یەمەن
From Wikipedia, the free encyclopedia
یەمەن (بە عەرەبی: الجمهورية اليمنية) وڵاتێکی عەرەبییە لە ڕۆژھەڵاتی ناوین. پایتەختەکەی سەنعایە، تاکە وڵاتی عەرەبیە سەر بە سیستمی کۆماری وڵات بەڕێوە دەبات.
| Republic of Yemen الجُمهورية اليَمَنية al-Jumhūriyyah al-Yamaniyyah |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| دروشم: الله، الوَطَن، الثَورة، الوَحدة (Arabic) "Allāh, al-Waṭan, aṯ-Ṯawrah, al-Waḥdah" (transliteration) "God, Country, Revolution, Unity" |
||||||
| سروود: "United Republic" | ||||||
.svg) |
||||||
| پایتەخت | Sana‘a | |||||
| زمانە فەرمییەکان | Arabic | |||||
| ناوی هاووڵاتی | Yemeni, Yemenite | |||||
| دەوڵەت | United parliamentary republic | |||||
| - | President | Abd Rabbuh Mansur Al-Hadi | ||||
| - | Prime Minister | Mohammed Basindawa | ||||
| یاسادانەر | Assembly of Representatives | |||||
| Establishment | ||||||
| - | North Yemen independence from the دەوڵەتی عوسمانی | 1 November 1918 | ||||
| - | South Yemen independence from the شانشینی یەکگرتوو | 30 November 1967 | ||||
| - | Unification | 22 May 1990 | ||||
| - | The Yemeni Revolution | 27 January 2011 | ||||
| ڕووبەر | ||||||
| - | سەرجەم | ٥٢٧,٩٧٠ کیلۆمەتری چوارگۆشە (50th) ٢٠٣,٧٩٦ مایلی چوارگۆشە |
||||
| - | ئاو (%) | negligible | ||||
| ژمارەی دانیشتوان | ||||||
| - | بەراوردی 2011 | 25,130,000 (46st) | ||||
| - | سەرژمێریی April 2011 | 25,130,000 | ||||
| - | چڕی | 44.7 کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (160th) ١١٥٫٧کەس لە مایلی چوارگۆشە |
||||
| GDP (PPP) | بەراوردی 2011 | |||||
| - | سەرجەم | $57.966 billion[1] | ||||
| - | سەرانە | $2,306[1] | ||||
| GDP (nominal) | بەراوردی 2011 | |||||
| - | سەرجەم | $33.675 billion[1] | ||||
| - | سەرانە | $1,340[1] | ||||
| HDI (2011) |  0.462[2] (low) (١٥٤th) |
|||||
| دراو | Yemeni rial (YER) |
|||||
| ناوچەی کاتی | (UTC+3) | |||||
| لای لێخوڕین | right[3] | |||||
| پاوانی ئینتەرنێت | .ye | |||||
| کۆدی تەلەفۆن | 967 | |||||
لە باکوور و باکووری ڕۆژهەڵات و باکوری خۆرئاوا عەرەبستانی سەعوودییە، لە باشوور وڵاتی سۆمالیایە، لە ڕۆژاوا دەریای سوورە و لە ڕۆژهەڵاتیش وڵاتی عومانە.
بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتوانی وڵاتی یەمەن ٢٤,٩٦٨,٥٠٨ کەس بووە کە دەکاتە ٠.٣٤ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مام‌ناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ١٩.٤ ساڵە. ھەروەھا ٣٤ لەسەدی دانیشتوانی وڵات لە شارەکان دەژین.[4]
| ئایینەکان لە یەمەن [5] | ||||
|---|---|---|---|---|
| ئایینەکان | ڕێژە | |||
| سوننە | ٧٠٫٠٪ | |||
| شیعەی زەیدی | ٣٠٫٠٪ | |||
رۆژی ١١/٢/٢٠١١ لەژێر ناوی (ھەینیی توڕەیی) کە ھاوکاتبوو لەگەڵ رۆژی دەستبەرداربوونی حوسنی موبارەک سەرۆک وەزیران، سەرکردایەتیکردنی خۆپیشاندان لەو وڵاتە لەلایەن لاوانی یەمەن و چەند حزبێکی ئۆپۆزسیۆن بوو داوای گۆڕینی رژێمی عەلی عەبدوڵڵا ساڵح سەرۆکی یەمەنیان دەکرد کە ماوەی ٣٣ ساڵبوو دەسەڵاتی لەو وڵاتە گرتبووە دەست، بەھەمان شێوە ئەوانیش داواکاری چاکسازی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتیان دەکرد ھەروەھا تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوک کاریگەرییەکی بێوێنەو کارای لەسەر گەورەکردنی شۆڕشەکە ھەبوو، ژمارەیەک لەناو دەسەڵاتدا بەدەرکەوتن داوای چاکسازیان دەکردو داوای روخانی دەسەڵاتیان دەکرد ئەوان کۆمەڵەیەک بوون بەناوی (شۆڕشی لاوانی یەمەنی بۆ رووخانی رژێم) پێگەو رۆڵێکی کاریگەریان ھەبوو لە رێکخستنی مانگرتن و بەردەوامی شۆڕشەکە، رۆژی ھەینی ٨/٣/٢٠١١ کە بە (ھەینی شکۆداری) ناسراوەو ژمارەیەکی بەرچاو لە سەرۆک ھۆزەکان و کەسایەتییە کۆمەڵایەتییەکان چوونە پاڵ خۆپیشاندەران، پاشان رۆژی ٢١/٣ لیوا موحسین ئەلئەحمەر بەھۆی کاریگەریی قەسابخانەی ھەینی شکۆدار کە ٧٥٢ قوربانی لە مانگرتووان و لاوانی لێکەوتەوە لە گۆڕەپانی تەحریر لە سەنعای پایتەخت ھەڵگیرسانی شۆڕشی رێکخست، دواجار لە کۆشکی کۆماری عەلی عەبدولڵا ساڵح بەھۆی موشەکێکەوە پێکراو رەوانەی نەخۆشخانەکانی سعودیە کرا، پاشان دەستپێشخەرییەکەی کەنداو بووە ھۆی دەستبەرداربوونی لە سەر کورسی دەسەڵات .
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
