Үлгын дуун

Үлгын дуун (ᠥᠯᠦᠭᠡᠢ ᠶᠢᠨ ᠳᠠᠭᠤᠤ) — үхибүү хүдэлгэжэ байхадаа, дууран унтахынь тула дууладаг аялга, дуун^[1].

• Бүүбэйлхэ — нарай хүүгэдые унтуулхадаа, «бүүбэй-бүүбэй» гэжэ эрхэлүүлэн дуулажа, үлгыень хүдэлгэхэ.
• Үлгын дуу дуулаха — хүүгэ үлгыдэнь хэбтүүлээд, дуу дуулажа унтуулха.

Франц Рисс. «Үлгын дуун». 1886 он урда

Адольф Бугро. «Үлгын дуун»

Үгышье haa, иимэ урданай үлгын дуун байһан юм:

Бэгтэр тогтор хаяадаа, бүүбэйн аба хунжэлдөө, бүүбэй, бүүбэй бүүбэйхэн... — Арадай дуунһаа

Энэ дуунай бии болоһон тухай иимэ үгэ байдаг. Эрэ нүхэрэйнгөө аба хайдагта гараһан хойно нэгэ эхэнэр ондоо хүнтэй һэшхэлтэй болоод, ёһото үбгэнэйнгео гэртээ байхадань, һэшхэлтэһэн хүнэйнгөө гэртэнь орожо ерэхэгүйн тула зорюута тэмдэг болгон дуулаһан дуун гэжэ хэлсэдэг. Теэд энэ дуун үе сагай үнгэрхэдэ, тэмдэг удхаяа гээжэ, миин лэ үлгын дуун боложо үлэһэн намтартай.

Зүүлтэ

1. Бабуев С.Д., Бальжинимаева Ц.Ц. (2004) Буряад зоной урданай hyyдал байдалай тайлбари толи. Улаан-Үдэ: «Бэлиг» хэблэл. 26 х.