گردی حەسەنلو
گردێکی مێژوویی لە رۆژهەلاتی کوردستان، نەغەدە / From Wikipedia, the free encyclopedia
گردی حەسەنلو ، کە دەکەوێتە ٧ کێلومیتری لە شاری نەغەدە،و دشتی سەندووس یەکێکە لەو گردە کۆنانەی کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ زیاتر لە ٧ هەزار ساڵ پێش زایین. بەناوبانگترین کەلوپەلی کۆن کە لەم شوێنەدا دۆزراوەتەوە بریتییە لە جامی زێڕینی حەسەنلو کە سەر بە سەردەمی ئاسنە و لە مۆزەخانەی ئێرانی کۆن هەڵگیراوە و کەشف کراوه.
گردی کۆنی حەسەنلو بە دووری ١٢ کێلومیتر لە باشووری ڕۆژئاوای دەریاچەی ورمێ ، و ٩ کێلومیتری باکووری ڕۆژهەڵاتی شاری نەقدە ، لە نێوان گوندەکانی ئەمینلو و حەسەنلو هەڵکەوتووە. ئەم گردە بە هۆی ناوی گوندی نزیکەوە پێی دەوترێت حەسەنلو و حەسەنلو ناسراوه.
لە دەوروبەری گردی حەسەنلو چەندین گردی دیکەی دێرین هەیە و پێدەچێت لە سەردەمی نیشتەجێبوونی حەسەنلو و شارستانییەتە گەورەکەیدا شارستانیەتەکانی دیکەش بەرکەوتنیان لەگەڵ ئەم گردەدا هەبووبێت و هەمان قۆناغی شارستانیەتی حەسەنلو دروست بووە. دەتوانرێت بڵێین نزیکەی ١٤ گردی کۆن لە دەوروبەری گردی حەسەنلو دەستنیشان کراون، ئەمەش خۆشگوزەرانی و کەشوهەوای گونجاو و گەشەسەندنی کولتووری مرۆڤە کۆنەکانی ئەم ناوچەیە نیشان دەدات و جيران بوون. [1]
بوونی گردە دێرینەکانی تر بەو مانایەیە کە هۆزەکانی دانیشتووی حەسەنلو لە هەمان بنەماڵە بوون لەگەڵ هۆزەکانی دانیشتووی گردەکانی دەوروبەر و بازرگانی و پەیوەندییان لەگەڵ یەکتردا هەبووە و دەتوانین بڵێین لەگەڵ یەک جيران بوون. گردەکانی دەوروبەری حەسەنلو بریتین لە:
گردی دێرینی پاسدالی لە باکوری ڕۆژهەڵاتی حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی شێخ ئەحمەد )، گردی بارانی عجم لە باشووری حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی باراناوی عەجەم)، گردی حاج فیروز لە باشووری حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی حاج). فیروز)، گردی دێرینی تابیە لە باشووری ڕۆژئاوای حەسەنلو ( دەکەوێتە گوندی تابیە)، ئەکبەر تەپە لە ڕۆژئاوای حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی دۆڵمێ)، گردی کویک لە باکووری ڕۆژئاوای حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی کویک). )، گردی دێلانچی ئارخی لە باکووری ڕۆژئاوای حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی دێلانجی ئەرخی=جۆی گادە)، گردەکە فەلاتی کۆن لە ڕۆژئاوای حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی قەڵات)، گردی کۆنی میراوا = میراباد لە… ڕۆژئاوای حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی میرابادی کۆن)، گردێکی دیکەی دێرین بەناوی سەخسی تەپە لە باشووری حەسەنلویه (دەکەوێتە گوندی سەخی تەپەی کۆن)، گردی نیزاماباد لە باشووری ڕۆژهەڵاتی حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی نیزاماباد)، گردی مەملو لە باشووری ڕۆژهەڵاتی حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی مەملو)، گردی مەحمەدشا لە ڕۆژهەڵاتی حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی محەمەدشا)، گردی گەرخانە لە ڕۆژهەڵاتی حەسەنلو (دەکەوێتە گوندی گەرخانە)، هەموو ئەو گردانەی باسکراون ئەوانن کە بە دووری جیاواز لە یەکتر و بە دووری تیشکی ٢ کێلومیتری بۆ ١٥ کێلومیتری لە گردی حەسەنلوەوە هەڵکەوتوون و جیرانن.