Aliconu
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
L'Aliconu (o Elicone) (in grecu Ἑλικών / Helikồn, littiralamenti "u (monti) tortuosu", da ἕλιξ / hélix "spirali, zigzag") hè un monti situatu in a rigioni di Tespie anticamenti in Aonia è oghji in Beozia (Grecia)[1]; incù i so 1.748 metri hè a vetta più alta di a rigioni.
U Monti Aliconu hè resu celebru da a mitulugia greca par via di dui surghjenti sacri à i Musi chì ci si trovani: Aganippa è Ippucrena, tremindù tuponimi furmati nantu à a radica hippo- "cavaddu", apposta ch'è a tradizioni vulia ch'eddu fussi statu Pegasu à scaturiscia li. I fiuma Olmeios è Permessos chì da eddi discindiani, erani riputati in gradu di furniscia l'inspirazioni à quiddi chì ci si fussini dissitati.
Annantu à i so penditi si truvava u paesi di Ascra, chì deti nascita à u pueta Esiodu (VIIu seculu a.C.), u quali conta di avè scuntratu i Musi mentri chì, ghjuvanottu, era intentu à pasculà i greghji annantu à i fianchi di a muntagna, induva Eros è i Musi aviani ghjà tandu santuarii è un tarrenu par i baddaturi vicinu à a cima. Funi eddi - eddu susteni - à inspirà li a Tiugunia, chì si apri par quissa incù st' invucazioni:
Cumenciu u cantu me da i Musi Aliconii, chì sopra
l'eccelsi d'Aliconu santissimi vetti han sughjornu,
è incù i moddi pie' d'intornu à a cerula fonti
baddani, intornu à l'arghja di u figliu putenti di Cronu.
Eddi, postu ch'è in u Parmissu lavati han i tennari membra,
o d'Ippocrena in l'acqui, oppur di u santissimu Olmeu,
intrecciani d'Aliconu annantu à i vertici sommi, caroli
agili, graziosi: ch'è grandi virtù in i so pedaEsiodu, Tiugunia, 1-8, trad. Ettore Romagnoli
I Musi l'avariani dunqua inspiratu, è grazia ad eddi principiò à cantà l'urighjini di i dei. Fù cusì ch'è l'Aliconu divintò un simbulu di l'inspirazioni puetica.
Oltri à i fonti sopra ricurdati (è citati da u stessu Esiodu), a tradizioni voli chì si truvava annantu à l'Aliconu ancu a fonti in a quali Narcisu si spichjò, firmendu culpitu da a so probbia biddezza.
In l'innu omericu à Posidonu, u diu fù apustrufatu, in una brevi invucazioni, com'è "signori di l'Aliconu".
U munasteru di Hosios Lukas (XI seculu), chì si trova annantu à u fiancu uccidintali di l'Aliconu, hè statu dichjaratu da l'UNESCO "Situ patrimoniu di l'Umanità".
Numarosi sò i rifirimenti litterarii à l'Aliconu. Un celebru passu hè cuntinutu in u I cantu (II stanza) di a Ghjerusalemma Libarata di Torquato Tassu:
in u prolugu di a Musica de l'Orfeu di Monteverdi:
Più irriverenti l'accennu di Carlo Porta in u so Sonettin cù u covon annantu à u rumanticisimu, in u quali, attighjendu si com'è "classicistu" in a pulemica incù i rumantichi, prova st'affirmazioni soia incù a so friquintazioni di l'Aliconu.
Riferimenti ni cumporta ancu u Prolugu (vv.2-5) di u Prima Cantu di u Paradisu di D. Alighieri, u quali afferma di ùn pudè più addrizzà si solu à i Musi abitanti l'Aliconu, ma di duvè invucà ancu l'aiutu di u Diu Apollu, abitanti u Cirra:
L' Aliconu hè citatu à spessu in l'opara di Rinatu Coti, in particulari:
L'Aliconu ispirò i danzi ch'è u cumpusitori ungharesu Leó Festetics tinia in u so casteddu in i circonda di Keszthely. Festetics chjamò ancu Bibbiuteca di l'Aliconu a bibbiuteca ch'eddu fundò par prumova a litteratura è a cultura in a so cità nativa.
Sempri da l'Aliconu piglia u nomu l'Helicon Arts Cooperative, un impresa chì upareghja in u duminiu di l'arti è di a pruduzzioni di filmi à Hollywood.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.