Cleopatra
From Wikipedia, the free encyclopedia
Si Cleopátra Filopatór Néa Théa, Cleopátra VII (sa Griniyégo, Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; Enéro 69 BK – 30 BK) usá ka Griyégong ráyna sa Ehípto. Nakigsálo siyág pamunóan úna sa íyang amahán nga si Ptoloméo II úg únyà sa íyang kaigsoónan/kabanáhan nga siláng Ptoloméo III úg Ptoloméo IV hángtod nahímo siyáng nag-inusárang hára sa Ehípto. Ísip paraón (pharaoh), siyá nakigpúyò kang Júlio César nga mipalíg-on sa íyang paggúnit sa tróno. Humán sa pagpatáy ni César nakigpúyò siyá kang Márco António úg nakaanák silág kalúha. Sa kinatibúk-an, usá ka anák gíkan kang César (si Caesarín) úg tuló gíkan kang António (siláng Cleopátra Seléne II, Alexánder Hélios, ug Ptoleméo Phíladélfo). Ang íyang paglíngkod sa tróno nagták-op sa Panahóng Griyegónhon úg ang sinugdánan sa Panahóng Románhon sa sidlakáng Mediterányo. Siyáy katapósan sa mgá paraón sa Karáang Ehípto.
Cleopatra VII | |
---|---|
Rayna sa Ehipto | |
Busto ni Cleopatra | |
Paglingkod | 51 BK–Agosto 12 30 BK Ptolomeo XIII (51 BK–47 BK) Ptolomeo XIV (47 BK–44 BK) Caesarion (44 BK–30 BK) |
Natawo | Enero, 69 BK |
Alexandria | |
Namatay | Agosto 12, 30 BK (39 ang edad) |
Alexandria | |
Gihulipan si | Ptolomeo XII |
Gihulipan ni | wala (probinsyang Romano) |
Konsorte kang | Ptolomeo XIII Julius Caesar Marco Antonio |
Amahan | Ptolomeo XII |
Inahan | Cleopatra V sa Ehipto |
Mga Anak | Caesarion, Alexander Helios, Cleopatra Selene II, Ptolemy Philadelphus |
Bísan naghupót siyá sa titulòng paraón, Griniyégo ang íyang únang pinulongán; sa pipilá ka gatós ka túig sa humán sa paghupót níya sa tróno, ang mgá háring Ehiptohánon nga Griyégo ang kagíkan ímbis Ehiptohánon. Ang pagkahímo sa mgá tigsúltig-Griniyégo ísip mgá tagdumálà sa Ehípto nahitabò súkad pa kang Alejándro Bantógan 300 ka túig ang milabáy. Si Cleopátra maóy únang sákop sa íyang bánay sa sulód sa 300 ka túig nga pagdumálà sa Ehípto nga nakát-on sa Enihíptohanón. Siyá misunód sa mgá pagtúo úg ginóo-ginóo sa mgá Ehiptohánon. Ang patrón níya nga ginóo-ginóo maó si Ísis, úg maóng sa íyang pagdumálà, gituóhang siyáy pakatáwö sa ginóo-ginóo sa kaálam.
Humán malúpig si António úg Cleopátra sa Actiúm sa karibál úg legál nga eredéro ni César, si Gáyo Júlio César Octávian (ang nahímong únang emperadór sa Róma, ísip Augústo), nagpakamatáy si Cleopátra, ang tradisyonál nga pétśa Agosto 12 30 BK[1], pinaági sa páak sa úsa ka mátang sa bitín. Hángtod karón, populár si Cleopátra sa kutúrang kasadpánon. Ang íyang legasíya milúngtad sa nagkaláinláing óbra sa árte úg dramatisasyón sa íyang kaági sa literatúra (ang kang Shakespeare nga Antony and Cleopatra úg ang kang George Bernard Shaw nga Caesar and Cleopatra), pelikulá, úg telebisyón. (sáma sa depiksyón ni Elizabeth Taylor kang Cleopatra). Kasagáran, gihulágway si Cleopátra ísip usá ka bantógan sa katahóm úg kaányag úg ang íyang malampósong pagtingúhang mahúptan ang labíng gamhánang kalakín-an sa kalibótan giilá ísip pruwéba sa íyang kinaiyánhong katahóm úg alíndog.