudi (sicondu l'etimologisti antichi, ancu figura etimulogica). Toga, arma è laurea sò evidintamenti metunimii.[2]

Fonti

Hè u stessu Ciciaronu à cità è à cummintà u so versu in u De officis (I, 77),[3] È successivamenti in a siconda Filippica (II, 20).[4]

Tradizioni

"Versu famosu, ancu s'è ùn hè micca di particulari biddezza", biffatu dighjà da i so cuntimpuranii. U stessu Ciciaronu, ripurtendu lu in u De officis, signala chì fù causa d'irunia è di cinsuri ab improbis et invidis.[5]

A frasa hè citata incù irunia da Manzoni in i Prumissi Sposi (cap. XIII), in l'episodiu di Ferrer chì riesci à salvà u vicariu assidiatu di pruvisioni da i rivultati, prima di u tardivu intarventu di i suldati: "Era veramenti u casu di dì: cedant arma togae; ma Ferrer ùn avia micca in quiddu mumentu in testa à citazioni: è di u restu sariani stati paroli buttati via, parchì l'ufficiali ùn capìa micca u latinu".[6]

A sprissioni hè citata ancu da Alexandre Dumas in u Conti di Monticristu, incù rifirimentu à a situazioni pulitica francesa u lindumani di a scunfitta di Nabulionu.[7]

Remove ads

Noti

Loading content...

Da veda dinò

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads