ئوکراینا
وڵاتێک لە ڕۆژھەڵاتی ئەورووپا From Wikipedia, the free encyclopedia
ئوکراینا (بە ئوکراینی: Україна) وڵاتێکە لە ئەورووپای ڕۆژھەڵات کە دووەم گەورەترین وڵاتی ئەورووپایە. ئەو وڵاتە ھاوسنوورە لەگەڵ ڕووسیا لە ڕۆژھەڵات و باکووری ڕۆژھەڵات،[kurdish-alpha 1] بیلاڕووس لە باکوور، پۆڵەندا، سلۆڤاکیا و هەنگاريا لە ڕۆژاواوە، ڕۆمانیا و مۆلدۆڤا لە باشووری ڕۆژاوا و دەریای ڕەش و دەریای ئازووف لە باشوورەوە ھاوسنوورە. ڕووبەری وڵاتەکە ٦٠٣٬٦٢٨ کیلۆمەتر چۆارگۆشەیە. و ھەشتەم چڕترین وڵاتی ئەورووپایە. ئوکراینا ئەندامە لە یەکێتیی وڵاتە سەربەخۆکان. لە نێوان ساڵانی ١٩٢٣ ھەتا ١٩٩١ زۆربەی ئوکراینا بەشێک لە یەکێتیی سۆڤیەت بوو. شاری کیێڤ پایتەخت و گەورەترین شاری ئوکراینایە.
ئوکراینا Україна (ئوکراینی) |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
سروود: Державний Гімн України دێرژاڤنی ھیمن ئوکراینی «سروودی نیشتمانیی ئوکراینا» |
||||||
|
||||||
پایتەخت | کیێڤ | |||||
گەورەترین شار | پایتەخت | |||||
زمانە فەرمییەکان | ئوکراینی | |||||
زمانە ناوچەییەکان | ||||||
گرووپە ڕەگەزییەکان (٢٠٠١) |
|
|||||
ناوی هاووڵاتی | ئوکراینی | |||||
دەوڵەت | کۆماری نیمچە سەرۆکایەتیی یەکگرتوو | |||||
- | سەرۆک کۆمار | ڤلۆدیمیر زێلێنسکی | ||||
- | سەرۆک وەزیران | دێنیس شمیھال | ||||
- | سەرۆک پەرلەمان | ڕووسلان ستێفانچووک | ||||
یاسادانەر | ڤێرخۆڤنا ڕادا | |||||
پێکھاتەکان | ||||||
- | کیێڤی ڕووس | ٨٧٩ | ||||
- | شانشینی ڕووتینیا | ١١٩٩ | ||||
- | کازاک ھێتمانات | ١٨ی ئابی ١٦٤٩ | ||||
- | کۆماری گەلی ئوکراینا | ١٠ی حوزەیرانی ١٩١٧ | ||||
- | ڕاگەیاندنی سەربەخۆییی کۆماری گەلی ئوکراینا | ٢٢ی کانوونی دووەمی ١٩١٨ | ||||
- | کۆماری گەلی ئوکراینای ڕۆژاوا | ١ی تشرینی دووەمی ١٩١٨ | ||||
- | یاسای یەکگرتوویی | ٢٢ی کانوونی دووەمی ١٩١٩ | ||||
- | بەیاننامەی سەربەخۆییی ئوکراینا | ٢٤ی ئابی ١٩٩١ | ||||
- | ڕێفراندۆم | ١ی کانوونی یەکەمی ١٩٩١ | ||||
- | یاسای بنەڕەتیی ھەنووکە | ٢٨ی حوزەیرانی ١٩٩٦ | ||||
- | شۆڕشی مەیدان[3] | ١٨–٢٣ شوباتی ٢٠١٤ | ||||
ڕووبەر | ||||||
- | سەرجەم | ٦٠٣٬٦٢٨ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٤٥ەم) or ٢٣٣,٠١٣/ ٢٢٣,٠١٣ مایلی چوارگۆشە |
||||
- | ئاو (%) | ٧ | ||||
ژمارەی دانیشتوان | ||||||
- | بەراوردی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ | ٤١٬١٦٧٬٣٣٦[4]
(بێجگە لە کریمیا) (٤٦ەم) |
||||
- | سەرژمێریی ٢٠٠١ | ٤٨٬٤٥٧٬١٠٢[5] | ||||
- | چڕی | ٧٣٫٨ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (١١٥ەم) ١٩١کەس لە مایلی چوارگۆشە |
||||
GDP (PPP) | بەراوردی ٢٠٢١ | |||||
- | سەرجەم | ٥٨٤$ بیلیۆن[6] (٤٨ەم) | ||||
- | سەرانە | ١٤٬١٥٠$[6] (١٠٨ەم) | ||||
GDP (nominal) | بەراوردی ٢٠٢١ | |||||
- | سەرجەم | ١٨١$ بیلیۆن[6] (٥٦ەم) | ||||
- | سەرانە | ٤٬٣٨٠$[6] (١١٩ەم) | ||||
Gini (٢٠١٩) | ٢٦٫٦ | |||||
HDI (٢٠١٩) | ٠٫٧٧٩ (٧٤ەم) | |||||
دراو | ھریڤنا (₴) (UAH ) |
|||||
ناوچەی کاتی | EET (UTC+٢[7]) | |||||
- | ھاوین (DST) | EEST (UTC+٣) | ||||
لای لێخوڕین | ڕاست | |||||
پاوانی ئینتەرنێت |
|
|||||
کۆدی تەلەفۆن | +٣٨٠ |
دانیشتووان
بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠٢٢ ژمارەی دانیشتووانی ئوکراینا ٤٣٬٧٣٣ ملیۆن کەس بووە کە دەکاتە ٠٫٥٦٪ خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٤١ ساڵە، ھەروەھا ٦٩٪ دانیشتووانی وڵات لە شارەکان دەژین.[8]
ئایین
ئایینەکان لە ئوکراینا[9] | ||||
---|---|---|---|---|
ئایینەکان | ڕێژە | |||
ئۆرسۆدۆکس | ٦٦٫٠٪ | |||
بێ ئایین | ١١٫٠٪ | |||
کاتۆلیک | ١٠٫٠٪ | |||
سوننە | ٢٫٠٪ | |||
پرۆتێستانت | ٢٫٠٪ | |||
ئەوانی تر | ٩٫٠٪ |
تێبینییەکان
- Ukraine also has de facto borders to its south with Crimea, which Russia annexed from it in 2014. Ukraine still continues to claim the peninsula as its integral part and is supported internationally on the issue. See political status of Crimea for details.
سەرچاوەکان
بەستەرە دەرەکییەکان
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.