پێگەیشتوویی لە مرۆڤدا

پێگەیشتوویی لە مرۆڤدا بەو گۆڕان و جموجووڵە فیزیکییە دەوترێ کە تێیدا جەستەی مناڵ وەک جەستەی مرۆڤی گەورەی لێ دێ و دەتوانێ زاوزێ بکا. سەرەتا، مێشک فەرمان دەنێرێ بۆ لووە جنسییەکان، واتە ھێلکەدانەکان لە کچاندا و، ھێلکەگونەکان لە کوڕاندا. لووە جنسییەکان کە ئەو فەرمانەیان پێ گەیشت، دەست دەکەن بە بەرھەمھێنانی ھۆرمۆنگەلێک کە لیبیدۆ (مەیلی جنسی) دەخەنە گوڕ و دەبنە ھۆی گەشەکردن و گۆڕانی شێوەی مێشک و ئێسقانەکان و ماسوولکەکان و خوێن و پێست و قژ و مەمکەکان و ئەندامەکانی زاوزێ. گەشەی فیزیکی، واتە باڵاکردن و قورسبوون، لە نیوەی یەکەمی پرۆسەی پێگەیشتووییدا تاو دەستێنێ و کاتێ جەستە بوو بە جەستەی مرۆڤێکی گەورە، تەواو دەبێ.

بۆ کچان، پێگەیشتوویی زیاتر لە تەمەنی ١٠ و ١١ دەست پێ دەکا و لە ١٥ تا ١٧دا کۆتاییی پێ دێ. بۆ کوڕان، لە ١١ و ١٢ دەستی پێ دەکا و لە ١٦ و ١٧ تەواو دەبێ.^[1][2][3] بەرچاوترین نیشانەی پێگەیشتن لە کچاندا کەوتنەسەر خوێنە کە لە نێوان تەمەنی ١٢ و ١٣ ڕوو دەدا.^[2] لە کوڕاندا، ئاوھاتنەوە و دروستبوونی سپێرمە کە زیاتر لە ١٣ ساڵیدا ڕوو دەدا.^[4]

سەرچاوەکان

1. Kail، RV (2010). Human Development: A Lifespan View (5th ed.). Cengage Learning. p. 296. ISBN 978-0-495-60037-4.
2. Schuiling (2016). Women's Gynecologic Health. Jones & Bartlett Learning. p. 22. ISBN 978-1-284-12501-6. The changes that occur during puberty usually happen in an ordered sequence, beginning with thelarche (breast development) at around age 10 or 11, followed by adrenarche (growth of pubic hair due to androgen stimulation), peak height velocity, and finally menarche (the onset of menses), which usually occurs around age 12 or 13.
3. D. C. Phillips (2014). Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy. Sage Publications. pp. 18–19. ISBN 978-1-4833-6475-9. On average, the onset of puberty is about 18 months earlier for girls (usually starting around the age of 10 or 11 and lasting until they are 15 to 17) than for boys (who usually begin puberty at about the age of 11 to 12 and complete it by the age of 16 to 17, on average).
4. (Jorgensen & Keiding 1991).

• دەروازەی پزیشکی

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پێگەیشتوویی لە مرۆڤدا تێدایە.