بزاڤی ژینگەیی
From Wikipedia, the free encyclopedia
بزاڤی ژینگەیی ھەندێکجار بە بزاڤی ژینگەناسی ناودەبرێت (بە ئینگلیزی: environmental movement) بزاڤێکی کۆمەڵایەتییە کە ئامانجی پاراستنی جیھانی سروشتییە لە پراکتیزە ژینگەیییە زیانبەخشەکان بە مەبەستی دروستکردنی ژیانی بەردەوام.[1] ژینگەپارێزان داکۆکی لە بەڕێوەبردنی دادپەروەرانە و بەردەوامی سەرچاوەکان و بەڕێوەبردنی ژینگە دەکەن لە ڕێگەی گۆڕانکاری لە سیاسەتی گشتی و ڕەفتاری تاکەکەسیدا.[2] لە دانپێدانانی مرۆڤایەتی وەک بەشداربوویەک لە (نەک دوژمنی) ئیکۆسیستەمەکاندا، بزووتنەوەکە سەنتەری لەسەر ژینگەناسی، تەندروستی، ھەروەھا مافەکانی مرۆڤە.
بزووتنەوەی ژینگەپارێزی بزووتنەوەیەکی نێودەوڵەتییە، کە کۆمەڵێک ڕێکخراوی ژینگەپارێزی نوێنەرایەتی دەکەن، لە کارگەکانەوە تا دەگاتە بنەڕەتی و لە وڵاتێکەوە بۆ وڵاتێکی تر جیاوازە. بەھۆی زۆری ئەندامێتی و بیروباوەڕی جۆراوجۆر و بەھێز و ناوبەناو سروشتی گەمژانەی، بزووتنەوەی ژینگەپارێزی ھەمیشە لە ئامانجەکانیدا یەکگرتوو نییە. لە فراوانترین ئاستیدا، بزووتنەوەکە ھاووڵاتیانی تایبەت، پیشەیی، پەرستیارانی ئایینی، سیاسەتمەداران، زانایان، ڕێکخراوە قازانج نەویستەکان، و داکۆکیکارانی تاکەکەسی وەک سیناتۆری پێشووی ویلایەتی ویسکۆنسێن گەیڵۆرد نیلسۆن و ڕەچەڵ کارسۆن لە سەدەی بیستەمدا لەخۆدەگرێت.