سالم

عەبدوڕەحمان بەگی ساحێبقران (١٨٠٠-١٨٦٦) ناسراو بە سالم ھۆنراوەنووسێکی کلاسیکی زمانی کوردی بووە. سالم و مستەفا بەگی ساحێبقران ناسراو بە کوردی ئامۆزای یەکترن.

ژیان

سالم نازناوی شیعری عەبدوڕەحمان بەگی کوڕی محەمەد بەگی کوڕی ئەحمەد بەگە، لە بنەماڵەی ساحێبقرانە، لە ساڵی ١٨٠٠دا لە شاری سلێمانی ھاتووەتە دونیا. لە ساڵی ١٨٦٦دا مردووە و لە گردی سەیوان لە شاری سلێمانی بە خاک سپێردراوە.

مارف خەزنەدار لە کتێبی مێژووی ئەدەبی کوردی نووسیویەتی: لە ساڵی ١٨٠٥ لەدایکبووە، وە لە ساڵی ١٨٦٩ کۆچی دوایی کردووە.^[1]

ھۆنراوەکانی

تایبەتمەندیەکانی شێعری سالم بەکارھێنانی زۆری وشەی قورئانی، ئاماژە بە ڕووداوە مێژووییەکان و بەکارھێنانی وشەی فەلسەفی و سۆفیانەیە.

سالم لە وڵامی قەسیدەی بادی خۆش مرووری نالی دا قەسیدەیەکی نووسیوە کە ئاوا دەست پێدەکات:

جانم فیدایی سروەکەت ئەی بادەکەی سەحەر		ئەی پەیکی موستەعید لە ھەموو ڕاھی پڕ خەتەر
ئەی میروەحەی جەمالی مەھاسایی دڵبەران		وەی شانەزەن بە کاکولی تورکانی سیمبەر

سالم لە ئەم قەسیدەیەدا بە جوانی باسی بارودۆخی سلێمانی دوای ڕووخاندنی بابانەکان دەکات و سکاڵای زۆر لە ڕۆمییەکان دەکات کە بوون بە ھۆی کاول بوونەوەی وڵاتەوە، لە داوییدا داوا لە نالی دەکات کە ئەو کاتەدا ڕوو لە سلێمانی نەکاتەوە، لە دوایین بەیتدا دەڵێت:

تۆ خوا بڵێ بە حەزرەتی نالی: دەخیلی بم

بەو نەوعە قەت نەکا بە سولەیمانییا گوزەر

نموونەی ھۆنراوەی کوردی

ساقی لە پەردە دەرھات، جامی شەڕابی ھێنا		دڵ خیرە ما لە حێرەت مەھ ئافتابی ھێنا
یەک زەڕڕە عەکسی پڕتەو، دەرکەوت و تووری سووتاند		ئاوێنە سەختڕوو بوو، لەو عەکسە تابی ھێنا
تیماری چاکی سینەم، ڕاجع بە چاوی مەستە		بەختیش موافیقی عەشق، بۆ من خەرابی ھێنا
یارم لە ئەندەروون ھات، دەستی ڕەقیب لە دەستا		غەمناک و شادمانم، ڕەحمەت عەزابی ھێنا
بۆ تۆبە سووی مزگەوت، ھاتم بچم لە ڕێدا		بۆ کۆیی مەی فرۆشان، عەزمم شتابی ھێنا
ڕوو ھەر لە من ئەپۆشێ، وا حاڵیە کە جبریل		ھەر خاسە بۆ من و ئەو، ئایەی حیجابی ھێنا
وەی وەی چ مەجلسێ بوو، دوێنێ لە دەبدەبەی دڵ		دڵبەر شەڕابی گێڕا «سالم» کەبابی ھێنا

نمونەی ھۆنراوەی فارسی

بر سر مصحف رو زلف چلیپا داری		تو پریچھرە مگر دین مسیحا داری؟
زدە ای طرە ی شبرنگ بران صفحە ی رخ		روز و شب مجلس کافر بە کلیسا داری
قصد قتلم نە بە تنھا کند آن دیدە ی مست		خون صد طایفە در گردن مینا داری
زلف یلدا بە رخ سال توان دید شبی		این چە سری است بە یک ماە دو یلدا داری؟

سەرچاوەکان

1. مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی سێیەم، لاپەڕەکانی ١١٧ تا ١٦٣، مارف خەزنەدار، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، ھەولێر: ٢٠٠٣

• دیوانی نالی
• مێژووی ئەدەبی کوردی نووسراوەی عەلائەدین سەجادی

بەستەرە دەرەکییەکان

• سالم لە ڤەژینبوکس

• دەروازەی کوردستان
• دەروازەی وێژەی کوردی
• دەروازەی وێژە
• دەروازەی شیعر
• دەروازەی ژیاننامە