From Wikipedia, the free encyclopedia
Янгон (бирманаар ရန်ကုန်), Мьянмада эгээн томо хото болон эртын ниислэл, Янгон аймагай засаг захиргаанай түб. Англиин эзэрхэгшэдэй нэрэнь Рангун байгаашье һаа, уласай нэрые Бирмаһаа Мьянмаар һэлгээд хотые баһа дахин нэрлэбэ. Хотын нэрэ дайнай эсэс ба энхэ тайбан гэжэ удхатай. Талмайнь 598,75 км2 байгаад, ажаһуугшадай тоонь 2010 ондо 4 348 000 хүн байгаа.
| Янгон хото | |||
|---|---|---|---|
| — хото — | |||
| бирманаар ရန်ကုန် | |||
.jpg) |
|||
|
|||
| Улас орон |  Бирма |
||
| Газар нютаг | 576 км² | ||
| Хүн зон | 5 998 000 хүн(2010) | ||
| Нягтарал | 7774 хүн/км² | ||
2005 оной 11 һарын 7, Мьянмын засагай газар Янгонһөө нүүжэ, 2006 ондо ниислэлые Янгонһоо нүүлгэн Нейпьидодо түбхинүүлбэ.
Янгоной хотын инфраструктурань ондоо Зүүн-урда Азиин уласуудһаа бага хүгжөөһэн. Мүнөөдэрэй Янгон Зүүн-урда Азида эгээн олон колониин үеын байра байшантай магадгүй[1]. Үнгэрһэн 20 жэл түб гудамжа ба Янгоной хотын дүүргэдэ олон дабхарта гэр ба аралжаанай байранууд барижа заһабарилагдаһаншье һаа, диилэнхи хубиин дахуул хотонуудынь ходо ядуу байна.
Янгон доро газар Мьянмын Янгон ба Пегу мүрэнэй нэгэдэжэ шудхадаг сэгтэ байрлажа Моутама буланһаа 30 тухай км зайда байна.
Янгон Кёппенэй уларилай ангилалда тропик мусон уларилда агуулна. Хото 4 һараһаа 11 һара хүрэтэр ута борооной уларил ба 12 һараһаа 3 һара хүрэтэр харисангы богони, хуурай уларилай шэнжэ шанартай. Аадар бороо ехэбшэлэн борооной уларилда ерэдэг ушар дээрэһээ Янгониие халуун ороной муссон уларил гэжэ ангилжа болно. Жэлэй турша температура томо хубилалтагүйгөөр дундажа температура 29-36 ° C, дундажа бага температурань 18-25 ° С юм.
Янгон VI зуун жэлдэ доро газар Мьянмые эзэлһэн монуудай Дагон (Dagon) нэрээр баригдаа һэн. Дагон Шведагон субраган тойрондо байһан бишыхан һуурин байгаа[2]. 1755 ондо Алаунпайя хаан Дагониие эзэлһэнэй һүүлдэ Янгон гэжэ дахин нэрлэжэ Дагоной ойро һуурин байгуулба.
Британиин эзэнтэ гүрэн Нэгэдүгээр Англи-Мьянма дайнай үедэ Янгониие эзэлһэн һүүлдэ бусажа үгөө. 1841 ондо хото түймэртэ шатажа, һүйдхэгдэн хооһорбо[3].
Британиин эзэнтэ гүрэн 1852 оной Хоёрдугаар Англи-Мьянма дайнай үедэ доро газарай Мьянма бүхэлеэр эзэлһээр Янгониие өөрынгөө аралжаанай ба улас түрын түб болгобо. Сэрэгэй инженер Александр Фрейзерэй дизайнай һуурида британишууд адагта кварталнуудай гүльмын янзатайгаар шэнэ хотые бариба. Зүүн зүгтэ Пазундонг Крик, урда ба баруун зүгтэ Янгон мүрэн тэрэнэй хилэ заха байгаа. Янгон 1885 ондо Гурбадугаар Англи-Мьянма дайнай үедэ Британи уулын Мьянмые эзэлһээр Британиин Бирмын ниислэл болобо[4]. 1890-ээд он хүрэтэр Янгоной хүн зон олошоржо Кандоги нуур ба Инья нуурай хойто талада аралжаан хүгжэһэн баян хотын захые бариба. Мүн британишууд Рангун юрэнхы эмнэлгын газар ба Рангун ехэ һургуули гэхэ мэтые байгуулба. Колониин үедэ Янгон үргэн нуур ба сэсэрлиг, мүнөө үеын байра байшан ба уламжалалта модон байшаниие ниилээд «Дурнын сэсэрлиг хото» гэжэ нэрлэбэ. XX зуун жэлэй эхин хүрэтэр Янгоной олониитын үйлэшэлгэ, хотын инфраструктура Лондон адли байһан юм.
Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай урда Янгоной 500 мянган хүн зоной 55% тухай энэдхэгүүд байгаад бирманшууд миин гурбанай нэгэ хуби байгаа[5]. Каренүүд, хитадууд ба британишууд гэхэ мэтэ үлдэһэн хубиие эзэлжэ байгаа.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
